โภชนาการและการดูแลรักษาผู้ป่วยตับแข็ง


สุทธินี ปิ่นเกตุ
เรียน คุณหมอ เพิ่งทราบว่าพ่อป่วยเป็นตับแข็ง คือรักษาอยู่นานประมาณครึ่งปีแล้วแต่เพิ่งทราบว่าเป็นเพราะหมอที่รพ.ระนองไม่มีหมอที่ชำนาญเรื่องนี้ ไปเช็คที่รพ.สุราษฎร์จึงได้ทราบ จึงอยากขอคำแนะนำจากคุณหมอเรื่องโภชนาการและการดูแลรักษาค่ะว่าต้องทำอย่างไรบ้างให้มีสุขภาพที่แข็งแรงพอที่จะต่อสู้กับโรคต่อไปค่ะ หมอที่รพ.สุราษฎร์ให้คำแนะนำว่า ทานได้แต่ผัก-ผลไม้ ปลา ไข่ขาวเท่านั้น และอยากได้เบอร์โทรศัพท์คุณหมอด้วยน่ะค่ะ จะได้ขอคำแนะนำเพิ่มเติมไม่ทราบจะเป็นการรบกวนมากเกินไปรึปล่าวคะ....ขอบพระคุณมากค่ะ


ความเห็น (17)

ไม่มีความเห็น


คำตอบ (1)

ขอขอบคุณครับ...

  • ก่อนอื่นขออนุโมทนาในกุศลเจตนาของคุณที่สนใจการดูแลคุณพ่อ... นับเป็นกตัญญูกตเวทิธรรมที่น่าอนุโมทนา สาธุ สาธุ สาธุ
  • คนที่มีคุณพ่อ คุณแม่ ครูบาอาจารย์ หรือผู้มีพระคุณป่วยนับว่า โชคร้ายมากถ้ามองด้วยสายตาของชาวโลก ทว่า... ถ้ามองอีกมุมมองหนึ่งแล้ว นี่เป็นโอกาสทองที่เราจะได้ทดแทนพระคุณ และบำเพ็ญบุญครั้งใหญ่

ขอขอบคุณ...

  • ขอขอบคุณที่ให้เกียรติอ่านบันทึก แวะมาเยี่ยมเยียน และถามปัญหาครับ
  • ถ้ามีปัญหาอื่นๆ อีก... เรียนเสนอให้ถามมาทางบล็อก เนื่องจากมีโอกาสจะได้ข้อมูล หรือแลกเปลี่ยนความรู้กันให้กว้างขวางต่อไป

อาการของตับแข็ง...

  • ส่วนใหญ่จะไม่ชัดเจนในระยะแรก ทำให้วินิจฉัยโรคได้ยากทีเดียว เมื่อระยะเวลาผ่านไป... อาการจะค่อยๆ ชัดขึ้น ทำให้วินิจฉัยได้ง่ายขึ้น (เมื่อเทียบกับระยะแรก)

อาหาร...

  • อาหารสำหรับคนไข้โรคตับแข็ง... อาจารย์แพทย์ ชมรมโรคตับแห่งประเทศไทยท่านแนะนำไว้อย่างนี้...
  • (1). ควรงดอาหารที่มีเชื้อราปนเปื้อนได้ง่าย เช่น ถั่วลิสงเก่า พริกป่น ข้าวโพดแห้ง ฯลฯ งดเหล้า เบียร์ ไวน์ (ญาติคนไข้ควรงดเหล้าด้วย เนื่องจากคนในครอบครัวมีความเสี่ยงหลายอย่างคล้ายๆ กัน และอาจกระตุ้นให้คนไข้อยากดื่มเหล้า)
    (2). ใช้ยาอย่างระมัดระวัง เช่น ยาแก้ปวดพาราเซตามอล ฯลฯ ให้ใช้ 1 เม็ด ไม่ใช้ 2 เม็ด ฯลฯ เพราะตับอ่อนแอกว่าคนทั่วไป
    (3). หลีกเลี่ยงอาหารใส่สี สารเคมี (เช่น อาหารสำเร็จรูป อาหารหมัก ดอง ฯลฯ)... คนไข้ตับแข็งมีโอกาสเกิดน้ำในช่องท้อง หรือบวมได้ง่าย อาหารที่เค็มจัด หรืออาหารสำเร็จรูปมักจะมีเกลือสูงเกิน ทำให้บวมง่าย
    (4). กินโปรตีนสัตว์ (เนื้อไม่ติดมัน) ได้ + โปรตีนจากพืช เช่น นมถั่วเหลือง น้ำเต้าหู้ ไข่ขาว โปรตีนเกษตร ฯลฯ... ส่วนใหญ่จะมีปัญหาขาดโปรตีนมากกว่าโปรตีนเกิน
    (5). เพิ่มจำนวนมื้อ.... คนไข้ตับแข็งมักจะเบื่ออาหาร แนะนำให้กินอาหารเพิ่มเป็นวันละ 5 มื้อ เช่น เช้า-เที่ยง-เย็น + สาย-บ่าย ฯลฯ เพื่อป้องกันภาวะขาดอาหาร

