จันทบุรี อัญมณีแห่งภาคตะวันออก (1) รอบรู้เรื่องเมืองจันท์

จันทบุรี อัญมณีแห่งภาคตะวันออก (1) รอบรู้เรื่องเมืองจันท์

จังหวัดจันทบุรีเป็นจังหวัดทางชายฝั่งทะเลภาคตะวันออกของประเทศไทย ซึ่งเป็นจังหวัดชายทะเลที่มีเขาสูงสุดในภาคตะวันออก คือ เขาสอยดาว มีความสูง 1,675 เมตรจากระดับน้ำทะเล จันทบุรีอยู่ห่างจากกรุงเทพมหานคร เป็นระยะทางประมาณ 245 กิโลเมตร มีเนื้อที่ 6,338 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 3,961,250 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 16.6 ของพื้นที่ภาคตะวันออก และเท่ากับ 1.8 ของพื้นที่ทั้งประเทศ แบ่งออกเป็น 10 อำเภอ ได้แก่
1. อำเภอเมืองจันทบุรี
2. อำเภอมะขาม
3. อำเภอสอยดาว
4. อำเภอแหลมสิงห์
5. อำเภอโป่งน้ำร้อน
6. อำเภอนายายอาม
7. อำเภอท่าใหม่
8. อำเภอเขาคิชฌกูฏ
9. อำเภอขลุง
10.อำเภอแก่งหางแมว

อาณาเขต
ทิศเหนือ  ติดต่อกับอำเภอท่าตะเกียบ จังหวัดฉะเชิงเทรา แล ะอำเภอวังสมบูรณ์ อำเภอคลองหาด จังหวัดสระแก้ว

ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอบ่อไร่ อำเภอเขาสมิง จังหวัดตราด และจังหวัดพระตะบอง ราชอาณาจักรกัมพูชา (แนวเขตยาวประมาณ 86 กิโลเมตร)

ทิศใต้ ติดทะเลอ่าวไทย มีแนวชายฝั่งทะเลยาวประมาณ 87 กิโลเมตร

ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอเขาชะเมา อำเภอแกลง จังหวัดระยอง และอำเภอบ่อทอง จังหวัดชลบุรี

ลักษณะภูมิประเทศ
แบ่งเป็น 3 ลักษณะ ดังนี้

1.ป่าไม้ ภูเขา และเนินเขา อยู่ทางด้านเหนือและตะวันออก
ของจังหวัด ได้แก่ อำเภอแก่งหางแมว อำเภอท่าใหม่ อำเภอมะขาม อำเภอสอยดาว อำเภอโป่งน้ำร้อน และตอนบนของ อำเภอขลุง มีจุดสูงสุดของจังหวัดอยู่ที่ยอดเขาสอยดาวใต้ ซึ่งเป็นยอดเขาที่มีความสูงที่สุดในภาคตะวันออก โดยมีความสูง 1,675 เมตร และมีเขตป่าสงวน เขตอุทยานแห่งชาติ เขตห้ามล่าสัตว์ป่า และเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า คิดเป็นร้อยละ29.42

2.ที่ราบสลับเขา อยู่ตอนกลางของจังหวัด ได้แก่ พื้นที่ในเขตอำเภอเมือง อำเภอเขาคิชฌกูฏ ตอนบนของอำเภอท่าใหม่ อำเภอขลุง และตอนบนของอำเภอแหลมสิงห์ คิดเป็นร้อยละ 75.04

3. ที่ราบฝั่งทะเล ได้แก่ พื้นที่อำเภอนายายอาม ตอนล่างของอำเภอท่าใหม่ อำเภอแหลมสิงห์ และอำเภอขลุง มีลักษณะเป็นที่ราบชายฝั่งทะเลสลับด้วยเนินเขาและป่าชายเลน คิดเป็นร้อยละ 5.54

ประชากรส่วนใหญ่ของจังหวัดจันทบุรีอาศัยอยู่ทางตอนใต้ของจังหวัด โดยประชาการส่วนใหญ่นิยมประกอบอาชีพเกษตรกรรมและประมง ศาสนาที่มีการนับถือมากที่สุดในจังหวัดคือศาสนาพุทธ

คำขวัญประจำจังหวัดจันทบุรี

น้ำตกลือเลื่อง เมืองผลไม้
พริกไทยพันธุ์ดี อัญมณีมากเหลือ
เสื่อจันทบูร สมบูรณ์ธรรมชาติ
สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช รวมญาติกู้ชาติที่จันทบุรี

