วันหยุดแบบนี้
เราน่าจะได้ทำอะไร
ที่ไม่ใช่สิ่งที่กำลังทำอยู่นะ
เรารำพึงกับตัวเองเบา ๆ ขณะที่นั่งคิดงาน เขียนงาน และติดต่องาน อยู่ที่ห้องทำงานในมหาวิทยาลัยเมื่อยามบ่ายของวันอาทิตย์
นอกจากด้วยความรู้สึกที่ว่า เราอยากกลับมาทำ “บางสิ่งบางอย่าง” ให้กับสถาบันการศึกษาที่มีส่วนร่วม “สร้าง” เราขึ้นมา นอกจากภูมิทัศน์ของวิทยาเขตที่ “โดนใจ” คนรักและชื่นชมธรรมชาติอย่างเรา และนอกจาก “ความคุ้นเคย” ที่เรามีต่อผู้คน ณ สถานที่แห่งนี้แล้ว เหตุผลสำคัญที่เราเลือกมาอยู่ที่นี่ก็คือ...วิทยาเขตกำแพงแสนแห่งนี้มีบ้านพักอยู่ในมหาวิทยาลัย... เราไม่ต้องรีบตื่นแต่เช้าเพียงเพื่อจะไปรถติดอยู่บนท้องถนน ไม่ต้องรีบกลับบ้านตั้งแต่บ่ายแก่ ๆ หรือเย็นย่ำเพียงเพื่อต้องการ “หลบ” ภาวะวิกฤติของการจราจรเหมือนเพื่อนๆ ที่มีชีวิตอยู่ในเมืองใหญ่ ด้วยว่าระยะทางจากบ้านพักเราไปถึงที่ทำงานนั้น ใช้เวลาเดินทางไม่ถึง 10 นาที...
ทว่า ภายใต้สิ่งที่ดูเหมือน “ได้เปรียบ” กลับกลายเป็นความ “เสียเปรียบ”
เราแทบไม่มีวันเวลาแห่งการเป็น “วันหยุด” เอาเสียเลย เพราะแม้จะเป็นช่วงวัน “เสาร์-อาทิตย์” เราก็พาตัวเองมานั่งอยู่ที่ทำงาน...
เรานั่งทบทวนดูว่า เราใช้ “เวลา” ซึ่งเป็น “ทรัพย์” อันมีค่าที่สำคัญที่สุดในชีวิตอย่างไร
เวลาในแต่ละวันมี 24 ชั่วโมง หากแบ่งเวลานี้ออกเป็น 3 ส่วนจะได้ส่วนละ 8 ชั่วโมง ซึ่ง 8 ชั่วโมงแรกใช้ในการ “ทำงาน” เป็นสิ่งที่นำมาซึ่งปัจจัยในการดำรงชีวิต ส่วน 8 ชั่วโมงที่สองใช้ในการ “บริหารขันธ์” ได้แก่ การอาบน้ำ แต่งตัว รับประทานอาหาร พักผ่อน ปลูกต้นไม้ ดูหนัง ฟังเพลง ฯลฯ และสำหรับ 8 ชั่วโมงสุดท้ายใช้ในการ “นอนหลับ” เพื่อให้ร่างกายได้พักผ่อน มีเรี่ยวแรงมายืนหยัดสู้อยู่บนโลกใบนี้ต่อไป
เราคำนวณดูแล้ว....ในเวลา 1 วันเรานอนหลับประมาณ 4-5 ชั่วโมง และบางค่ำคืนเราก็นอนน้อยกว่านั้น... ส่วนกิจกรรมที่เป็นไปเพื่อการบริหารขันธ์ก็ช่างน้อยมาก ประมาณ 4-5 ชั่วโมงเช่นกัน ด้วยว่าวิถีชีวิตของเรานั้นอาจเรียกได้ว่าเป็นวิถีแห่ง "ความสุขที่เรียบง่าย" ด้วยความ “สมถะ” และความ “สันโดษ” ดังนั้นเวลาที่เหลืออยู่ในแต่ละวันของเรา จึงเป็นไปเพื่อสิ่งที่เรียกว่า “งาน” ทั้งที่เป็นสิ่งที่มีเป้าหมายและเป็นความรู้ “ทางโลก” กับสิ่งที่มีเป้าหมายและเป็นความรู้ “ทางธรรม” ซึ่งทั้งสองส่วนนี้ เราคิดว่าเป็นสิ่งที่ต่าง “เสริมพลัง” และ “บูรณาการ” ซึ่งกันและกัน
จึงหมายความว่า... ในแต่ละวันของชีวิต... เวลาที่มีอยู่ของเราถูกใช้และเป็นไปเพื่อการทำงานประมาณ 14-16 ชั่วโมง
แม้กระนั้นก็ตาม...ตารางการนัดหมายต่าง ๆ ที่มีอยู่ในสมุดบันทึกของเรา กลับทำให้เรารู้สึกว่า ...เวลาในแต่ละวันทำไมช่างมีน้อยจัง…ยังทำ “อะไร” ได้ไม่เท่าไหร่เลย...