ออกกำลัง...

  • คนไข้โรคเรื้อรังที่เดินได้ (ถ้าไม่มีข้อห้าม)... ควรจะเดินทุกวัน เพื่อป้องกันโรคจากการนั่งๆ นอนๆ นานเกิน เช่น ปอดบวม ไตอักเสบ ฯลฯ

ข้อควรระวัง:

  • คนไข้ตับแข็งมีภูมิต้านทานโรคต่ำกว่าคนทั่วไป...
  • การเตรียมไข่ ผลไม้ เช่น ส้ม แอปเปิ้ล ฯลฯ... ควรใช้ฟองน้ำ / ใยขัดล้างจาน + น้ำยาล้างจานถูเบาๆ ผ่านน้ำก่อนปอก เพื่อลดโอกาสติดเชื้อที่ผิวไข่ + ผลไม้
  • การเตรียมผัก... ควรแช่น้ำส้มสายชู (1 ช้อนโต๊ะต่อน้ำ 1 ลิตร) + ด่างทับทิม 3-5 เกล็ด > ทิ้งไว้ 20 นาที > ล้างน้ำให้สะอาดก่อนนำไปปรุงอาหาร / รับประทาน
  • หลีกเลี่ยงอาหารเก่า โดยเฉพาะอาหารจำหน่ายเป็นถุง เนื่องจากมีโอกาสเกิดอาหารเป็นพิษได้

แนะนำให้อ่านเรื่องตับแข็งจากอาจารย์แพทย์ที่นี่...

พวกเรา...

  • ป้องกันโรคตับแข็งได้...
    (1). ไม่ดื่มเหล้า เบียร์ ไวน์
    (2). ฝากครรภ์สม่ำเสมอ... เพื่อตรวจหาไวรัสตับอักเสบบี ปัจจุบันมีวัคซีนให้เด็กแรกเกิด
    (3). ไม่สำส่อนทางเพศ
    (4). ไม่ใช้ยาเสพติดชนิดฉีด
    (5). ระวังอย่าให้อ้วนมากเกิน และออกกำลัง เพื่อป้องกันโรคไขมันสะสมในตับ ซึ่งอาจทำให้เป็นตับแข็งได้

ขอขอบคุณครับ...

 



