- ตัวอย่างมาตรฐานการปฏิบัติ 5 ส
สวัสดีคุณโก้ เรื่องมาตรฐาน 5 ส. ทำได้ด้วยการนำเอาผลการตรวจและการปรรับปรุงแต่ละพื้นที่มาเขียนเป็นมาตรฐาน โดยใช้หลักการ องค์กรแห่งการเรียนรู้ และ Knowledge Management จะได้เป็นมาตรฐาน 5 ส ที่เป็นธรรมชาติเหมาะกับพื้นที่และบุคลากรในพื้นที่ อย่างไร ก็ตามผมเคยทำตรงนี้ มาและให้เป็นแนวทางไว้ ตามข้อมูลตอนท้ายนี้ แต่อย่าลืมว่าไม่ใช่สุตรสำเร็จ ตายตัว มาตรฐานต้องมีการพัฒนาปรับปรุงอย่างต่อเนื่อง มาตรฐานวันนี้ อาจจะไม่ใช่มาตรฐานในอนาคต ขอให้ศึกษาเปรียบเทียบให้ดี และควรทำจากของจริงหน้างาน
ตัวอย่างมาตรฐานการปฏิบัติ 5 ส จำแนกตามพื้นที่ใช้งาน มีดังนี้
พนักงาน แต่งกาย ถูกต้อง ติดบัตรประจำตัว ติดแถบสีบอกสถานะ สวมใส่อุปกรณ์ป้องกันภัยส่วนบุคคล
รักษาเวลาทำงาน ตั้งใจทำงาน
มีกิริยาวาจา สุภาพ เรียบร้อย มีมารยาทการทักทาย
ปฏิบัติตามกฎฯ ประกาศ คำสั่ง วัฒนธรรม อันดีงาม ของบริษัทอย่างเคร่งครัด
ทางเดินในบริเวณที่ทำงาน
ใช้เส้นสีเหลืองหรือขาวกำหนดทางเดินในบริเวณที่ทำงานอย่างชัดเจน
ห้ามวางสิ่งของต่าง ๆ บนบริเวณทางเดินโดยเด็ดขาด
หากไม่ได้รับอนุญาต ห้ามทำงานในบริเวณที่กำหนดให้เป็นทางเดิน
ควรทำความสะอาดเส้นแสดงทางเดินทุกเดือน
พนักงานควรจะเดินบนทางเดินที่กำหนดเสมอ
พนักงานควรจะเดินบนทางเดินที่กำหนดเสมอ
บริเวณทำงานและทางเดินควรแยกกันให้ชัดเจน
ตู้เก็บของ
อย่าวางสิ่งต่าง ๆ เหนือตู้เก็บของ
จัดวางสิ่งต่าง ๆ ในตู้เก็บของ ของแต่ละบุคคลให้เป็นระเบียบเรียบร้อย
ทำความสะอาดตู้เก็บของ
อย่าเก็บอาหารไว้ในตู้เก็บของ
ควรจะรื้อตู้เก็บของทั้งหมดทำความสะอาด อย่างน้อยเดือนละครั้ง
ตู้เอกสาร
สะอาดปราศจากฝุ่น หรือคราบสกปรก
เอกสารจัดเป็นประเภท หมวดหมู่เรียงลำดับ มีดัชนีการจัดเก็บให้ครบถ้วน
แฟ้มเอกสารต้องไม่หนา จนเกิดการชำรุด ของแฟ้ม หากมีเอกสาร
สถานที่ทำงานในบริเวณหน่วยงาน
หมั่นรักษาความสะอาด และความเป็นระเบียบของสถานที่ทำงาน
อย่าทิ้งขยะไว้ตามจุดต่าง ๆ รอบบริเวณหน่วยงาน
ทำความสะอาดบริเวณที่ทำงานอย่างสม่ำเสมอ
อย่าวางเครื่องจักรหรือเอกสารที่ไม่ใช้ภายในบริวณที่ทำงานในบริเวณหน่วยงาน
ควรทำความสะอาดและจัดบริเวณที่ทำงานให้เป็นระเบียบตลอดเวลาเพื่อให้ลูกค้าและแขกประทับใจ
อุปกรณ์ดับเพลิง
