กล้วยไข่ : การปลูกโดยใช้เทคนิคพี่เลี้ยงน้อง

ให้ผลผลิตและรายได้ที่มากขึ้น จากผลผลิตกล้วยปีละ 1 เครือ เป็น 2 ปี 3 เครือ

เมื่อวันที่ 23 ธันวาคม 2549 ผมได้มีโอกาสลงไปเยี่ยมเยียนสวนผลไม้ของคุณลุงวิเชียรแย้มมาก(http://gotoknow.org/blog/yutkpp/72227) เกษตรกรที่ตำบลมหาชัย อำเภอไทรงามจังหวัดกำแพงเพชร เพื่อศึกษาเทคนิคการปลูกกล้วยไข่ ซึ่งเป็นพืชสัญญาลักษณ์ของจังหวัดกำแพงเพชร แต่ขณะนี้พื้นที่การปลูกกล้วยไข่ของจังหวัดกำลังลดลงอย่างมาก เราก็เลยต้องทำการศึกษาสถานการณ์ ปัญหาอุปสรรค และค้นหาเกษตรกรที่สามารถทำการปลูกกล้วยไข่และยืนหยัดอยู่ได้เพื่อนำมาเป็นแนวทางในการส่งเสริมการปลูกกล้วยไข่ของจังหวัดกำแพงเพชรต่อไป

คุณลุงวิเชียรก็เป็นเกษตรกรครหนึ่งที่เป็นเป้าหมายของเราที่จะเข้าไปศึกษาเทคนิคการปลูกกล้วยไข่และสามารถสร้างรายได้ และยืนหยัดอยู่ได้ และขยายพื้นที่ปลูกเพิ่มขึ้นอีก โดยปัจจุบันมีพื้นที่ปลูกประมาณ 13 ไร่

สำหรับบันทึกนี้เป็นส่วนหนึ่งของข้อมูลที่ผมและคุณสายัณห์ ปิกวงค์ ได้รับฟังจากการบอกเล่าจากคุณลุงวิเชียร พร้อมนำเดินดูแปลงปลูกกล้วยไข่ มีเทคนิคหนึ่งที่ได้รับการบอกเล่าจากคุณลุงวิเชียรเล่าอย่างภาคภูมิใจว่าเป็นเทคนิคที่เรียกว่า "พี่เลี้ยงน้อง"

คุณลุงวิเชียร แย้มมาก

คุณลุงวิเชียรเล่าว่า แปลงกล้วยไข่โดยทั่วๆ ไป ปัจจุบันจะปลูกใหม่โดยใช้หน่อปลูกปีต่อปี และโคนต้นก็จะมีหน่อกล้วยแทงออกมาหลายๆ หน่อ และชาวสวนจะตัดทิ้งหมด เพื่อไม่ให้แย่งอาหารต้นแม่

แต่ในแปลงของคุณลุงวิเชียร จะเหลือหน่อที่สมบูรณ์ไว้ 1 หน่อ เพื่อใช้ทดแทน ซึ่งในอดีตการปลูกกล้วยไข่ของกำแพงเพชรก็จะใช้วิธีนี้ แต่ปัจจุบันจะมีปัญหากล้วยปีที่ 2 จะไผลผลิตไม่ดี จึงเปลี่ยนมาเป็นการปลูกใหม่ทุกปี

เทคนิคของคุณลุงวิเชียร ก็คือการไว้หน่อทดแทน และไว้ให้เร็วกว่าเดิมคือจากเดิมจะเป็นการทดแทนให้ได้ปีต่อปี จากปีหนึ่งให้ผลผลิตปีละ 1 เครือ เป็น 2 ปี ได้ 3 เครือ

หากต้นที่สมบูรณ์ก็จะไว้ 2 ต้นคู่กัน เพื่อให้ผลตอบแทนที่เร็วขึ้น

สังเกตต้นที่ตกเครือและใกล้จะตัด ก็จะมีต้นกล้วยไข่ทดแทนทุกต้น

หลังจากตัดเครือกล้วยเรียบร้อยแล้ว ก็จะตัดต้นกล้วยต้นเดิมโดยเหลือส่วนของต้นกล้วยส่วนใหญ่ไว้ เพื่อให้ต้นพี่เก็บความชื้นไว้เลี้ยงน้องให้เจริญเติบโตขึ้นมาทดแทนต่อไป