ความเห็น (17)
ขอกราบขอบพระคุณคุณหมออย่างสูงเลยนะคะที่เมตตาไขข้อข้องใจให้ได้กระจ่างชัดขึ้น แต่ก็ยังสงสัยอีกน่ะค่ะ ว่าทำไมในกรณีของพ่อเนี่ย หมอที่ รพ.สุราษฎร์จึงให้จำกัดโปรตีน ทานได้แต่ ผัก ผลไม้ ปลา ไข่ขาวเท่านั้น ถามว่าต้องงดเนื้อสัตว์ทุกชนิดเลยเหรอ หมอเค้าก็ตอบว่าต้องงดไปเลยให้ทานได้แค่เนื้อปลาอย่างเดียว แล้วอย่างนี้ยิ่งไม่ขาดโปรตีนไปใหญ่เลยเหรอคะ แล้วมีเหตุผลอะไรถึงต้องงด หรือว่าถ้าได้รับโปรตีนมากไปตับยิ่งทำงานหนัก (อันนี้เดาเองนะคะเพราะหนูไม่มีความรู้เรื่องนี้เลย..ขอความกรุณาอีกครั้งค่ะคุณหมอ) ขออนุญาตท้าวความนิดนึงนะคะ เรื่องอาการป่วยของพ่อน่ะค่ะ น่าจะเริ่มมีอาการตั้งแต่ 5 ปีที่แล้ว คือจะเริ่มป่วยกระเสาะกระแสะและบวมแขนขา หน้าตา เนื้อตัว แต่ตอนนั้นท้องยังไม่โตชัดเจนเหมือนตอนนี้ค่ะ และนมก็ยังไม่ตั้งเต้า แต่ซักระยะก็หายบวม ตอนแรกก็เดากันไปต่างๆ นาๆ ทั้งตัวหนูเองและหมอที่รักษาอยู่ คิดว่าน่าจะเป็นโรคไตบ้างละ หัวใจโตบ้างละ (หัวใจโตนี้มีประวัติเคยเป็นมาเมื่อ 10 กว่าปีแล้วค่ะ)แต่พอมาช่วง 2 ปีหลังนี้อาการชัดเจนขึ้นมาก เพียงแต่หนูไม่เคยมีความรู้เรื่องโรคตับแข็งมาก่อนว่าจะมีลักษณะอย่างไรบ้างจึงไม่ทราบว่านี่คือลักษณะของผู้ป่วยโรคตับแข็ง คือเริ่มจาก ปรากฎจ้ำเลือดใต้ผิวหนังเมื่อได้รับการกระทบกระแทก และเป็นแผลเลือดออกง่าย บวมทั้งตัวโดยเฉพาะท้องจะโตขึ้นเรื่อยต้องใช้ยาขับปัสสาวะตลอด อ้อ..รู้สึกว่าจะมีอาการไล่เลี่ยกับโรคความดันโลหิตสูงน่ะค่ะ ผลการตรวจเลือดจะพบว่าไนโตรเจนต่ำมาก ไนโตรเจนต่ำทีไรจะมีอาการอ่อนเพลียเหมือนจะขาดใจทุกที ประกอบกับพ่อเคยซื้อยาจากร้านขายยา(ไมมีเภสัชกร)มาทานเอง เห็นบอกว่าเป็นยาแก้แพ้อะไรนี่ละค่ะ ทานมานานหลายปีแล้ว แกบอกว่าช่วยให้หายอ่อนเพลีย กินข้าวได้ ลักษณะเป็นเม็ดเล็กๆ ห้าเหลี่ยมสีเหลือง สีเดียวกับยาแก้แพ้ทั่วไปน่ะค่ะ หรือว่าเพราะทานยานี้มานานเลยไปสะสมเป็นพิษที่ตับคะ ไว้มีโอกาสหนูจะนำรูปมาโพสให้คุณหมอดูนะคะ พ่อมีประวัติดื่มเหล้าค่ะ แต่เลิกไป 10 ปีกว่าแล้ว ตอนนี้พี่สาวหนูเป็นผู้ดูแลพ่ออยู่(พ่ออยู่บ้านพี่สาว)แต่หนูจะเป็นคนพาพ่อไปหาหมอและเฝ้าไข้เองตลอด จึงจำเป็นต้องศึกษาข้อมูลไว้มากๆ เพื่อจะได้คุยกับหมอเจ้าของไข้ ทั้งยังได้นำความรู้ไปขยายต่อให้กับพี่สาวด้วยเพื่อจะได้ช่วยกันดูแลน่ะค่ะ ขอกราบขอบพระคุณในความกรุณานะคะคุณหมอ ขอให้คุณหมอและครอบครัวที่น่ารักจงมีสุขภาพพลานามัยที่สมบูรณ์แข็งแรงไร้โรคาพยาธิเบียดเบียน อายุยืนยาวค่ะ

ขอขอบคุณ คุณสุทธินีและท่านผู้อ่านทุกท่าน...

  • เรื่องอาหารสำหรับคนไข้ตับแข็งนั้น... ข้อมูลจากชมรมโรคตับแห่งประเทศไทยแบ่งเป็น 2 ระยะ
  • (1). ช่วงที่ยังไม่มีภาวะตับวาย... ให้ทานอาหารโปรตีนคุณภาพสูง ครั้งละน้อยๆ บ่อยๆ เพื่อป้องกันขาดอาหาร
  • (2). ช่วงที่มีภาวะตับวาย (เช่น ซึมลง ไม่รู้สึกตัว ฯลฯ)... ให้จำกัดอาหารโปรตีน

ข่าวดี...