เลือกสถานที่ตั้งอุปกรณ์ดับเพลิงอย่างระมัดระวัง ต้องมั่นใจว่า อุปกรณ์ดับเพลิงทั้งหมดตั้งอยู่ในที่มองเห็นได้ง่าย
ห้ามวางสิ่งของใด ๆ ขวางทางอุปกรณ์ดับเพลิง
ต้องมั่นใจว่าทุกคนรู้วิธีการใช้อุปกรณ์ดับเพลิง
ต้องตรวจสอบอุปกรณ์ดับเพลิงอย่างสม่ำเสมอ
โต๊ะทำงาน
มีป้ายชี้บ่ง เห็นชัดเจน ว่าเป็นใคร ตำแหน่งอะไร
ไม่วางสิ่งของต่าง ๆ ใต้โต๊ะทำงาน
กำจัดสิ่งที่ไม่จำเป็นต่าง ๆ ในลิ้นชักโต๊ะทำงาน
จัดเก็บสิ่งของต่าง ๆ ในลิ้นชักโต๊ะทำงาน
ไม่ควรวางของใช้ส่วนตัวบนหรือในโต๊ะทำงาน
ไม่กองเอกสารบนโต๊ะทำงาน
ควรจัดเก็บโต๊ะทำงานของท่านให้สะอาดและเป็นระเบียบอยู่เสมอ
ซ่อมแซมโต๊ะทำงานของท่านหากมีสิ่งผิดปกติเกิดขึ้น
ทำความสะอาดโต๊ะทุกเช้า
ก่อนกลับบ้านไม่ควรวางสิ่งใดบนโต๊ะทำงาน ยกเว้นสิ่งจำเป็นสำหรับการทำงานในวันต่อไป
ไม่ควรใช้โต๊ะทำงานเป็นที่เก็บของ และควรทำความสะอาดโต๊ะทำงานทุกซอกทุกมุม อย่างน้อยปีละครั้ง
ใต้โต๊ะทำงานให้มีเฉพาะถังขยะ 1 ถัง และกระเป๋าเอการ จัดวางเป็นระเบียบเรียบร้อย
การจัดเก็บเอกสารโต๊ะทำงาน
โต๊ะทำงานที่มีลิ้นชักอยู่เพียงด้านขวามือ หรือซ้ายมืออย่างใด อย่างหนึ่ง
ชั้นบนเก็บเอกสารที่ใช้ทำงานและเครื่องใช้สำนักงานขนาดเล็ก
ชั้นล่างใช้เก็บของส่วนตัวได้
โต๊ะทำงานที่มีชั้นและลิ้นชักทั้งสองข้าง ทั้งด้านซ้ายและด้านขวา
ให้แยกการเก็บเอกสารที่ใช้ใน การทำงาน เครื่องใช้สำนักงานและเก็บของส่วนตัวออกจากกัน โดยเก็บไว้ด้านใดด้านหนึ่ง ไม่ปะปนกัน
จัดเก็บให้เป็นระเบียบเรียบร้อย พร้อมที่จะรับการตรวจ
เก้าอี้
เก็บเก้าอี้ไว้ใต้โต๊ะก่อนออกจากที่ทำงาน
ไม่พาดเสื้อคลุมไว้บนพนักเก้าอี้
ทำความสะอาดเก้าอี้โดยใช้แปรงหรือผ้าอย่างสม่ำเสมอ
หากเก้าอี้มีเสียงดังหรือโยก ควรจะทำการซ่อมแซมเสีย
โทรศัพท์
ทำความสะอาดเครื่องโทรศัพท์และแป้นหมายเลขอย่างสม่ำเสมอ ด้วยน้ำยาล้างจานหรือสบู่อ่อน ๆ
ติดตั้งสายโทรศัพท์รอบโต๊ะของท่านอย่างมีระเบียบ
ติดตั้งเครื่องโทรศัพท์ในจุดที่สะดวกต่อการใช้
จัดวางโทรศัพท์อย่างมีระเบียบก่อนออกจากที่ทำงาน
อุปกรณ์และเครื่องใช้สำนักงาน
ทำความสะอาดเครื่องพิมพ์ดีด คอมพิวเตอร์ ฯลฯ อย่างสม่ำเสมอด้วยน้ำยาล้างจานหรือสบู่อ่อน ๆ
ติดตั้งสายไฟอย่างมีระเบียบเพื่อความปลอดภัย และสวยงาม
เตรียมอุปกรณ์และเครื่องใช้สำนักงานให้พร้อมที่จะให้ผู้อื่นใช้ต่อจากเรา