ดอกไม้ประจำจังหวัดจันทบุรี

ดอกไม้ประจำจังหวัดจันทบุรี คือ ดอกเหลืองจันทร์ซึ่งเป็นกล้วยไม้ที่มีลำลูกกล้วยลักษณะเป็นโคนเล็กแล้วค่อยโป่งไปทางตอนปลายขนาดลำยาวมาก บางต้นยาวถึง 75 เซนติเมตร เมื่อลำแก่จะเป็นสีเหลืองโดยด้านข้างของลำจะมีใบอยู่ทั้งสองข้าง ดอกเหลืองจันทร์จะออกดอกในเดือนมกราคมถึงเดือนเมษายน ช่อดอกออกตามข้อของลำ ออกดอกเป็นช่อๆละ 2-4 ดอก กลีบดอกเป็นมัน รอบแรกดอกจะเป็นสีเหลืองอ่อน แล้วค่อยๆเข้มขึ้นจนเป็นสีจำปา ปากสีเข้มกว่ากลีบ ในคอมีสีแต้มเป็นสีเลือดหมู 2 แต้ม ขนาดดอกโตประมาณ 5 เซนติเมตร

พรรณไม้ประจำจังหวัดจันทบุรี

พรรณไม้ประจำจังหวัดจันทบุรี คือ ต้นจัน (จันอิน จันโอ จันขาว หรือจันลูกหอม) เป็นพืชวงศ์เดียวกับมะพลับและมะเกลือ เป็นพืชท้องถิ่นของประเทศไทย เปลือกต้นสีน้ำตาลอมดำ ใบเดี่ยว ดอกขนาดเล็กสีขาวหรือเหลือง ผลกลม เมื่อสุกสีเหลืองรสหวาน ผลมีสองแบบคือ ผลที่มีรอยบุ๋มตรงกลาง เมล็ดลีบหรือไม่มีเมล็ด เรียกว่าลูกจันอิน ส่วนผลที่ไม่มีรอยบุ๋ม มีเมล็ด 2-3 เมล็ด  เรียกว่าลูกจันโอ ผลมีรสฝาด ต้องคลึงผลให้ช้ำ รสฝาดจึงจะหายไป นิยมกินเป็นผลไม้สด นิยมปลูกในวัด

ผลสุกรับประทานได้ หรือนำไปแปรรูปเป็นของหวาน ผลช่วยแก้อาการนอนไม่หลับกระสับกระส่าย เนื้อไม้มีรสขมปนหวาน เป็นยาบำรุงประสาท แก้ร้อนใน แก้ไข้ ขับพยาธิ แก่นใช้ต้มรวมกับสมุนไพรอื่น ใช้เป็นยาแก้ไข้ ผลดิบทางภาคอีสานนำไปตำส้มตำ โดยสับทั้งเปลือก ใช้แทนมะละกอ ปรุงรสด้วยมะยมและมะเฟือง
นอกจากเป็นพรรณไม้ประจำจังหวัดจันทบุรี ต้นจันยังเป็นต้นไม้ประจำมหาวิทยาลัยศิลปากรอีกด้วย

ตราประจำจังหวัดจันทบุรี
เป็นรูปกระต่ายในดวงจันทร์เปล่งแสงเป็นประกาย แสงจันทร์ หมายถึง ความสวยงามเยือกเย็นละมุนละไม เปรียบได้กับความสงบรื่นรมย์และร่มเย็นเป็นสุขของภูมิภาคนี้ รูปกระต่ายเป็นสัญลักษณ์ส่วนหนึ่งของดวงจันทร์ ซึ่งชาวไทยโดยทั่วไปเชื่อว่ามีอยู่เช่นนั้น

ประวัติศาสตร์ของเมืองจันทบุรี

จันทบุรีเป็นเมืองเก่าแก่เมืองหนึ่งของประเทศไทย แต่จะเริ่มสร้างเมื่อใดไม่สามารถจะหาหลักฐานแน่ชัดได้ ปรากฏหลักฐานในหนังสือฝรั่งเศสชื่อ แคมโบซ ซึ่งชาวฝรั่งเศสชื่อ ม.อิตีเมอร์ เขียนไว้เมื่อพ.ศ. 2444 ว่า ได้มีบาทหลวงองค์หนึ่งพบศิลาจารึกภาษาสันสกฤตที่ตำบลเขาสระบาป ในศิลาจารึกนั้นมีข้อความว่า เมื่อ 1,000 ปีมาแล้ว มีเมืองเมืองหนึ่งที่มีอาณาเขตกว้างขวางมากตั้งอยู่เชิงเขาสระบาป ชื่อ ควนคราบุรี

