ผมนึกออกแล้ว     การจัดการนวัตกรรมที่ใช้ Engineering Model นั้น     มันเป็นความคิดในยุคโมเดิร์น (Modern)      แต่การจัดการนวัตกรรมแนว/ทฤษฎี Social Network ของคุณนพดล เป็นความคิดในยุค Postmodern    เป็นคนละกระบวนทัศน์

        Engineering Model เน้นนวัตกรรมเพื่อตลาด "จากหิ้งสู่ห้าง" เป็นวาทกรรมของกระบวนทัศน์นี้     ซึ่งไม่ผิด  แต่ไม่ครบ     นวัตกรรมควรมีเป้าหมายที่หลากหลาย     แต่ที่สำคัญที่สุดคือเป้าหมายความอยู่ดีมีสุขของคนทุกคน หรือคนส่วนใหญ่ในสังคม     เพื่อบรรลุเป้าหมายเช่นนี้ ต้องเห็นคุณค่าของนวัตกรรมหลายแนว     และมีการจัดการนวัตกรรมหลายโมเดลประกอบกัน

        นวัตกรรมแนววิทยาศาสตร์พื้นฐาน  แนววิศวกรรม  มีคุณประโยชน์ยิ่งใหญ่อย่างไม่มีข้อสงสัย     แต่การยึดมั่นถือมั่นในแนวนี้เท่านั้น มันลดคุณค่าและศักดิ์ศรีของความเป็นคน     เพราะจะมีคนเพียงส่วนน้อยนิดเท่านั้นที่สามารถแสดงบทบาทได้      คนเกือบทั้งหมดเป็นผู้ไร้ความสามารถในการสร้างนวัตกรรมแนวนี้     ซึ่งอาจเรียกว่านวัตกรรมก้าวกระโดดเชิงเทคโนโลยี

        บริษัทญี่ปุ่นได้เดินนำหน้าไปแล้ว  ในการใช้พลังของนวัตกรรมเชิงเครือข่ายสังคม     ดังปรากฎเป็นผลสำเร็จในระบบการผลิต TPS (Toyota Production System) และการจัดการแนวโตโยต้า (The Toyota Way)     และดังที่เห็นในการนำเสนอข้อค้นพบจากการไปดูงาน KM ในบริษัทญี่ปุ่น ๔ บริษัท ซึ่งอ่านได้ที่ http://gotoknow.org/blog/buildchumphon/45266  และ http://gotoknow.org/blog/thaikm/44886 

        นวัตกรรมทั้งสองแนวเกื้อกูลส่งเสริมซึ่งกันและกัน     ในบริษัทธุรกิจ นวัตกรรมแนวเครือข่ายสังคม ช่วยให้บริษัทสร้างมูลค่าจากจุดสัมผัสกับลูกค้า      เพิ่มมูลค่าจากนวัตกรรมแนววิศวกรรม     ในประเทศไทย บริษัททรู  และเซเว่นอีเลฟเว่น ก็ทำ KM เพื่อสร้างนวัตกรรมแนวเครือข่ายสังคม

        ไทยเรากำลังขมักเขม้นใช้ KM ในหลากหลายบริบท    และบริบทหนึ่งคือใช้กระตุ้นความเข้มแข็งของเครือข่ายทางสังคม     ซึ่งเดิมเข้มแข็งบนฐานวัฒนธรรม     เสริมเข้าไปอีกฐานหนึ่ง คือฐานของการเรียนรู้      ที่เป็นการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ผ่านการปฏิบัติจริง  น้ำใจเอื้ออาทรต่อกันบนฐานวัฒนธรรมไทยช่วยในการทำให้การ ลปรร. อยู่บนฐานของความไว้ใจเชื่อใจ ความมีใจแบ่งปัน ความหวังดี มีไมตรีต่อกัน

       เราหวังว่า KM ในชุมชน - ท้องถิ่นไทย จะสร้างนวัตกรรมสองต่อ    คือนวัตกรรมทางสังคม    และนวัตกรรมของ KM ที่เป็น KM ทางสังคม    ไม่ใช่ KM ทางธุรกิจ

วิจารณ์ พานิช
๒๐ สค. ๔๙