  • ข่าวดีคือ อาจารย์แพทย์ผู้เชี่ยวชาญโรคตับท่านรับตอบปัญหา ซึ่งจะเข้าไปถามปัญหาได้ที่เว็บไซต์ดังกล่าว หรือจะถามไปที่ www.bangkokhealth.com ก็ได้

คนไข้...

  • คนไข้โรคเรื้อรังก็มีชีวิตจิตใจ... บางทีการจำกัดอาหารมากเกินอาจทำให้เป็นทุกข์ ท้อแท้ หรือหมดกำลังใจได้
  • การดูแลคนไข้บนทางสายกลางน่าจะดีกว่าการเข้มงวดสุดโต่ง

ตัวอย่าง...

  • ตัวอย่างเช่น ช่วงปี 1950s หรือ 2498... มีแนวคิดให้คนไข้ความดันเลือดสูงหยุดกินเกลือ ให้กินอาหารไม่มีเกลือเลย
  • ผลปรากฏว่า ฆ่าตัวตายกันไปหลายคน... ต่อมาเลยแนะนำเป็นอาหารเกลือต่ำแทน

ยา...

  • ยาเมืองไทยไม่มีกฏหมายควบคุมเรื่องรูปร่าง สี และขนาดอย่างในอเมริกา...
  • การดูรูปร่างยาส่วนใหญ่จะบอกไม่ได้ว่า เป็นยาอะไร เช่น ยาแก้ปวดพาราเซตามอลมีบริษัทยาแห่งหนึ่งโชว์ให้ดูว่า เขาทำเป็นยาเม็ดได้หลายสิบแบบ ไม่นับรวมแคปซูลอีกต่างหาก ฯลฯ

ขออนุโมทนา...

  • ขออนุโมทนาในกุศลเจตนาที่จะดูแลคุณพ่อให้ดีที่สุด นับเป็นแบบอย่างของลูกกตัญญูท่านหนึ่ง
  • การดูแลคนไข้โรคเรื้อรังน่าจะเน้น "ทางสายกลาง" ครับ
  • คนไข้อยากทานอะไรก็ให้ทานบ้างสักคำสองคำ แล้วค่อยๆ เปลี่ยนเป็นอาหารที่หมอแนะนำ ซึ่งสำหรับคนไข้ตับแข็งควรเป็นโปรตีนจากถั่วเหลือง เต้าหู้ นมถั่วเหลือง ถั่ว ปลา

ขอขอบคุณครับ...

ขอขอบพระคุณมากๆ ค่ะคุณหมอสำหรับความรู้และคำแนะนำ หนูมัวแต่แวะไปเยี่ยมชมบ้านbangkokhealth.com เพลินไปหน่อยค่ะเลยลืมขอบคุณคุณหมอซะเลย ขอให้คุณหมออายุยืนหมื่นๆ ปีนะคะ สาธุ สาธุ สาธุ

ขอขอบคุณคุณสุทธินีและท่านผู้อ่านทุกท่าน...

  • ขอแสดงความยินดีที่มีโอกาสไปชม www.bangkokhealth.com
  • ขอขอบคุณในความปรารถนาดี ขอให้คุณสุทธินี และท่านผู้อ่านทุกท่านพึงได้รับความปรารถนาดีนี้โดยทั่วกัน ว่าแต่ว่า... อายุยืนพอประมาณน่าจะดีกว่าหมื่นปีครับ

ขอขอบคุณ...