ชื่อควนคราบุรีจะเป็นชื่อเมืองตรงกับเมืองจันทบุรีในปัจจุบันหรือไม่ยังเป็นข้อสงสัยอยู่ แต่ที่อ้างสถานที่ว่าตั้งอยู่ที่เชิงเขาสระบาปนั้นน่าจะเป็นเมืองเดียวกัน เพราะเมืองเก่าแก่ที่สุดของจันทบุรีนั้นตั้งอยู่ที่เชิงเขาสระบาปยังมีซากปรากฏอยู่จนกระทั่งทุกวันนี้ ชาวพื้นเมืองเดิมของจันทบุรีเป็นเชื้อชาติ ชอง

ประมาณพ.ศ. 1400 ขอมได้แผ่อำนาจเข้ามาครอบครองเมืองจันทบุรี มีหลักฐานเป็นซากเมืองเก่า ถนนโบราณ ศิลาแกะสลัก และศิลาจารึกภาษาขอม ขอมคงจะครองเมืองจันทบุรีอยู่ประมาณ 400 ปีก็เริ่มเสื่อมอำนาจลงในปลายพุทธศตวรรษที่ 17 เมื่อพระเจ้าอู่ทองสร้างกรุงศรีอยุธยาขึ้นในพ.ศ. 1893 จันทบุรีจึงอยู่ในฐานะหัวเมืองประเทศราชของกรุงศรีอยุธยา

ปลายสมัยกรุงศรีอยุธยา พ.ศ. 2310 สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช เมื่อครั้งยังเป็นพระยาวชิรปราการได้นำกำลังพล 500 คนตีฝ่าวงล้อมของทหารพม่าออกไปทางทิศตะวันออกผ่านจังหวัดนครนายก ปราจีนบุรี ฉะเชิงเทรา ชลบุรี และระยอง เข้ายึดเมืองจันทบุรีไว้ เพื่อเป็นแหล่งสะสมเสบียงอาหาร และรวบรวมกำลังพลเป็นเวลา 5 เดือน ได้ทหารประมาณ 5,000 คน ต่อเรือรบได้ประมาณ 100 ลำ เพื่อไปกอบกู้กรุงศรีอยุธยากลับคืนมา

พ.ศ.2436 รัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ไทยกับฝรั่งเศสได้เกิดกรณีพิพาทเรื่องดินแดนฝั่งซ้ายของแม่น้ำโขง และไม่สามารถตกลงปรองดองกันได้ ฝรั่งเศสจึงส่งเรือรบเข้าไปในแม่น้ำเจ้าพระยา เกิดการปะทะกันได้รับความเสียหายทั้งสองฝ่าย ไทยต้องขอเปิดการเจรจากับฝรั่งเศส และยอมเสียเงินค่าปรับตามที่ฝรั่งเศสเรียกร้อง รวมทั้งยินยอมให้ฝรั่งเศสยึดเมืองจันทบุรีไว้เป็นประกัน

13 กุมภาพันธ์ 2446 ไทยยอมยกดินแดนเมืองตราด เมืองประจันตคีรีเขตให้แก่ฝรั่งเศสเพื่อแลกกับเมืองจันทบุรี รวมเวลาที่ฝรั่งเศสยึดเมืองจันทบุรี 11 ปี

พ.ศ. 2499 มีการจัดระเบียบบริหารราชการส่วนภูมิภาคเป็นแบบมณฑลเทศาภิบาล จึงจัดตั้งมณฑลจันทบุรีขึ้น โดยประกอบด้วยเมืองจันทบุรี ระยอง และตราด เมื่อมีการเปลี่ยนแปลงการปกครองเป็นระบอบประชาธิปไตย พ.ศ. 2475 ได้ยกเลิกมณฑลเทศาภิบาล และจัดระเบียบบริหารราชการส่วนภูมิภาคออกเป็นจังหวัดและอำเภอ เมืองจันทบุรีจึงมีฐานะเป็นจังหวัดมาจนถึงปัจจุบันนี้

สถานที่ท่องเที่ยวในจังหวัดจันทบุรีมีมากมายจนต้องขอแยกออกไปอีกบันทึกหนึ่งโดยเฉพาะ ติดตามอ่านได้ในบันทึกต่อไปนะคะ

ขอขอบคุณ

• การบริการที่ดีเยี่ยมจากหน่อยทัวร์ ท่องเที่ยวและทีมงาน
• ภาพประกอบบางส่วนจากอินเทอร์เน็ต
• น้ำใจไมตรีจากเพื่อนร่วมทริป