ชื่อร้าน “ภพ” ในเมืองสุพรรณบุรี เป็นร้านในบรรยากาศของรีสอร์ทริมน้ำ นับเป็นร้านกาแฟที่จัดสวนได้งดงามจริงๆ ทำเป็นร้านอาหารได้อย่างสบาย ผมใช้เวลาดื่มด่ำกาแฟดำอยู่เป็นเวลานานและถ่ายภาพเก็บไว้มากมาย

ผมไม่เคยอบรมเรื่องActive Learning เพราะมีความเชื่อว่าอันนี้ไม่ใช่วิธีสอนและไม่ใช่เรื่องแปลกพิสดารอะไรเลย เป็นเพียงกิจกรรมที่ครูสร้างสิ่งเร้าหรือกระตุ้นให้เด็กเกิดการเรียนรู้เท่านั้น คือ Action พื้นฐานที่มีอยู่ในครูทุกคนบนโลกใบนี้อยู่แล้ว แต่ขึ้นอยู่กับว่าครูจะนำออกมาใช้หรือไม่ เมื่อครูมีการเคลื่อนไหวผ่านกิจกรรมนำเข้าสู่กระบวนการเรียนรู้ เด็กก็จะเกิดActiveนั่นเอง

วันนี้ ได้ยินเสียงเพลงพระราชนิพนธ์กับเพลงมาร์ชหนองผือ บรรเลงโดยนักเรียนชั้น ป.๔ - ป.๕ ฟังแล้วรู้สึกชื่นใจ โดยเฉพาะเพลงมาร์ชที่แต่งมานานนับ ๑๐ ปี ครูดนตรีสามารถแกะโน้ตออกมาให้เด็กซ้อมและบรรเลงได้ไม่ผิดเพี้ยน ถูกต้องตามจังหวะและทำนองที่ผอ.ต้องการทุกอย่าง….

..โค้งสุดท้ายเตรียมส่งมอบโรงเรียนคุณภาพของชุมชนหมู่บ้าน ให้แก่คณะครูและผู้ปกครอง ที่ได้ร่วมทุกข์ร่วมสุขกันมา ขอบคุณที่เชื่อมั่นและยอมรับในโรงเรียนเล็กๆแห่งนี้ ดิน น้ำและต้นไม้ ที่ให้ร่มเงาแห่งความสงบสุข จงกลับคืนไปให้ผู้ที่คงอยู่ ได้รักษาและสร้างสรรค์ต่อไป อย่างน้อยพวกเราก็เป็นส่วนหนึ่งของโรงเรียนขนาดเล็ก ที่มีภาพลักษณ์ที่ดีและงดงาม พร้อมที่จะให้การต้อนรับครูและผู้บริหารรุ่นใหม่ ที่จะได้มาหลังจากคืนอัตราเกษียณอายุราชการ..การเดินทางที่ยาวนานจึงใกล้จะสิ้นสุดแล้ว ด้วยรอยยิ้มและความภาคภูมิใจ

การเพาะเมล็ดในกระถางต้นไม้ สังเกตพบว่าการงอกของเมล็ดค่อนข้างดี อาจเป็นเพราะมีปริมาณของดินมาก ทำให้เก็บความชุ่มชื้นได้นานกว่าเพาะในถาดหลุม เหตุผลสำคัญที่ผมตัดสินใจทดลองเพาะเมล็ดพันธุ์ในกระถาง ก็เพื่อต้องการจะจัดวางกระถางลงในแปลงผักที่เตรียมค้างไว้แล้ว กระถาง ๔ - ๖ ใบ คงจะไม่ใช้เนื้อที่มากนัก

ครูต้น เป็นครูที่มีความพยายามสูงมาก มีการสอบครูที่จังหวัดไหน ไม่ว่าจะสังกัดใด ครูต้นจะไปสมัครสอบและมุ่งมั่นดูหนังสือ รวมการสอบทั้งหมดถึง ๘ ครั้ง เคยสอบได้ที่ ๒ แต่เขารับได้คนเดียว ผมจึงคิดไว้นานแล้ว ว่าครูอัตราจ้างแบบนี้ที่มีทั้งความกตัญญู รู้หน้าที่มีความรับผิดชอบ มีความขยันหมั่นเพียรอย่างนี้ ถึงยังไงก็ต้องได้เป็น”ข้าราชการครู”เข้าสักวัน ฝันของครูต้นเป็นจริงแล้วในวันนี้ ผมจึงให้นักเรียนได้แสดงมุทิตาจิต เสร็จภารกิจแล้วผมก็พาครูต้นไปเลี้ยงส่ง ก่อนเดินทางไปส่งที่โรงเรียนแห่งใหม่ในสัปดาห์หน้า

