ตอน 5 ของที่ อ.ประพนธ์มาแกะรอย KM กรมอนามัยละค่ะ

• ตอนนี้หางปลาแล้วครับ
• ลองเช็คตัวเองว่า ในหางปลา หรือคลังความรู้นั้น มี tacit k มั๊ย
• วิธีเช็คง่ายนิดเดียว เจอเทคนิคอะไรที่เป็นเทคนิคส่วนบุคคลนั้นละ เจอเรื่องเล่ามั๊ย เจอ Story telling มั๊ย ถ้าเจอ อย่างนั้นละคือ tacit แฝงอยู่ในเรื่องพวกนี้
• ส่วนถ้าเจอแล้วเป็นการถอดบทเรียนเลยเน๊าะ 1 2 3 4 ได้ข้อสรุป ไปทำวิจัย เออ ทำมาอย่างนี้นะ ก็เป็นกรมวิชาการ ใช้มั๊ย
• ซึ่งสำคัญมั๊ย สำคัญ สำคัญสิครับ ผมไม่ได้บอกว่า tacit สำคัญอย่างนี้นะ ... เพียงแต่ในกุศโลบาย โมเดลปลาทู เรากลัวท่านจะมองข้าม tacit จึงเน้นที่ tacit แต่ explicit ก็สำคัญนะครับ
• โดยเฉพาะกรมวิชาการ หน้าที่ของท่านคือ explicit แต่ในนี้ต้องมี tacit ด้วย และการนำ tacit มาโยงให้เป็น explicit โอ้โห แจ๋วเลยครับ ไม่มีใครทำได้เลย นอกจากนักวิชาการนะครับ จะเป็นแหล่งอ้างอิง จะเป็นวิชาการ จะเป็นบุคคล จะเป็นเอกสารวิชาการ Journal อะไรต่างๆ หรือโยงเป็นบุคคล หรือเป็นผู้รู้ในเรื่องนั้นๆ ถ้าเป็น tacit ส่วนมากจะโยงไปบุคคล แต่ถ้าเป็นเอกสารวิชาการ ก็โยงไปยังแหล่งของเอกสารเลย
• ตกลงถ้าท่านมีคลังความรู้ในทำนองนี้ ผมใช้คำว่า ในทำนองนี้ คือ มีความรู้ที่อยู่เป็นตัวอักษร เป็นเสียงก็ได้ ผมขอให้ท่านดูของหน่วยงานหนึ่งนะครับ ที่เขาทำเรื่อง AIDS นะครับ
  ... เขามี website ที่เป็นเรื่องคลังความรู้อย่างดีเลย ผมอยากรู้เรื่องอะไรนะ ผม click เลยครับ ผมได้ ผมอ่าน
  .. และในนี้เขามีเรื่องเล่าด้วยนะ ตกลง tacit ที่เป็นตัวอักษรก็มี tacit สดๆ ก็มี เหมือนกับ Video clip นะ สบายเลย ซึ่งเดี๋ยวนี้เทคโนโลยีอย่างนี้ ขี้ประติ๋วแล้ว
  ... ตกลงคลังความรู้ของ UN เขาใส่ใน Internet เลย ถ้าเป็นของเอกชนเขาคงไม่ได้เผยแพร่ ใน Internet เพราะมันเป็นเรื่องราวในบริษัทของเขา การที่คนเราจะมาบอกเทคนิคในการขาย การอะไร เขาคงไม่ได้เอาไปใส่ใน Internet หรอกครับ เพราะว่ามันเป็นความรู้ เป็นความลับ แต่ถ้างานสาธารณะ งาน Health อันนี้อยู่ใน Internet ฟังเทปปุ๊บ เรามีความรู้อะไรมากมาย ผมยังชอบไปกดหนังตรง Video clip มาก เพราะรู้สึกว่าได้เห็นเขา คำพูดของคน สีหน้า มันฟังแล้วลึกซึ้งกว่า
  ... ผมคิดว่า ก็ตรงนี้เป็นตัวอย่างที่ดีมาก
  ... และความรู้หลายอย่าง เขาก็มาด้อมๆ มอง แถวเมืองไทย เขาอยากรู้ว่า ผู้ติดเชื้อเอดส์จะมีชีวิตแบบมีพลังมากเลย
  ... เขาไปสัมภาษณ์จริงใจ ที่เชียงใหม่ ผมก็ตามไปดูด้วย เขาเอานักจัดการความรู้ ชื่อผู้เขียนหนังสือ ชื่อ Learning to Fly เขาชอบทำงานมาก มาเชียงราย เชียงใหม่
