จิต คือ ธรรมชาติที่รู้อารมณ์ กล่าวคือ สภาวธรรมของชีวิตที่รับรู้อารมณ์ กล่าวคือ รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส ธรรมารมณ์ ที่กระทบ, สภาพที่นึกคิด, ความคิด, ใจ;

ส่วนคำถามที่ว่า จิตอยู่ที่ไหน? นั้น เป็นคำตอบเดียวเช่นกับเงานั่นเอง กล่าวคือจิตไม่มีตัวตนแท้จริงเป็นอนัตตาเหมือนดังเงาที่มีเหตุแห่งปัจจัยการเกิดนั่นเอง

ตลอดเวลาที่ข้าพเจ้า น.ส.บุญตา บุรีศรี ได้ศึกษาและค้นคว้าเกี่ยวกับจิตวิญญาณมาเป็นเวลาอย่างช้านาน ทำให้พบว่าแท้จริงแล้วจิตก็คือการปรุงแต่งขึ้นมานั้นเอง หากเราทั้งหลายต้องการดับจิตก็ให้ดับที่การปรุงแต่งดับเหตุแห่งการปรุงแต่งแห่งจิต เพื่อให้จิตได้อยู่ในสภาวะที่ไร้น้ำหนักเบาสบายเฉกเช่นเดียวกับเงาที่ตามติดตัวเรานั้นเองเมื่อจิตอยู่ในสภาวะที่ไร้น้ำหนักเบาสบายไม่ว่าเราที่รูปร่างคือวัตถุทรงอยู่ในสภาวะใดเงาย่อมปรับสภาพนั้นได้ในทุกสถานการณ์ เคยสังเกตุไหมถ้าเรายืนอยู่ใกล้กับวัตถุที่ทึบแสง เงาของเราพร้อมหักเหไปตามเหตุแห่งปัจจัยนั้นเสมอ

ข้าพเจ้า ผู้เขียนอยากให้ท่านผู้อ่านทั้งหลายได้เข้าใจในสภาวะแห่งธรรม(ธรรมชาติ แห่ง จิตเป็นธรรมชาติ )คำถามมีอยู่ว่า.. ? ทำอย่างไรให้เราได้หลุดพ้นจากสภาวะแห่งจิตที่ปรุงแต่ง ยึดหลักกฎเงาธรรมชาติในตัวตนเพื่อการหลุดพ้นที่นิรันดร์กฎของการเกิดเงา1.วัตถุทึบแสง เงานั้นไม่มีในวัตถุทึบแสง2.แสง เงานั้นไม่มีในแสง 3.พื้นที่รับแสง เงานั้นก็ไม่มีในพื้นที่รับแสงแต่เมื่อเหตุทั้ง 3 มาเป็นปัจจัยเกื้อกูลแก่กันและกัน กล่าวคือ วัตถุทึบแสงมายั้งกั้นแสงที่ตกกระทบบนพื้นที่รับแสง จึงเกิด สังขาร คือ สิ่งที่ถูกปรุงแต่งขึ้นมาจากเหตุทั้ง 3 มาเป็นปัจจัยต่อกัน ข้าพเจ้ามีความเชื่อและพูดอยู่เสมอว่า…ในโลกนี้ไม่มีคำว่าบังเอิญ ทุกอย่างล้วนมีเหตุแห่งปัจจัยให้เกิดอยู่เสมอ ดั่งเฉกเช่น..กฎเงา

ถ้าเรารู้จักเอากฎเงาแห่งธรรมชาติมาประยุกต์ใช้กับจิตเรา ซึ่งมีเหตุแห่งปัจจัยที่มาเดียวกัน เราจะเข้าใจธรรมชาติแห่งจิตได้มากขึ้น สุดท้ายนี้ข้าพเจ้าหวังเป็นอย่างยิ่งว่า บทความนี้จะช่วยให้ท่านทั้งหลายที่สนใจในการศึกษาจิตได้มีความรู้ความเข้าใจในธรรมชาติแห่งจิตได้บ้าง ในนามผู้เขียนขออนุโมทนาบุญกีบท่านผู้อ่านบทความนี้ทุกท่านด้วยค่ะ#มณีเทวา