ประชุมผู้ปกครองของภาคเรียนที่ ๑ ปีการศึกษา ๒๕๖๖ เสร็จสิ้นไปเป็นที่เรียบร้อย บอกผู้ปกครองด้วยว่า..ขอบคุณในความร่วมมือทุกสิ่งทุกอย่างที่ผ่านมา หากการประชุมฯ เป็นไปตามแบบธรรมเนียมปฏิบัติดังเช่นที่เคยทำมาทุกปี คือภาคเรียนละ ๑ ครั้ง ดังนั้นในครั้งนี้จึงอาจพูดได้ว่าเป็นการประชุมครั้งสุดท้ายแล้ว แต่ถึงอย่างไรก็ตาม จะต้องพบปะกับผู้ปกครองอีกครั้งอย่างแน่นอน แต่ไม่ใช่การประชุม จะพบกันในกิจกรรม”งานวันแม่แห่งชาติ” ซึ่งเป็นกิจกรรมสำคัญวันหนึ่งของโรงเรียนและของชาติ

พอขับรถเข้าไปในโรงเรียน ผมก็เข้าใจทุกสิ่งทุกอย่างที่ผ่านมาได้ในทันที มันเป็นเช่นนั้นเอง ขนาดโรงเรียนก็ยังไม่เหมือนเดิมเลย ไม่ว่าจะอยู่ตรงมุมไหนจะรู้สึกได้ถึงการเปลี่ยนแปลงเช่นเดียวกัน ดังนั้น ทั้งบ้าน โรงเรียน ชุมชนและสังคม ในทุกวันนี้ จึงไม่เหมือนเดิมอีกต่อไป ไม่ว่าจะอยู่แห่งหนตำบลใด หอมกลิ่นความเจริญจะอบอวลไปทั่ว การปรับตัวจึงเป็นเรื่องที่สำคัญอย่างยิ่ง

วันนี้..นั่งชื่นชมความงดงามของเฟื่องฟ้าในโรงเรียน เป็นอีกหนึ่งผลงานที่ก้าวหน้าและประสบความสำเร็จ เพราะเมื่อ ๒ ปีก่อนได้ขุดลอกสระน้ำ นำดินมาถมเป็นคันสูงขนานไปกับรั้วโรงเรียน ความตั้งใจเพียงอย่างเดียวคือจะปลูกเฟื่องฟ้าไว้เป็นที่ระลึก เมื่อคนเก่าที่เราเคยเคารพนับถือ สร้างต้นไม้แห่งความสุขไว้ให้เชยชม เราก็ควรคืนกำไรให้คนรุ่นต่อไปได้มีความสุขจากต้นไม้ของเราบ้าง

เจริญสติบ้าง ปล่อยวางและไม่ยึดติดกับสิ่งใด เพราะเราเพียงแค่เกิดมาใช้ชีวิตบนโลกใบนี้จากดิน น้ำ ลม ไฟ ในตัวเรา เมื่อหมดเวลา เราก็ต้องคืนเขาอยู่ดี “ อย่าเสียใจมากเลยกับอะไรที่ผ่านพ้นไป จงมีสติและระลึกกับปัจจุบันที่เรายังเหลืออยู่นั้นดีที่สุดแล้ว “

บรรยากาศในโรงเรียนบ้านหนองผือ โรงเรียนขนาดเล็กที่ได้รับพระบารมีและน้ำพระทัยจากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๑๐ ผมซาบซึ้งในพระมหากรุณาธิคุณอย่างหาที่สุดมิได้..ผมและครอบครัวจักจงรักภักดีสถาบันอันยิ่งใหญ่นี้ตลอดไป จนกว่าชีวิตจะหาไม่

จงกล้าหาญ ใจกว้าง เปิดโอกาสให้ทุกคนเป็นตัวของตัวเอง นั่นคือทำความเข้าใจว่าเขาไม่จำเป็นต้องเข้าใจเราก็ได้โลกนี้เต็มไปด้วยคนที่คิดจะเปลี่ยนผู้อื่น เปลี่ยนสังคม เปลี่ยนโลก เปลี่ยนทุกสิ่งทุกอย่าง ทว่าหายากนักที่จะพบพานใครสักคนที่อาจหาญมุ่งมั่นในการเปลี่ยนแปลงตนเอง แท้จริงแล้วการเปลี่ยนตนเองอย่างแท้จริงก็คือการเปลี่ยนผู้อื่น เปลี่ยนสังคม เปลี่ยนโลกที่แท้จริง