  ... ผมมีโอกาสตามไปดูเจ๊ฟ สัมภาษณ์ เขาก็จะหาว่า คุณติดเชื้อมา 10 กว่าปีแล้ว แล้วคุณทำยังไง มีวิธีการดูแลตัวเองยังไง
  ... คุณจริงใจก็จะบอกเลยว่า พอผื่นขึ้นนะ อะไรต่างๆ นี่ รู้เลยว่า ช่วงนี้เครียดไปหน่อย ก็ต้องไปนั่งสมาธิ ก็พอไปเดิน ไปดูเลย ก็บอกว่า ต้องเลือกที่นั่งด้วยนะ นั่งที่ไหน นั่งตรงเขาเผาศพเลยน่ะ ทางภาคเหนือ เขาเผากันกลางแจ้งเลย ไม่มีเมรุเลย เพราะว่าที่คุณจริงใจอยู่ก็ใกล้ๆ สุสาน ที่เขาเย็บกระเป๋า หรืออะไรกัน ที่เป็นแม่บ้าน
  พอไปฟังอย่างนี้ปุ๊บ มันเข้าไปในใจเลยนี่ มันได้ tacit knowledge เลย
  ... ตกลง tacit k มันเชื่อมกับใจอย่างแยกไม่ออกเลยครับ
• ผมสรุปแล้วนะครับ การจัดการความรู้ คือ
  • เครื่องมือ ผ่อนแรงในการเรียนรู้และพัฒนางาน
  • เครื่องมือ สร้างพลังทวีคูณ (Synergy) จากการรวมหมู่พลังที่แตกต่าง หลากหลาย
  • เครื่องมือ สร้างความสัมพันธ์ที่ดีในกลุ่มผู้ปฏิบัติงาน
  • เครื่องมือ ใช้ความรู้ของทั้งใน และนอกหน่วยงาน
  • เครื่องมือ ดึงศักยภาพของคน & ทีมออกมาใช้
  • เครื่องมือ ที่นำไปสู่การสร้างนวัตกรรม
• เกิดขึ้นได้จากการ share กันครับ คิดคนเดียวเกิดนวัตกรรม ยาก ความหลากหลายเป็นสิ่งที่จำเป็น ถ้าท่านต้องการนวัตกรรม ไม่ใช่แพทย์ หรือวิศวะ คิดกันเองไม่ได้ เรารวมกัน คิดกัน ยิ่งมองต่างมุมยิ่งดี แต่เป้าหมายเดียวกันนะ ในที่สุดเดี๋ยวจะเกิดนวัตกรรมอะไรขึ้นมาได้
• เพราะฉะนั้น ท่านเห็นมั๊ยครับว่า นี่คือ เครื่องมือนะ
• ผมต้องการคำสรุปแค่นี้ว่า KM เป็นเครื่องมือชิ้นหนึ่งในการบริหารงาน สำหรับทำอะไร ... เป็นเครื่องมือ และไม่ใช่เครื่องมือที่มาแทนเครื่องมืออื่นๆ นะ ... เครื่องมืออื่นๆ ยังมีอยู่
• ... ให้นึกภาพนี้ แม่บ้านท่านนี้ กำลังรอสามีกลับบ้าน และท่านเห็นเครื่องมือที่อยู่ข้างฝามั๊ย ... ถ้าสามีกลับดึก โดนที่นวดแป้งอันเล็กนะครับ ... แต่ถ้ากลับดึกแล้วมีกลิ่นสุรากลับมา จะโดนที่นวดแป้งอันใหญ่ขึ้นมาหน่อย อันนี้เป็น size L ครับ ไม่ใช่ size M ... แต่ถ้าเจอลิปสติกกลับมา เจอ .38 ครับ ไม่มีการประนีประนอมใดๆ ทั้งสิ้น

• ... ท่านเอาเครื่องมือตั้งไว้ให้รู้เลย สามีจะได้รู้และไม่ต้องหือด้วยว่า ทำไมชั้นโดนอันนี้
• แต่ผมเอารูปนี้ ผมอยากจินตนาการนะ ผมรู้ว่าหลายท่านเป็นผู้บริหาร
• ท่านยืนอยู่ตรงนี้ครับ ท่านเห็นภาพเครื่องมือบริหารงานของท่านบ้างไหม นับตั้งแต่ SWOT ท่านจะวางแผนยุทธศาสตร์ต้องใช้ SWOT นะครับ อย่ามาใช้ KM ต้องมีหลากหลาย KM ก็เป็นตัวหนึ่ง
• เพราะฉะนั้นถ้าอยากให้เกิดการเรียนรู้ หรืออะไรพวกนี้ KM จะต้องมาเป็นตัวกระตุ้น เลือก แต่ไม่ใช่เอา KM มาวางตู๊ม เหนือตัวอื่นหมดเลย หลักการดีๆ เครื่องมืออาจจะหมายถึงหลักการด้วยนะ เช่น 5ส โยนทิ้งหมด อันนี้ไม่ work ครับ