อยากถามคุณหมอว่าค่าผ่าตัดเปลี่ยนตับประมาณเท่าไหร่คะ

เรียนคุณหมอค่ะ

    คือหนูเป็นท่อน้ำดีตีบตั้งแต่เด็กค่ะ  แล้วหนูก็รับการผ่าตัดท่อน้ำดีอายุได้ประมาณ 3 เดือนค่ะ  และหนูก็เกิดอาการตับแข็ง  ตอนนี้หนูอายุได้ 17 ปีแล้วค่ะ  และอาการแย่ลงค่ะ คุณหมอที่รักษาอยู่เค้าบอกว่าต้องทำการผ่าตัดเปลี่ยนตับค่ะ  และหนูอยากทราบว่าค่าผ่าตัดประมาณเท่าไหร่ค่ะ ? และพ่อกับแม่หนูเป็นข้าราชการทั้งคู่ค่ะ แต่...หมอโทมาบอกกับพ่อหนูว่าค่าผ่าตัดเปลี่ยนตับที่เบิกค่ารักษาพยาบาลไม่ได้  ประมาณ 2 ล้าน ค่ะ หนูเลยอยากทราบว่าค่าผ่าตัดจริงๆแล้วประมาณเท่าไหร่ค่ะ   รบกวนช่วยหนูหน่อยน่ะค่ะ    

                                      ขอบพระคุณค่ะ

ขอบคุณมาก ๆค่ะในสาระเรื่องโรคตับแข็งเพราะคุณพ่อเป็นตับแข็งรู้แรก ๆหนูรับไม่ได้เลยร้องไห้มาก ๆ กลัวว่าท่านจะเป็นอะไรไปง่าย ๆขอให้คุณหมอมีสุขภาพดีแข็งแรงมากๆนะคะ

เรียนคุณหมอที่เคารพค่ะ

หนูอ่านกระทู้ด้านบนแล้วได้ความรู้มากเกี่ยวกับผุ้ป่วยโรคตับแข็ง ซึ่งตอนนี้พ่อหนูก็เป็นโรคนี้อยู่ ก่อนหน้านี้พ่อมีโรคนิ่วในถุงน้ำดีด้วยแต่ได้ผ่าตัดออกไปแล้วเมื่อต้นเดือนที่แล้วค่ะ และตอนนี้อาการยังไม่ดีขึ้นเลย รู้สึกว่าจะแย่ลงทุกวันเลย คือมีอาการเพ้อด้วย นอนไม่หลับ เบื่ออาหารอย่างแรง และปวดขาอย่างมากค่ะ หนูและที่บ้านต้องทำอย่างไรดรคะคุณหมอ

ขอบพระคุณมากค่ะ

คุณพ่อไปตรวจอุลต้าซาวพบก้อนเนี้อที่ตับ และเป็นตับแข็งคุณพ่อไม่ดื่มเหล้า,ไวน์หรือเบียร์ ทำไมเป็นตับแข็งได้ และก้อนเนื้อที่พบถ้าเป็นมะเร็งแล้วจะรักษาหายหรือไม่ คุณพ่อออกกำลังกายทุกวันด้วยการวิ่งทุกเช้าไม่มีอาการใดเลยสาเหตุที่ไปตรวจเพราะเท้าบวมและท้องบวม แต่หมอที่ตวรจบอกว่ามีก้อนเนื้ออย่หลายแห่งบริเวณท้อง คุณพ่อเคยเป็นไวรัสบีแต่นานมาแล้วประมาณ 40 ปี ปัจจุบันอายุ73 ปี

คุณพ่อไปตรวจอุลต้าซาวพบก้อนเนี้อที่ตับ และเป็นตับแข็งคุณพ่อไม่ดื่มเหล้า,ไวน์หรือเบียร์ ทำไมเป็นตับแข็งได้ และก้อนเนื้อที่พบถ้าเป็นมะเร็งแล้วจะรักษาหายหรือไม่ คุณพ่อออกกำลังกายทุกวันด้วยการวิ่งทุกเช้าไม่มีอาการใดเลยสาเหตุที่ไปตรวจเพราะเท้าบวมและท้องบวม แต่หมอที่ตวรจบอกว่ามีก้อนเนื้ออย่หลายแห่งบริเวณท้อง คุณพ่อเคยเป็นไวรัสบีแต่นานมาแล้วประมาณ 40 ปี ปัจจุบันอายุ73 ปี