หลวงปู่ดู่เป็นชาวอยุธยาโดยกำเนิด เป็นพระปฏิบัติสายวิปัสสนา ท่านมรณภาพเมื่อปี ๒๕๓๓ ท่านสอนให้ศิษย์เห็นจริงถึงความสำคัญของความทุกข์ยาก ว่าเป็นสิ่งที่มีคุณค่าในโลก ท่านจึงพูดบ่อยครั้งว่าการที่เราประสบทุกข์ นั่นแสดงว่าเรามาถูกทางแล้ว เพราะอาศัยทุกข์นั่นแหละ จึงทำให้เกิดปัญญาขึ้นได้ คติธรรมของหลวงปู่ที่ผมพบในวันนี้ก็คือ “ครูอาจารย์ดีๆมีอยู่มากก็จริง แต่สำคัญที่เราต้องปฏิบัติให้จริง สอนตัวเองให้มาก นั่นแหละจึงจะดี” “อย่าปฏิบัติแบบไฟไหม้ฟาง” กล่าวคือ ขยันก็ทำขี้เกียจก็หยุด อย่างนี้ใช้ไม่ได้ ต้องทำ(ปฏิบัติธรรม) ให้สม่ำเสมอให้ได้ทั้งในยามขยันและขี้เกียจ

อาคารสถานที่ แหล่งเรียนรู้และสิ่งแวดล้อม ตอบโจทย์งานนโยบายของต้นสังกัด เพียงแค่ผู้บังคับบัญชาออกปากชื่นชมว่า “โรงเรียนสวยงามและสะอาดมาก” ก็เพียงพอแล้ว ทุกอย่างจึงเหมือนจะจบลงเพื่อคงสภาพไว้ แต่ที่ต้องไปต่อในช่วงเวลาที่เหลือ คือการมีส่วนร่วมพัฒนาการอ่านการเขียน ชั้น ป.๑ - ๓ วันนี้จึงเริ่มต้นปรับพื้นฐานและทบทวนเป็นวันแรก

…วันที่ผมรอคอยก็มาถึง เปิดเรียนวันแรกของปีการศึกษา ๒๕๖๖ นับเป็นมงคลอย่างยิ่งของผมและโรงเรียน ที่มีโอกาสต้อนรับท่านผอ.เขตและคณะจาก สพป.กจ.๔ ท่านมาตรวจเยี่ยมและนิเทศติดตามการเตรียมความพร้อมในการเปิดภาคเรียนปีการศึกษา ๒๕๖๖ ภายใต้คำขวัญที่เหมือนเป็นคำมั่นสัญญาร่วมกันว่า..”โรงเรียนวิถีใหม่ ใส่ใจความสะอาด”

เมื่อคืนนี้..ดึกแล้ว..เดินทางกลับบ้านด้วยความรู้สึกปลอดโปร่งโล่งใจ ที่ได้มีส่วนร่วมในการทำงานกับส่วนราชการ ในงานการเลือกตั้งที่ไม่เคยทำมาก่อน ขอบคุณคณะทำงาน ขอบคุณกปน.ทุกหน่วยที่เหน็ดเหนื่อยและให้ความร่วมมือ และขอบคุณตัวเองที่เข้มแข็งพอ กับคำว่า..”ชีวิตนี้ใช้ซะ” และผ่านไปอย่างสวยงาม

ขอบคุณธรรมชาติที่ไม่เคยโหดร้าย เหมือนจะรู้ว่า เราก็รักเขาเหมือนกัน รักในธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมอันดีงาม ที่สร้างสมดุลให้ชีวิตของผู้คนในสังคมและชุมชน อย่างเช่นในวันนี้ เพียงแค่เห็นว่าในน้ำมีปลา ในโคกหนองนามีต้นไม้ ก็สุขใจเป็นที่สุดแล้ว

ถึงเวลาถ่ายทอดวิทยายุทธ ให้ผู้เข้ารับการอบรมมีความรู้ความเข้าใจ เป็นเวลา ๒ วัน จากทั้งหมด ๗ ตำบล แต่ละคนที่มานั่งฟังล้วนเป็น กปน.ที่ต้องทำงานการเลือกตั้งสส.ในหน่วยต่างๆ ทั้งหมด ๘๕ หน่วย แต่ละหน่วยจะมี ๑๑ คน ประกอบด้วยประธาน ๑ คน กปน.อีก ๘ คนและรปภ. ๒ คน ทุกคนต้องอบรมก่อนวันรับวัสดุอุปกรณ์ ผมได้รับหัวข้อบรรยายเกี่ยวกับ”การนับคะแนน” ที่มีความสำคัญไม่น้อย กปน.จะต้องแม่นยำและมีสมาธิในการทำงานในจุดนี้ มิฉะนั้นปัญหาจะตามมาอีกมากมาย

ธรรมชาติไม่โหดร้ายจนเกินไป พายุฝนที่มาเยือน จึงเป็นเหมือนเพื่อนที่แสนดี ช่วยดูแลหัวใจซึ่งกันและกัน มิให้เหี่ยวเฉา ช่วยดูแลสิ่งแวดล้อมของโรงเรียน มิให้ผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องต้องเหนื่อยล้าจนเกินไป