• หลายองค์กรเข้าใจผิด พวกที่รับมาเป็นกระแส มาเป็น fashion ของใหม่มา ของเก่าเลิกทำหมดเลย ทำยังงี้ๆ แล้วก็รอ มีตัวใหม่มาหรือยัง ถ้ามีตัวใหม่มาก็ปลดระวางตัวนี้ ให้ทำตัวใหม่ ไม่ใช่ครับ เครื่องมือก็คือ อะไรดีก็เก็บไว้ใช้ในงานนั้นๆ ถ้าท่านทำไปเรื่อยๆ และเอามาผสมผสานกันนะ
• อันนี้คือ ชุดที่เราอยากได้ วันหนึ่งเครื่องมือ KM อาจอยู่บนนี้ก็ได้ แต่ถ้ามันได้เข้าไปอยู่ในโมเดลของ PMQA เรียบร้อยแล้ว มันก็จะสวยงามกว่าเกณฑ์ของ กพร. แน่นอน เพราะว่าเกณฑ์ของ กพร. อ่านกี่ทีก็ไปใช้ Information management แต่ถ้าท่านได้เอา want ฝังเข้าไปแล้ว สมมตินะ ท่านจะพบเลยว่า
• ถ้าทำ KM แบบที่ สคส. นี่ มัน 7 ข้อ เรื่อง PMQA นี่ มันเกี่ยวข้องทั้งนั้นเลย Leadership ก็มีนะ ข้อ 2 Strategy มันเข้าไปเกี่ยวทุกเรื่องเลย
• ถ้าท่านทำ KM แบบที่เราพูดกัน ตกลงเราก็เห็นหน้าตากันเป็น PMQA เลย จาก KM ไปสู่ LO ก็ได้ ผมถึงบอกว่า มันจะมีการกลายพันธุ์นะ ถ้าท่านทำแบบไม่ติดขอบเขต ไม่เป็นก้อนเดียวกัน ตกลงอันนี้เป็นภาพให้ท่านดู
• ภาพที่สองอยากให้ท่านมองว่า ผมบอกแล้วว่า นี่เป็นเครื่องมือนะ เครื่องมือต้องเหมาะกับมือนะ แปรงสีฟันต้องเหมาะกับปาก การใช้เครื่องมือไม่เหมาะนี่อันตราย หลายท่านอาจใช้เครื่องมือที่ใหญ่กว่าผม มือผมเล็กผมจับเครื่องมือเล็ก แต่ท่านมือใหญ่มากเลย ท่านมาจับมันไม่ถนัดเลย แต่ถ้ามือใหญ่ๆ มาจับมือเล็กๆ ให้ถนัดนี่ ก็คงฟังดูตลกๆ
• แต่ในชีวิตจริงๆ ก็พบว่า ผู้บริหารกำลังทำเช่นนี้ตลอดเวลา ผู้บริหารนี่ที่มาจากเมืองนอกมา ก็พยายามปรับองค์กร ปรับทุกอย่าง เพื่อที่จะทำเครื่องมือให้ถนัด ท่านว่าเราหลงมั๊ย
• วันนั้นพูดเรื่องเครื่องมือก็มีคนพูดกันว่า อันนี้ไม่เกิดจากอเมริกาจริงๆ หรอก มันเกิดจากญี่ปุ่น แต่มันไปโด่งดังในอเมริกา และพอมาเมืองไทย ตาย ใช้ไม่ได้ ... เขาพยายามจะบอกว่า QC ก็ดี อะไรก็ดี มาตายเมืองไทยหมด
• ในขณะที่เขาหัวเราะกันนี่ ผมช้ำใจมากเลยนะ เพราะนี่เท่ากับเป็นการดูถูกผู้บริหารบ้านเราว่าไม่เอาไหน เครื่องมือเขามายังไงก็ใช้อย่างนั้น และฝืนใช้ไปได้พักหนึ่ง ก็ฝืด เพราะเราไม่รู้จักปรับเครื่องมือ
• เราไม่รู้ว่ามันดีมากเลยนะ หลัก Balanced scorecard นี่มันดีมากเลยนะ และ Modify ใส่กะปิ น้ำปลาเข้าไป เราทำไมต้องมี 4 มิติ มิติทางจิตวิญญาณเรื่องพุทธใส่เข้าไป เราอาจจะมี 7 มิติ ใส่เข้าไป แต่เราติดกรอบไงครับ ... ปลาทูมา 3 ขั้นตอนก็ 3 ขั้นตอน เราติดกรอบ ผมพูดวันนี้ เพราะอยากให้ท่านทะลุกรอบ คำว่า Beyond เลยนะ ...

อ.ประพนธ์ กำลังแนะให้เรา Go beyond กันละค่ะ พร้อมกันหรือยัง

รวมเรื่อง ตลาดนัดความรู้กรมอนามัย 2550