เมื่อวันที่ 13 ก.ค.2550 ผมในนามของ สพช.ภาคใต้ และทีมงานจาก ศวพถ.พัทลุง รวม 5 ชีวิต มีพี่จุ๊บ คุณดวงใจ น้องนา น้องเยาะ ออกจากพัทลุงกันแต่เช้าตื่นตีห้า ตระเวณรับที่ละคน จนถึงป่าพะยอมรับน้องนาแล้วบึ่งไป จ.นครศรีฯ บ้านพี่เมืองน้อง ตอนเวลา 08.10 น. แวะถ่ายเอกสารที่แตรียมไปหน้า รพ.มหาราชฯ แล้วเข้าโรงเรียน สิ่งแรกที่เห็นคือวันนี้ครูใหญ่ของเรา มีผู้ปกครอง (พี่สาวผมเอง ผศ.ดร.นัยนา แห่ง ม.วลัยลักษณ์) มาส่งก่อนเพื่อนแล้ว ทันได้พูดกับพี่สาวถึงเรื่องราวมากมาย ถึงรู้ว่าพี่สาวมารอพบท่านผู้ว่าฯ เพื่อปรึกษาหารือข้อราชการ

     วันนี้คาดหวังอะไรบ้างครับ สำหรับผมแล้วไม่คาดหวังอะไรมาก เพียงอยากเห็นเพื่อนพ้องพี่น้องคนคอเดียวกัน ได้พบปะพูดคุยกัน ให้กำลังใจกัน เป็นธรรมชาติ และอยากเรียนรู้เพื่อปรับกระบวนท่าว่าโรงเรียนคุณอำนวยจะเดินทางไหน ย่างไรกันแน่ กับร่างคร่าว ๆ ที่อยู่ในจินตนาการจะใช่ไหม ต้องปรับอะไรอย่างไรต่อไป พูดง่าย ๆ ก็คืออยากได้บทเรียนเพื่อเดินต่อมากกว่า เนื้อหาของบทเรียนในวันนี้

มาดพิธีการ "สูอย่าโทรมางวนแรงต๊ะ เรา(ครูราญ) อีเอาจริงแล้วนิ เขาแค่อิเปิดโรงเรียนแล้ว สูโร่กันม่าย ว่ามันหญ่ายมากเลย สักเดียวตะค่อยแหลงกันหล่าวนะ"

     และแล้วก็พบว่าเกินคาดไปมาก ประการแรกได้ฟังคุณเอื้อ (ผวจ.นครศรีฯ) ที่ผมบอกว่าหากผมทำงานอยู่ใกล้ ๆ ผมจะทำงานสุดตัว ไม่ต้องพะวงเลย ท่านเป็นปราชญ์ของ KM โดยแท้ มีทั้งจิตและวิญญาณ มีทั้งศาสตร์ที่เราได้รับฟัง และศิลป์ในการถ่ายทอดเชื่อมโยงเรื่องราวจากการลงมือทำของท่านจริง ๆ (เรื่องราวรายละเอียดของเนื้อหารออ่านจากคุณลิขิตที่จะโยงให้เมื่อตีพิมพ์แล้ว) ประการที่สองเกินคาดเพราะได้รับการ Confirm เรื่องราวรูปแบบการพัฒนาถ้อนถิ่น "ไตรภาคี" จากท่านผู้ว่าฯ และ ท่านเกษตรจังหวัด ทันทีเมื่อผมเล่ารายงานผลวิจัยแบบ "บทสรุปสำหรับผู้บริหาร (Execusive Suumary)" ให้ท่านฟัง และท่านก็ ลปรร.ด้วย โดยท่านเห็นด้วยอย่างมากในประเด็นนักพัฒนาชุมชน/ท้องถิ่นมีเยอะ แต่ปัญหาที่ขาดความต่อเนื่องและเชื่อมดยงการพัฒนากัน คือขาดนักจัดการชุมชน หรือคุณอำนวย และเรื่องการจัดสรรอรรถประโยชน์ของการพัฒนาให้ลงตัว เมื่อใช้แนวคิด "ไตรภาคีร่วมพัฒนา"

 
ช่วยกันจัดห้องเรียน/ผู้เรียนทยอยกันเข้าห้องอย่างแขบ ๆ กลัวเรียนไม่ทันเพื่อน (สา)

     ที่เกินคาดอีกหลายเรื่องคือได้เห็นภาพแห่งมิตรภาพ ภาพของความกระหายใคร่เรียนรู้แลกเปลี่ยนกัน ช่วยกันเรียน ช่วยกันเก็บ ช่วยกันรู้ หมอแตงหมอพื้นบ้านมีอะไร ๆ มากกว่าที่หมอในระบบจะเข้าใจได้หมด ได้เรียนรู้จากหมอแตงเรื่องการ "พลี" ว่าสามารถพลีเปลี่ยนตัวยา เมื่อจำเป็นต้องทดแทนตัวยากันได้ด้วย เช่น กระดูกกา พลี เป็นกระดูกแร้ง เป็นต้น ที่สำคัญผมได้พบกับพี่เชียร น้องเล็ก หมออนามัยของเราในต่างบทบาท ต่างสถานที่ทำงาน แต่หัวใจเดียวกัน หัวใจคุณอำนวย คุณอำนวยของหมอแตง ตลอดจนได้เรียนรู้อีกครั้งว่าเป็นการยืนยันอย่างหนักแน่นอีกครั้งว่า "คนชายขอบแต่ละคนล้วนมีศักยภาพ ขอเพียงแต่โอกาสและพื้นที่ยืนในสังคมนี้" เกินคาดอีกมาก สรุปโดยรวมคือเกินคาดกว่าที่คาดมาก ๆ

