การได้รับความช่วยเหลือ การให้อภัยกับการกระทำผิดถือเป็นบุญคุณที่ผู้ได้รับควรจะตอบแทน บุญคุณต่อความเมตตา ปราณี ของคนที่ให้ความเอื้ออาทรนั้น การตอบแทนไม่จำเป็นต้องอยู่ในรูปของสิ่งของแต่อาจเป็นการกระทำดีต่อตนเองหรือผู้อื่นเพื่อให้ความช่วยเหลือต่อผู้ตกทุกข์ได้ยากในโลกมนุษย์ใบกลมๆ ใบนี้
การตอบแทนบุญคุณหากอยู่ในสถานะศิษย์และอาจารย์ วิธีการตอบแทนบุญคุณอาจารย์ คือ การตั้งใจเรียนหนังสือให้ดีที่สุด การเป็นคนดีในสังคม และการพยายามทำตัวไม่ออกนอกลู่นอกทาง เป็นต้น บุญคุณของอาจารย์ที่อบรม สั่งสอนให้ลูกศิษย์เป็นคนดี และลูกศิษย์ประสบความสำเร็จในชีวิตการเรียน และการทำงานดูเป็นสิ่งที่น่าปลื้มใจสำหรับการเป็นครูที่เปรียบเสมือนเรือจ้างพาลูกศิษย์ไปถึงฝั่งที่ฝันได้สำเร็จ
เวลาที่ดูทีวีและเห็นกิจวัตรประจำวันของครูบ้านนอกหรือแหล่งทุรกันดาร ช่างน่าสรรเสริญกับความเสียสละและความทุ่มเทกำลังกาย กำลังใจให้กับเด็กๆ ตาดำๆ ที่ดูเดียงสาจริงๆ ทำให้นึกย้อนมองตัวเองว่าถ้าเป็นเราจะสามารถมีชีวิตแบบนี้ได้ไหม แต่ลึกๆ ในใจก็อยากทำบ้างนะอยากมีอาชีพอิสระไม่ขึ้นกับใคร อยากอยู่กับธรรมชาติที่ไม่เสแสร้งใส่หน้ากากต่อกัน ชีวิตเราไม่แน่ไม่นอนสักวันอาจทำอะไรตามที่ใจปรารถนาก็ได้
ผมก็ได้ชื่อว่าอาจารย์คนหนึ่งแต่รู้สึกว่า การตอบแทนบุญคุณจะหมดไปแล้วนะครับเมื่อมีเงินเป็นตัวกลาง ผู้ที่ต้องการความรู้มักเอาเงินเป็นเครื่องต่อรอง แล้วอ้างเหตุว่าเป็นการบริการอย่างหนึ่ง ครูบาอาจารย์สมัยใหม่ก็เลยคิดผิดว่า แล้วจะไปยุ่งกับมันทำไมดีก็ไม่ได้ ตังก็ไม่ได้ สังคมเลยเพิกเฉยกับคำว่าขอบคุณครับ
จริงอย่างที่คุณบอกเลยค่ะ