เราเคยถามตัวเองด้วยเหมือนกันว่า... รู้สึก “เหนื่อย” หรือ “อ่อนล้า” หรือว่า “ท้อถอย” กับสิ่งที่ทำบ้างไหม?
คำตอบที่เรามีให้กับตัวเองในทุกครั้งก็คือ “ไม่หรอก...อาจมีเหนื่อยบ้าง แต่ไม่เคยอ่อนล้าและไม่เคยท้อถอย”
ที่สำคัญ...เรายังคงมี “ความสุข” กับทุกงานที่เราทำ
หากแต่ช่วงสองสามเดือนมานี้...สัญญาณเตือนภัยของร่างกายบอกกับเราว่า คงต้อง “หยุดพัก” บ้างเสียแล้ว
แม้จะยังคงมี “พลังใจ” เต็มเปี่ยม ทว่า “พลังกาย” ของเราเสื่อมถอยตามวันเวลาที่ล่วงเลย และด้วยสภาพร่างกายที่ถูกใช้งานหนักมายาวนาน... เสมือนเครื่องจักรที่เดินเครื่องทำงานตลอดเวลา จึงต้องมีสักวันหนึ่งที่เครื่องจักรนี้จะ “หมดสภาพ” ลงได้ ระบบและกลไกของ “สรีระยนตร์” นี้ก็คงเช่นกัน... ณ วันนี้... เมื่อใช้งานหนักโดยมิได้หยุดพัก จึงเกิดอาการ “รวน” โดยมิอาจ “ซ่อมแซม” ให้ฟื้นคืนสู่สภาพเดิมได้
เมื่อปีที่แล้วที่ร่างกายของเราเริ่มมีสัญญาณเตือนภัย หลานรักเราที่เป็น “คุณหมอ” มาช่วยดูแลให้และบอกกับเราว่า “ถ้าน้าตุ้มไม่พัก หมอที่ไหนก็รักษาให้หายไม่ได้นะจ๊ะ”
จริงของหลาน... เราคงต้องแบ่ง “เวลา” ในการ “ดูแล” ตัวเองให้มากขึ้น
หากอายุขัยโดยเฉลี่ยของมนุษย์ยืนยาวที่ 75 ปี...เราก็คงมีเวลาอยู่บนโลกใบนี้ได้อีกไม่นาน...
ที่สำคัญ...เรามิอาจล่วงรู้ได้ว่า...เวลาบนโลกของเรา “เหลือ” อยู่เพียงใด
เราอาจละโลกในวันนี้หรือพรุ่งนี้ ด้วยว่า “ความตายไม่มีนิมิตหมาย”
ไม่ว่าจะมีเวลาของชีวิตเหลืออยู่เพียงใด หากในทุกขณะที่มีลมหายใจนั้น เราได้“ทำ”ในสิ่งต่าง ๆ ที่สมควรอย่าง “ดีที่สุด” หากวิถีชีวิตของเราเป็นไปเพื่อยัง “ประโยชน์สุข” ด้วยการไม่ “เบียดเบียน” ทั้งต่อผู้อื่นและต่อตัวเราเองแล้ว การ “จากพราก” ย่อมไม่ใช่สิ่งที่ควรเสียใจมิใช่หรือ
ภายใต้โลกแห่งการแข่งขันและการต่อสู้ที่ซับซ้อน จะมีใครที่เข้าใจและได้ตระหนักรู้ว่า ชัยชนะที่แท้จริงนั้นคือการ “ชนะใจ” ตนเอง ให้อยู่เหนือความปรารถนาที่นำมาซึ่งความทุกข์ ผู้คนที่เราคิดว่าเป็น “ฝ่ายตรงข้าม” ย่อมไม่ใช่ “คู่ต่อสู้” เพราะ “ศัตรู” ที่แท้จริงของชีวิตคือ “เวลา” ที่กลืนกินสรรพชีวิตและสรรพสิ่ง....
เวลาที่ล่วงไป... ล่วงไป
บัดเดี๋ยวนี้...เราทำอะไรอยู่
ชีวิตมนุษย์ทุกคนในโลก ต่างดำเนินไปสู่ความตาย ช้าเร็วแตกต่างกัน...เราจึงไม่ควรประมาทในชีวิต
และฝึกจิตของตนให้สามารถหลุดพ้นจากทุกข์ภัยต่างๆเทอญ..