คุณพ่อไปตรวจอุลต้าซาวพบก้อนเนี้อที่ตับ และเป็นตับแข็งคุณพ่อไม่ดื่มเหล้า,ไวน์หรือเบียร์ ทำไมเป็นตับแข็งได้ และก้อนเนื้อที่พบถ้าเป็นมะเร็งแล้วจะรักษาหายหรือไม่ คุณพ่อออกกำลังกายทุกวันด้วยการวิ่งทุกเช้าไม่มีอาการใดเลยสาเหตุที่ไปตรวจเพราะเท้าบวมและท้องบวม แต่หมอที่ตวรจบอกว่ามีก้อนเนื้ออย่หลายแห่งบริเวณท้อง คุณพ่อเคยเป็นไวรัสบีแต่นานมาแล้วประมาณ 40 ปี ปัจจุบันอายุ73 ปี

การดูแลรักษาผู้ป่วยโรคทั่วไป

เรียน คุณหมอ พ่อเป็นหลายโรคมาก มี คาวมดัน เบาหวาน หัวใจ ตอนนี้เจอ โรค ตับแข็ง และไตวายด้วยพ่อมีอาการอ่อนเพลียมาก ทานข้าวไม่ได้หมอให้นอน รพ. 3วัน ให้กลับบ้าน ตอนนี้นอน อยู่ที่บ้านตลอดไม่มีแร็ง ลุกเดินไม่ไหว คุณพ่อ อายุ 74 ปีแล้ว อยากทราบว่าจะปฏิบัต กับพ่ออย่างไร บ้าง เรื่องอาหาร เพราะหมอที่น่าน ไม่ค่อยให้ความกระจ่างเท่าไหร่ และอยากทราบว่า คุณพ่อจะกลับมาปกติอีกไหมคะ รู้สึกคุณพ่อเป็นมาก ปกติท่านเป็นคนเข้มแข็งมากคะ ขอขอบพระคุณ คุณหมอล่วงหน้าคะ

เรียน สอบถามคุณหมอ ปัจจุบันผมอายุ 33 ปี ตรวจพบไขมันพอกตับ อุลต้าซาว์น พบตับมีขนาด 13 ซม.

คำถามครับ 1. ผมทานขมิ้นชันแคปซูล ก่อนนอน เป็นประจำทุกวัน วันละ 5-10 เม็ด ทานมา 4 เดือนแล้ว จะมีอันตรายไหมครับ

2. ผมออกกำลังกายโดยการเล่นฟุตบอล ซึ่งทำให้เหงื่อออกมาก จะหักโหมไปหรือเปล่า เพราะออกทุกวัน

3. ปัจจุบันอาการชาบริเวณใต้ชายโครงขวายังมีอยู่ ควรจะพบแพทย์เลยทันทีหรือเปล่า

ขอบคุณคุณหมอล่วงหน้าครับ

สวัสดีค่ะคุณหมอพอดีนุ่นอยากถามคุณหมอค่ะว่า เราท่านวิตามินซีทุกวัน วันละ 1000-2000 มิลิกรัมต่อวันจะมีผลกระทบกับร่างกายมากน้อยแค่ไหนคะ เพราะนุ่นทานอยู่มันมากเกินไปสำหรับร่างกายไหม๊ค่ะ ขอบคุณคุณหมอล่วงหน้านะคะ

สวัสดีค่ะคุณหมอ คือลุงหนูตอนนี้มีอาการเบื่ออาหาร ตัวเหลือง หมอบอกว่าเป็นตับแข็ง นอกจากนี้ยังมีอาการของโรคเบาหวาน ไตมีข้างเดียว อยากให้คุณหมอช่วยแนะนำการรักษาหน่อยค่ะ

สวัสดีค่ะคุณหมอ

คือตอนนี้ดิฉันป่วยเป็นโรคเบาหวานค่ะ และตอนนี้ดิฉันอายุได้33ปีค่ะ ตอนนี้ได้รับการรักษาคือ คุณหมอจะให้ทานยาก่อนอาหารครึ่งเม็ดค่ะ

และประมาณ9-10โมงจะมีอาการมือสั่นใจสั่นเหมือนกับอาการน้ำตาลต่ำค่ะ พอได้กินข้าวก็รู้สึกดีขึ้นจะเป็นแบบนี้ประจำเลยค่ะ

และถ้าสมมุติว่าดิฉันจะขอเปลี่ยนตับอ่อนจะหายไหมค่ะ และราคาการผ่าตัดเท่าไหร่ค่ะ ขอบคุณค่ะ

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท