วันก่อน มีเพื่อนสมาชิกชุมชนนักปฏิบัติผู้ใช้เตาเผาถ่านแบบถังครึ่ง ถามผมว่า สัดส่วนการผสมของดิน ขี้เถ้า และแกลบ เป็นอย่างไร ในการปั้นเตาดิน … ผมตอบทันทีตามประสบการณ์ที่ทำเตาตอมากับมือ ซึ่งถือว่าประสบความสำเร็จมาก เพราะเตาต่อไม่แตกเลย …. (แต่อุณหภูมิเตาต่อไม่สูงมากนะครับ)
ผมตกผลึกได้ว่า การผสมดินโอบเตาเผาควรคำนึงถึง ๓ ประการต่อไปนี้
๑) มีส่วนผสมของขี้เถ้า และ แกลบดิบ จะทำให้หนียว และเมื่อแกลบดิบโดนความร้อนสูงจะหดตัวลงเป็นช่องวางเล็ก ๆ รองรับการขยายตัวของดินเมื่ออุณหภูมิสูงขึ้น
๒) ให้มีโครงสร้างรองรับตอนที่เราโอบดิน ผมใช้ตะแกรงลวดเหล็ก เตาตอผมใช้ตะแกรงลวดกัลวาไนท์ ส่วนเตากลองเพลผมใช้ตาข่ายเหล็ก เมื่อเวลาผ่านไป ลวดหรือตะแกรงเหล็กจะสึกเป็นสนิมไปบ้าง แต่ยังยึดเป็นโครงสร้างทำให้ไม่แตก
๓) ต้องโอบทีละชั้นบาง ๆ ไม่โอบหนาทีเดียว โอบทีละชั้นแล้วปล่อยให้แห้งเองช้า ๆ กรณีเตาตอ แต่ละชั้นผมรอ ๓ วัน ก่อนค่อยโอบทับ ทำ ๓ ชั้น ได้ความหนาประมาณ ๒ นิ้ว ... (ใช้ตะแกรงเฉพาะชั้นแรก)
ดินที่ผมใช้เป็นดินทรายเหนียวเม็ดละเอียดมาก .... ดินแต่ละที่ไม่เหมือนกัน การกำหนดสัดส่วนจึงไม่น่าใช้ได้ ... ดังเช่น “ลุงกึ่งพุทธกาล” ก็บอกว่า ไม่มีสัดส่วน ผสมเลย แล้วพิจารณาดูเลยว่า พอดีไหม ถ้าค้นไปใส่น้ำ ถ้าหยาบไปใส่ขี้เถ้าให้เหนียว ผสมดินขี้เถ้าและน้ำก่อน สุดท้ายค่อยเอาแกลบลงครับ .... แต่กรณีใช้ฟางเห็นเขาย่ำไปพร้อม ๆ กัน
จบแบบฮ้วน ๆ ตรงนี้ครับ
I wonder about this “ดินแต่ละที่ไม่เหมือนกัน การกำหนดสัดส่วนจึงไม่น่าใช้ได้”.
A few little clumps in a bottle of water –shake to dissolve –let stand to settle –slowly drain the water out –measure the layers of sand -clay and etc –a method of separation by sedimentation. This may give some ideas of the mix.