เหมือนการทบทวนตัวเอง ผมพลอยได้ทำตามไปด้วย
ความจริงผมก็ทบทวนตัวเองอยู่ทุกวันเหมือนกันส่วนใหญ่ตอนเย็น ๆ ที่ขี่จักยานออกไป
"กับดักชีวิต" ครับ มันขังผมด้วยเหมือนกัน
แต่ก็พยายามใช้เวลาให้มีความสุข แก่ตนเองและผู้อื่นด้วย หน้าที่หนึ่งคือการตอบแทนพ่อแม่ ก็เป็นกับดักอันหนึ่งที่ผมต้องกังวลกับเรื่องนี้บ่อย ๆ
ก็ทิศทั้ง 6 นั่นล่ะครับ ก็กับดัก ทั้งนั้น ก็เป็นหน้าที่ของคนเราที่ต้องทำ
ทำสิ่งที่ดีต่อตัวเราและดีต่อผู้อื่นด้วยดีกว่านะครับ อย่าหนักเกินไปเลย
ดีใจที่ได้อ่านบันทึกความรู้สึกสดๆ ของอาจารย์ตุ้ม ...ได้พบกับแง่คิดเรื่องการใช้ชีวิตมากมายหลายแง่มุม ...เคยจำคำพูดของอาจารย์ท่านหนึ่ง ท่านสอนว่า "ร่างกายคือเครื่องมือที่เราใช้สื่อสารกับโลก เราต้องดูแลให้ดีๆ จะได้ใช้ไปได้นานๆ..." อาจารย์อย่าลืมดูแล อย่าลืม Take Care มันนะครับ
แต่ก่อนเรามักจะพูดกันติดปากว่า "ใจเป็นนาย กายเป็นบ่าว" แต่พอเอาเข้าจริงๆ หลายๆ ครั้ง "กายก็เป็นนาย" ด้วยเหมือนกัน จะสังเกตได้ว่าถ้าร่างกายอ่อนแอไม่สบาย จิตใจก็พลอยเศร้าหมองไปด้วย
ผมเคยเปิด office ในบ้าน ช่วงที่รับงานเป็น Consultant ...รู้สึกว่าไม่ค่อยได้พัก เพราะไม่มีการแยกเวลางานกับเวลาพักผ่อนอย่างตัดขาด ผมว่าชีวิตคนเราต้องมีอะไรที่ก้าวออกจาก Routine (สิ่งที่จำเจ) บ้าง เป็นการสร้างสีสันให้กับชีวิต
ที่เขียนนี้แท้จริงแล้วไม่ได้กำลังให้คำแนะนำอะไรอาจารย์นะครับ เพียงแต่เกิดความรู้สึกร่วมก็เลยปล่อยให้ไหลไปตามอารมณ์ครับ ...ขอให้อาจารย์ดูแลรักษาสุขภาพนะครับ
สวัสดีค่ะคุณสิทธิรักษ์
ยินดีเสมอค่ะ หากสิ่งที่คิดและถ่ายทอดจะเป็นประโยชน์ต่อผู้อื่นบ้างค่ะ
ขอบคุณที่เข้ามาเยี่ยมเยียนโดยตลอดนะคะ
สวัสดีค่ะอาจารย์ทิพวัลย์ พีหายไปนาน คิดถึงอยู่เสมอไม่ได้มาเยี่ยม มาเยือนนานแล้ว
เพิ่งจะเขียนต้นฉบับหนังสือเสร็จวันนี้เองค่ะ ความที่ไม่ใช่นักเขียนอาชีพและสูงวัยทำให้คิดช้า เขียนด้วยมือด้วยเพราะพิมพ์ภาษาไทยช้ามากๆๆๆๆๆ ระหว่างเขียนไม่อยากเข้ามาในบล็อก เพราะจะอดไม่ได้ต้องอ่าน ต้องเขียน แล้วจะกลับมาbuildอารมณ์ในเรื่องที่กำลังเขียนยาก หากไม่ใช่เขียนหนังสือ คือทำงานอื่นๆพอเริ่มเหนื่อยหรือเบื่อเข้ามาในบล็อกจะพบเรื่องดีๆมากมายเป็นการเติมพลังอย่างหนึ่ง
บอกหลายๆคนไปว่าหายไปเพราะการปฏิบัติธรรมผ่านการเขียนหนังสือ ก็ตามที่ท่านพุทธทาสท่านเทศนาไว้ว่า การทำงานคือการปฏิบัติธรรม ใช่มั้ยคะ
ดีค่ะที่อาจารย์คิดว่าต้องพัก ต้องให้เวลาตนเองบ้าง แหม บอกตั้งหลายครั้งให้มาพักผ่อนที่อยุธยาบ้าง ใกล้แค่นี้เอง จะทำอาหารจากธรรมชาติให้ทานบำรุงสุขภาพ สงสัยต้องเขียนเล่าอะไรๆที่น่าสนใจให้อยากมามากขึ้น จะได้มาซะทีนะคะ