ทาน

ทาน

โสภณ จาเลิศ

         ทาน หมายถึงการให้ การเสียสละ การแบ่งปัน การบริจาค  ถ้าจะแบ่งประเภทของ ทานว่ามีกี่ประเภท น่าจะมาพิจารณาว่าใช้อะไรเป็นเกณฑ์ในการแบ่ง ถ้าจะแบ่งโดยอาศัยสิ่งที่ให้ หรือสิ่งที่ทำทาน เป็นเกณฑ์ ก็น่าจะแบ่งง่าย ๆ เป็น 2 ประเภท คือ

             1. อามิสทาน คือการให้ การแบ่งปัน การบริจาควัตถุ สิ่งของ ต่าง ๆ
             2. ธรรมทาน คือการให้ธรรม ให้ความรู้ ถ่ายทอดวิชาความรู้ วิชาการต่าง ๆ หรือการแนะนำ อบรมสั่งสอน

             ถ้าจะแบ่งโดยพิจารณาถึงผู้รับเป็นเกณฑ์ ก็น่าจะแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภท คือ
             1. ปาฏิบุคลิกทานคือการให้จะเพาะบุคคล ทานที่ให้เจาะจงตัวบุคคล  หรือให้เฉพาะแก่บุคคลผู้ใดผู้หนึ่ง
             2. สังฆทานคือการให้แก่สงฆ์, ทานที่ถวายแก่สงฆ์เป็นส่วนรวม  เช่น พระภิกษุ หรือ ภิกษุณี อย่างเป็นกลาง ๆ ในฐานะเป็นตัวแทนสงฆ์ โดยอุทิศต่อสงฆ์ ไม่เจาะจงรูปใดรูปหนึ่ง

             ในบาลีเดิม เรียก ปฏิบุคลิกทาน ว่า ปฏิปุคฺลิกา ทกฺขิณา หมายถึงของที่ให้จำเพาะบุคคล และเรียก สังฆทาน ว่า สงฺฆตา ทกฺขิณาคือของถวายหรือของให้ที่ถึงในสงฆ์

เอกสารอ้างอิง

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับปนะมวลธรรม. พิมพ์ครั้งที่ 24.
             กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์พระพุทธศาสนาของธรรมสภา, 2556. หน้า 62.