ชีวิตที่พอเพียง 3568. ใช้มาตรฐาน KM ISO 30401 เป็นลมส่ง : ๘. องค์ประกอบจำเป็นของระบบจัดการความรู้ตัวที่เก้า การประเมินสมรรถนะ

The International Organization for Standardization (ISO) เผยแพร่ ISO 30401 : 2018 – Knowledge management systems – Requirement (๑)  เมื่อปี ๒๕๖๑   เสนอมุมมอง และวิธีการเชิงระบบ ต่อการจัดการความรู้    และ เว็บไซต์ของ สวทช. เสนอภาพรวม หรือข้อสรุป เป็นภาษาไทย ที่ดีมาก ไว้ที่ https://www.nstda.or.th/th/nstda-knowledge/knowledge-management/12481-iso-30401

ในบันทึกชุด ใช้มาตรฐาน KM ISO 30401 เป็นลมส่ง นี้ ผมตีความ (และบางครั้งเพิ่มเติมความเห็นของผมเอง หรือเถียง ISO) นำมาเสนอเพื่อประโยชน์ของสังคมไทย    ในการประยุกต์ใช้เครื่องมือนี้ เพื่อการเรียนรู้ที่ทรงพลังจากการทำงาน    เกิดมาตรฐานการทำงานที่ได้ประโยชน์สามต่อ คือ (๑) ผลงานคุณภาพสูง มีนวัตกรรมเกิดขึ้นตลอดเวลา    (๒) การทำงานเป็นเครื่องมือพัฒนาคนที่ทรงพลังที่สุด  และ (๓) ประสบการณ์และความรู้ที่เกิดขึ้นในการทำงานเป็นตัวสร้างองค์กร ให้เป็นองค์กรเรียนรู้   

สาระหลักของ ISO 30401 เรียกว่า องค์ประกอบที่จำเป็น (requirement) ของการจัดการความรู้  มี ๑๐ องค์ประกอบ    ในบันทึกที่ ๘ นี้ จะกล่าวถึงองค์ประกอบที่ ๙  Performance evaluation

การติดตามผล  การวัด  การวิเคราะห์  และการประเมิน

องค์กรพึงกำหนด

• สิ่งที่จำเป็นต้องติดตามและวัด    ซึ่งต้องรวมทั้งการปฏิบัติตามองค์ประกอบจำเป็นที่ระบุในเอกสารนี้    และหลักฐานที่แสดงว่ามีการเพิ่มคุณค่าแก่ผู้มีส่วนได้เสีย
• วิธีการติดตาม  วัด  วิเคราะห์  และประเมิน เพื่อให้ได้ผลที่น่าเชื่อถือ
• เวลาที่ควรดำเนินการติดตามและวัด
• เวลาที่ควรนำผลการติดตามและวัดมาวิเคราะห์และประเมิน

องค์กรพึงเก็บสารสนเทศที่เป็นเอกสารไว้เป็นหลักฐานของผลการจัดการความรู้

องค์กรพึงประเมินสมรรถนะของความรู้ และประสิทธิผลของระบบจัดการความรู้

การตรวจสอบภายใน

• (๑)  องค์กรพึงจัดดำเนินการตรวจสอบภายในเป็นช่วงๆ เพื่อให้ได้ข้อมูลว่าระบบจัดการความรู้

(ก) ดำเนินการตรงตาม

• - ข้อกำหนดองค์ประกอบจำเป็น ที่องค์กรกำหนดไว้
• - องค์ประกอบจำเป็นตามที่ระบุในเอกสารนี้

(ข)  มีการดำเนินการอย่างก่อประสิทธิผล  และมีการบำรุงรักษา 

• (๒)  องค์กรจะ
• - วางแผน  จัดทำ  ดำเนินการ  และบำรุงรักษา การตรวจสอบภายใน    รวมทั้งกำหนดความถี่  วิธีการ  ความรับผิดชอบ  การวางแผนข้อกำหนดและรายงาน ที่คำนึงถึงวิธีการและผลของการตรวจสอบครั้งก่อนๆ  
• - ระบุเกณฑ์และขอบเขตของการตรวจสอบภายในแต่ละครั้ง
• - เลือกผู้ประเมิน เพื่อให้ได้ผลการประเมินที่แม่นยำ ไม่เข้าใครออกใคร
• - ดำเนินการให้ส่งรายงานผลการประเมินไปยังฝ่ายบริหารที่เหมาะสม
• - เก็บสารสนเทศที่เป็นเอกสารไว้เป็นหลักฐานการดำเนินการตรวจสอบภายใน และเป็นหลักฐานของผลการประเมิน   
• การทบทวนประเมินการจัดการ (management review)

ผู้บริหารระดับสูงพึงจัดให้มีการประเมินระบบจัดการความรู้ขององค์กร ตามช่วงเวลาที่กำหนด   เพื่อให้มั่นใจว่าระบบจัดการความรู้มีความเหมาะสม พอเพียง และมีประสิทธิผล อย่างต่อเนื่อง

การทบทวนประเมินการจัดการพึงคำนึงถึง

• (๑) การดำเนินการสืบเนื่องจากการทบทวนประเมินคราวที่แล้ว
• (๒)  การเปลี่ยนแปลงภายนอกและภายในองค์กรที่มีส่วนเกี่ยวโยงกับระบบจัดการความรู้
• (๓) สารสนเทศเกี่ยวกับสมรรถนะของการจัดการความรู้   รวมทั้งแนวโน้มเกี่ยวกับ
• - การไม่ปฏิบัติตามข้อกำหนด  และการดำเนินการแก้ไข
• - ผลของการติดตามและวัดผล
• - ผลของการตรวจสอบภายใน
• (๔)  โอกาสของการดำเนินการปรับปรุงต่อเนื่อง  

รายงานการทบทวนการจัดการ พึงเสนอให้มีการตัดสินใจเรื่องโอกาสดำเนินการปรับปรุงต่อเนื่อง    และการเปลี่ยนแปลงในระบบจัดการความรู้ 

องค์กรพึงเก็บเอกสารรายงานการทบทวนประเมินการจัดการไว้เป็นสารสนเทศในรูปของเอกสาร สำหรับเป็นหลักฐานของผลการทบทวนประเมินการจัดการ 

วิจารณ์ พานิช

 ๑๐ กันยายน ๒๕๖๒