จัดวางกระดาษตามชนิด และขนาดอย่างมีระเบียบในที่ที่กำหนด
ตรวจสอบอุปกรณ์เครื่องใช้ทุกชนิดอยู่เสมอและจัดการแก้ไขหรือซ่อมแซมทันทีหากมีสิ่งผิดปกติ
ควรจะกำหนดพนักงานดูแลอุปกรณ์เครื่องใช้สำนักงานแต่ละชนิด
ตู้เอกสาร
ควรติดป้ายหน้าตู้เอกสารบอกรายละเอียดของสิ่งที่อยู่ในตู้
จัดแบ่งลิ้นชักภายในตู้เพื่อเก็บอุปกรณ์ต่าง ๆ ที่มีขนาดเล็ก
ติดป้ายที่สันแฟ้มทุกแฟ้มเพื่อให้ง่ายต่อการนำไปใช้และเก็บคืนที่
เพื่อความสวยงามอย่าวางสิ่งของใดใดบนหลังตู้
ควรจัดตู้เอกสารทุก ๆ 3 เดือน และต้องทำอย่างรอบคอบ ป้องกันการสูญหายของเอกสารที่สำคัญ
ห้องประชุม
ไม่อนุญาตนำสิ่งของหรืออุปกรณ์ที่ไม่ใช้สำหรับการประชุมไว้ในห้องประชุม
นำที่เขี่ยบุหรี่ วัสดุต่าง ๆ เครื่องใช้สำนักงาน วีดีโอ ฯลฯ เก็บเข้าที่ทุกครั้งหลังใช้งาน
เก็บโต๊ะและเก้าอี้ให้เข้าที่ภายหลังใช้งาน
ปิดไฟและเครื่องปรับอากาศทุกครั้งหลังจากใช้ห้องประชุม
เข้าประชุมให้ตรงเวลา
มอบหมายให้พนักงานทำหน้าที่รับผิดชอบเป็นเจ้าของห้องประชุมแต่ละห้อง
หน้าต่าง
ม่านหรือมู่ลี่บังแสงต้องสะอาดและใช้งานได้ดี
ขอบหน้าต่างที่เป็นไม้หรือวงกบต่าง ๆ ต้องสะอาด ไม่เลอะเทอะเปรอะเปื้อน
ไม่มีสิ่งของ เสื้อผ้า กระดาษปิดหรือแขวนตามหน้าต่าง
ไม่มีของวางเกะกะหรือปิดบังหน้าต่าง
หน้าต่างสามารถเปิดปิดได้โดยง่าย กระจกไม่แตกและสามารถป้องกันน้ำรั่วซึมตลอดจนฝุ่นและเสียงจากภายนอกได้ดี
ก่อนกลับบ้าน พนักงานได้ปิดหน้าต่างลงกลอนเรียบร้อย (ฝนอาจสาดเข้ามาหรือของอาจหายได้)
พื้นที่รับแขก
ภายหลังการใช้ทุกครั้งจะต้องนำแก้วกาแฟออกจากพื้นที่รับแขกทันทีที่แขกกลับแล้ว
ทำความสะอาดที่เขี่ยบุหรี่ภายหลังการใช้
ทำความสะอาดโต๊ะและพื้นทุกวัน
เก็บโต๊ะและเก้าอี้เข้าที่เดิม
เข้าประชุมให้ตรงเวลา
พื้นห้อง
ตะกร้าใส่เศษกระดาษถังผง หรือถังขยะต่าง ๆ ต้องวางในที่ ๆ กำหนด
ต้องไม่มีเศษขยะกองล้นออกมานอกตะกร้า / ถังขยะ
สายโทรศัพท์และสายไฟต่าง ๆ ต้องเดินไว้อย่างมีระเบียบ
มีการกำหนดตำแหน่งที่วางของต่าง ๆ อย่างแน่นอน
ไม่มีคราบน้ำมันหรือน้ำนองพื้น
ไม่มีของวางกองอยู่ที่พื้นเป็นเวลานานทำให้เปลืองพื้นที่
ไม่เป็นที่อยู่อาศัยของแมลงสาบ มด ปลวก หรือสัตว์ใด ๆ
ห้องอาหาร
ไม่ทิ้งสิ่งของที่ไม่จำเป็นใด ๆ บนโต๊ะอาหารหลังการใช้งาน