ก่อนเปิดภาคเรียนของทุกปี ภาพแหล่งเรียนรู้และสิ่งแวดล้อมของโรงเรียนก็จะเป็นแบบนี้ ปีนี้เตรียมการแต่เนิ่นๆ เพราะคิดว่า จะต้องทำให้ดี เอาไว้จดจำเป็นที่ระลึก ถึงแม้จะมีข่าวพยากรณ์อากาศแจ้งเตือนว่าจะมีลมพายุฝนฟ้าคะนองพัดกระหน่ำในอีกไม่ช้านี้ ( ๘ - ๑๐ พฤษภาคม ๒๕๖๖)

ห้องสมุดที่กำลังจะก้าวไปสู่”ศูนย์ดิจิตัลชุมชน” คอมพิวเตอร์และอุปกรณ์พร้อมแล้วที่จะติดตั้ง รวมทั้งเครื่องปรับอากาศ ที่กำลังรอช่างมาติดตั้งเป็นครั้งแรกของโรงเรียน สิ่งที่ไม่เคยมี เมื่อทำให้มีเกิดขึ้น ก็เท่ากับได้สร้างโอกาสให้ครู นักเรียนและชุมชน

      ๓๗ ปีกับเครื่องราชย์อิสริยาภรณ์ ที่จะต้องบันทึกไว้ในความทรงจำของข้าราชการคนหนึ่ง ที่รับใช้เบื้องพระยุคลบาท ตอบสนองคุณแผ่นดินมาอย่างยาวนาน   ตม.,ทม., ทช., และรจพ. (เหรียญจักพรรดิมาลา) ถือเป็นรางวัลอันทรงคุณค่า ที่เกิดจากการรักษาคุณงามความดีไว้ หากว่ายังมีลมหายใจ บั้นปลายหลังเกษียณจะได้รับสายสะพายด้วย (ปม.)  จึงเป็น ๓๗ ปี ที่พอเพียงและเพียงพอแล้วกับการใช้ชีวิตเพื่องาน นำมาซึ่งความภาคภูมิใจ ที่ไม่ถอดใจในระหว่างทาง ช่วงเวลาที่เหลือคือการรักษาสุขภาพและดื่มด่ำกับความสุขตามอัตภาพ

ชยันต์ เพชรศรีจันทร์

๒๙ เมษายน ๒๕๖๖

หลังจากเล่นน้ำฝนจนหนำใจ แล้วก็ผ่านไปเพียงคืนเดียวเท่านั้น แหนเป็ดก็บดบังแหนแดงจนเกือบหมดสิ้น ผลักดันแหนแดงจนแทบจะหายสาบสูญ คงเหลือแหนแดงที่สมบูรณ์จริงๆ เพียง ๕ กาละมังเท่านั้น วันนี้..ตั้งใจจะนำแหนแดงมาเลี้ยงปลาและลงมือทำปุ๋ยหมัก จำเป็นต้องยกเลิกภารกิจ เพราะรู้สึกสงสารแหนแดงที่ถูกรังแก จริงๆ ผมควรสงสารตัวเองมากกว่า ที่ต้องเพาะเลี้ยงแหนแดงตามสูตรอีกครั้ง และคิดว่าครั้งนี้…จะไม่ยอมตามใจแหนเป็ดอีกแล้ว

..ที่สุดของการเป็นผู้บริหารโรงเรียน จึงไม่ต้องรอให้ใครมาชื่นชม แต่จงชื่นชมตนเองด้วยการลงมือทำ ปลุกจิตสำนึกด้วยตนเอง ต่อจากนั้นผู้ที่เกี่ยวข้องหรือผู้ที่มีส่วนได้ส่วนเสียของโรงเรียนจะคิดอย่างไร…ไม่ใช่สิ่งที่ต้องคาดหวังเพราะถึงอย่างไรการทำงานในโรงเรียน ก็เท่ากับการสร้างบุญ ย่อมไม่เกิดสิ่งเลวร้ายเป็นแน่แท้

ปิดเทอมคราวนี้..ไม่ได้ปลูกต้นไม้สักต้น ต้องรอให้พ้นจากภัยแล้งไปก่อน น้ำในสระใหญ่ยังมีเหลืออีกมากมาย แต่ก็ต้องควบคุมและประหยัดกันต่อไป อนาคตอันใกล้ เมื่อได้ปรับปรุงระบบไฟฟ้าให้ดีขึ้น จะช่วยดึงน้ำออกจากสระมาใช้ประโยชน์ ซึ่งเชื่อว่าน่าจะเพียงพอ ถ้าจะต้องผจญกับความร้อนแล้งทุกปี