     ที่ไม่ได้ตามคาดย่อมมีบ้าง เช่น ดร.สวัสดิ์ พี่ชายจาก มหาวิทยาลัยชีวิตปากพนัง โทรมาตอนเช้าว่าไม่ได้เข้ามา ติดภารกิจด่วน อยาเจอท่านพี่เลยอดไป และวันนั้นหากจะบอกแก่ทีมงานอีกครั้งว่าเราอย่าติดที่ตัวความรู้มากไป อย่างไรเสียเราต้องรู้ว่าความรู้นั้นมันมีที่มาที่ไปอย่างไรให้ได้ด้วย วันนี้ผมเลยยังไม่ได้ทราบว่าพี่เชียร มีวิธีการอย่างไรที่ทำให้เข้าถึงหมอพื้นบ้านแต่ละคนได้เป็นอย่างดี จนได้รับความไว้วางใจสูงสุด (Trust) และพี่เชียรทำอย่างไรที่ชักชวนหมออนามัยในพื้นที่ให้เปิดพื้นที่รับหมอพื้นบ้านเหล่านั้น แทนที่จะช่วยกันถล่มว่าเขาเป็นหมอเถื่อน หลังจากที่พี่วิเชียรไปพบหมอแต่ละคนแล้ว อีกอย่างที่เสียดายครับ คือผู้เรียแต่ละคน บางคนยังแสดงบทบาทไปเรียน ยังไม่ได้ไปแลกด้วย อันนี้ไม่เป็นไร เข้าใจว่าทั้งเวลา และเรื่องราวโจทย์วันนั้น จำเป็นอยู่ดีที่จะแลกทั้งหมดไม่ได้ ที่เสียดายอีกมากเหมือนกันคืออยากจับคู่เรียนกับพี่ ๆ พม. กษ. มรภ. รพ.มหาราชฯ และอีกหลาย ๆ ท่าน เสียดายครับจะห้าโมงแล้วต้องรีบกลับ วันนี้พ่อก็ป่วย ต้องแวะเยี่ยมพ่อและตีรถเข้าหาดใหญ่ เพื่อเตรียมประชุมวันรุ่งขึ้น เลยต้องรีบกลับครับ

 
ผวจ./ผอ.รพ.มหาราช 2 อภิมาหาผู้เรียน/ผู้เรียนทั้งหมด

     คราวต่อไปต้องมีอีกแน่ ๆ แล้วจะต้องปรับอะไรครับ สำหรับผมมองว่าโจทย์ที่จะเรียนให้ชัด แล้วระบุผู้ให้เรียนให้เป็นชุด คือทั้ง คุณกิจ คุณอำนวย คุณเอื้อ ของโจทย์นั้น ๆ จากนั้นใช้เวลาเพียงครึ่งวันสำหรับเรื่องนี้พอ และในแต่ละครั้งต้องสรุปกันให้ได้ว่า "ได้เรียนรู้อะไรบ้าง/อย่างไร ที่เป็นกึ่นของคุณอำนวยตามโจทย์นี้" จากนั้นตั้งธงว่าคราวหน้าใครนำกึ๋นนี้ไปปรับใช้ต้องนำกลับมาเล่าให้ฟังกันต่อ ครึ่งวันบ่ายเป็นการเล่าเรื่องสืบเนื่องของผู้เรียนแต่ละคน หรือใครจะปรึกษาหารือ หาทางออก เรียกว่าจับเข่าคุย ตั้งวงเล็ก วงใหญ่ แล้วแต่เรื่องราว ตาสถานการณ์ไม่เร่งรัด เป็นไปตามใจปราถนา เป็นธรรมชาติ จากนั้นก่อนแยกย้ายกันกลับสู่หน้างานตัวเอง ก็ให้ตั้งวงใหญ่ AAR กันรายคนที่ละคน

     ได้เรียนรู้มากทีเดียวสำหรับเวทีนี้เช่น "ศาสตร์และศิลป์ ต่างกัน ปนกันยาก ใช้ให้เป็น" จาก อ.บุญธรรม, "คุณอำนวย คือคนยอนคนให้เกิดความสัมพันธ์อันดีกันและนำไปสู่การพัฒนา" จากท่าน ผวจ.ชม ทองสงค์, ได้เรียนรู้โดยการรู้จักเพื่อนร่วมอุดมการณ์อีก 30 กว่าคน และ ฯลฯ