เก็บเก้าอี้ไว้ใต้โต๊ะอาหารหลังการใช้งาน
หากมีการดึงโต๊ะและเก้าอี้ออกไปใช้จะต้องนำไปเก็บที่เดิมทุกครั้ง
เก็บถ้วยชามทันที หลังรับประทานอาหารเสร็จทุกครั้ง
ทำความสะอาดโต๊ะอาหารทันทีที่รับประทานอาหารเสร็จ
ห้องน้ำ
กดชักโครกหลังใช้ห้องน้ำทุกครั้ง
ล้างมือทุกครั้ง
ทำความสะอาดห้องน้ำและอ่างล้างหน้าทุกวัน
หมั่นดูแลกระดาษชำระ สบู่ ผ้าเช็ดมือให้พร้อมอย่าให้ขาด
ผู้ใช้ห้องน้ำทุกคนควรจะพยายามรักษาห้องน้ำให้สะอาด และเป็นระเบียบเสมอ
ตรวจสอบการทำงานของพัดลมดูดอากาศ ให้มีประสิทธิภาพในการทำงานอยู่
ทางเดินห้องโถง
เช็ดรองเท้าก่อนเข้าไปในสำนักงาน
ห้ามสูบบุหรี่ขณะเดินอยู่ในทางเดิน
ห้ามวางสิ่งของใด ๆ บริเวณทางเดินโดยไม่ได้รับอนุญาต
เก็บและทิ้งขยะหรือเศษกระดาษในบริเวณทางเดิน
ไม่พูดหรือส่งเสียงดังตามทางเดิน
ขยะ
กำแพง ฝาผนัง
นาฬิกาแขวนบอกเวลาถ้ามี ต้องใช้การได้ดี บอกเวลาถูกต้องและแขวนไว้ในตำแหน่งที่เหมาะสม มองเห็นได้ง่าย
แผ่นโปสเตอร์ ประกาศ รูปภาพ และอื่นๆ ที่ติดอยู่นั้น มีความเป็นระเบียบ เรียบร้อย และสวยงามไม่เอียง ไม่เฉแต่ได้ระดับ และอยู่ในแนวตั้งฉากกับพื้น
ไม่มีแผ่นประกาศที่หมดสภาพ คือ อ่านไม่ออก ชำรุด ฉีกขาด ล้าสมัย หรือไม่น่าดู
ไม่มีสกอตเทป หรือแผ่นเทปกาวหรือตะปูติดเหลืออยู่
สิ่งที่อยู่นั้นต้องมีประโยชน์ หรือมีความสำคัญที่ต้องการให้ทุกคนมองอยู่เสมอ
การติดหรือแขวนสิ่งต่าง ๆ ในข้อ 5 ควรติดไม่เกิน 20% ของพื้นที่ทั้งหมด ทั้งนั้นต้องขึ้นอยู่กับสภาพของกิจการ ถ้าเป็นร้านขายรูปจะติดเกิน 50% ก็ได้
พื้นโรงงาน
ไม่มีคราบน้ำมันหรือน้ำนองพื้น เมื่อมีน้ำมันหรือน้ำอื่น ๆ หกเลอะเทอะ ต้องทำความสะอาดทันที
ไม่มีของวางกองอยู่ที่พื้นเป็นเวลานานทำให้เปลืองพื้นที่
ไม่มีวัสดุ เศษชื้นงานตกหล่นอยู่บนพื้น
มีการกำหนดตำแหน่งที่วางของต่าง ๆ อย่างแน่นอน และการจัดตำแหน่งการวางของต่าง ๆ ต้องคำนึงถึงความปลอดภัยเป็นหลัก
ตะกร้าหรือถังใส่เศษกระดาษ เศษผ้า หรือถังขยะต่าง ๆ ต้องวางในที่ ๆ กำหนด
ต้องไม่มีเศษขยะกองล้นออกมานอกตะกร้า / ถังขยะ
ความเห็น (3)
ขอบคุณสำหรับแนวทางค่ะ แต่ท่าทางว่าคงต้องปรับหรือตัดออกในหลายๆข้อ เพื่อที่จะให้เหมาะสมกับองค์กรที่หนูทำงานอยู่ค่ะ
ขอบคุณค่ะ เข้ามาอ่านหลังจาก 14 ปีผ่านไป ปีนี้ปี 2564 ค่ะ