เทคนิค "พี่เลี้ยงน้อง" นี้ ก็เป็นภูมิปัญญาหนึ่งที่เกิดจากการเรียนรู้และจัดการการปลูกกล้วยไข่ ของเกษตรกรที่เกิดขึ้นจากการลงมือปฏิบัติ และผลจากการใช้วิธีนี้ก็คือ

ให้ผลผลิตและรายได้ที่มากขึ้น จากผลผลิตกล้วยปีละ 1 เครือ เป็น 2 ปี 3 เครือ
การเลี้ยงหน่อที่เร็วขึ้น เป็นการป้องกันความเสี่ยงจากลม ซึ่งเป็นปัญหาสำคัญของกล้วยไข่ หากต้นเดิมถูกลมพัดเสียหาย ก็จะมีต้นใหม่ขึ้นมาทดแทนทันที
มีกล้วยไข่ให้ผลผลิตเกือบตลอดปี

ผมอาจจะบันทึกเรื่องเล่าได้ไม่ละเอียดมากนักนะครับ แต่จะเรียบเรียงใหม่หลังจากเก็บข้อมูลเทคนิคการปลูกและดูแลกล้วยไข่ของเกษตรกรในจังหวัดกำแพงเพชรท่านอื่นๆ อีกครั้งหนึ่งแล้วจัดทำเป็นรวมรูปเล่มเพื่อประโยชน์ในงานส่งเสริมการปลูกกล้วยไข่ของจังหวัดกำแพงเพชรต่อไป

บันทึกมาเพื่อการ ลปรร.ครับ

วีรยุทธ สมป่าสัก

เขียนใน GotoKnow โดย สิงห์ ป่าสัก
ใน KMนักส่งเสริมการเกษตร

คำสำคัญ (Tags): #เรื่องเล่า#กล้วยไข่

หมายเลขบันทึก: 72965เขียนเมื่อ 16 มกราคม 2007 21:34 น. ()แก้ไขเมื่อ 6 กันยายน 2013 17:45 น. ()สัญญาอนุญาต: จำนวนที่อ่าน

ความเห็น (14)

เพื่อนร่วมทาง

เขียนเมื่อ 16 มกราคม 2007 22:03 น. ()

เทคนิคนี้ คุณลุงวิเชียรคิดชื่อได้น่าทะนุถนอมมากเลยนะคะ ... "พี่เลี้ยงน้อง"

สิงห์ ป่าสัก

เขียนเมื่อ 17 มกราคม 2007 09:03 น. ()

ครับ "พี่เลี้ยงน้อง" เป็นชื่อที่น่าทะนุถนอมจริงๆ
ขอบพระคุณมากครับที่แวะมาเยี่ยมเยียน

ครูราญเมืองคอน คนนอกระบบ

เขียนเมื่อ 17 มกราคม 2007 10:40 น. ()

สวัสดีครับ...พี่สิงห์ป่าสัก

ดีมากเลยครับ...เป็นพระคุณอย่างสูง ผมจะได้นำความรู้น้ีไปเผยแพร่แก่ผู้อยากรู้ทั้งหลาย ตามหน้าที่ครับ...

อีกอย่างหนึ่งครับ...ผมคิดว่าเทคนิคน้ีคงจะใช้ได้กับ ทุกอย่างเลยครับ แม้แต่ในหน่วยงาน โดยเฉพาะผู้ที่มีอำนาจบารมีท้ังหลาย หากทำตนลงมาเป็นพี่เลี้ยง ให้คำแนะนำ เป็นกำลังใจ เสริมหนุนให้ผู้อยู่ข้างล่าง ได้ทำหน้าที่ของตนเองอย่างเต็มความสามารถ มีการเสริมแรงบ้าง ก็จะทำให้ หน่วยงานเกิดความสมบูรณ์ได้เช่นกันครับ...

ด้วยความเคารพ

ครูราญเมืองคอน คนนอกระบบ

สิงห์ ป่าสัก

เขียนเมื่อ 17 มกราคม 2007 13:20 น. ()

เรียน ครูราญเมืองคอน

เห็นด้วยนะครับ "พี่เลี้ยงน้อง" ก็น่าจะเทียบเคียงได้กับเทคนิค"การสอนงาน" หรือระบบพี่เลี้ยงซึ่งเป็นเครื่องมือหนึ่งของKM ในการ ลปรร.ในหน่วยงานนะครับ
ขอบพระคุณมากครับที่เข้ามา ลปรร.