บุพเพสันนิวาส : เกร็ด จำนวนพระมหากษัตริย์ในสมัยกรุงศรีอยุธยา

เกศสุรางค์อ่านหนังสือประวัติศาสตร์เกี่ยวกับลำดับพระมหากษัตริย์ที่ปกครองอาณาจักรอยุธยาให้ไอ้เรืองเพื่อนคนสนิทฟังว่ามีทั้งหมด 34 พระองค์ 5 ราชวงศ์ 

ซึ่งแต่เดิมนั้น ไม่ว่าจะเป็นตำราเรียนระดับชั้นประถมศึกษา มัธยมศึกษาหรือมหาวิทยาลัยบางฉบับกล่าวว่ามีจำนวนพระมหากษัตริย์ 33 พระองค์ แม้แต่ในสารานุกรมของวิกิพีเดีย (ณ วัน เวลา ที่เขียนบทความเรื่องนี้) ที่นักเรียนไทยชอบนำไปเขียนในรายงานก็ว่ามี 33 พระองค์เช่นกัน

แนวความคิดนี้นับเป็นพระราชวินิจฉัยส่วนพระองค์ของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว งานพระนิพนธ์สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมพระยาดำรงราชานุภาพ รวมถึงนักวิชาการด้านประวัติศาสตร์ไทยบางกลุ่ม กล่าวถึงลำดับพระมหากษัตริย์อยุธยาลำดับที่ 14 คือพระยอดฟ้า ลำดับที่ 15 คือสมเด็จพระมหาจักรพรรดิ ซึ่งได้ข้ามขุนวรวงศาธิราชไป อาจเป็นเพราะเหตุผลว่าการขึ้นเป็นพระมหากษัตริย์นั้นไม่เหมาะสม มีสตรีอยู่เบื่องหลัง หรือความไม่ดีงาม ฯลฯ

ทั้ง ๆ ที่มีบันทึกที่กล่าวถึงขุนวรวงศาธิราชเช่น บันทึกของเฟอร์นาวเมนเดส ปินโต ชาวโปรตุเกส และบันทึกของเยเรเมียส ฟานฟลีต พ่อค้าบริษัทอินเดียตะวันออก และพระราชพงศาวดารไทยอีกหลายฉบับ

พระราชพงศาวดารฉบับหลวงประเสริฐอักษรนิติ์ซึ่งนักวิชาการให้ความเชื่อถือได้กล่าวถึงการขึ้นเป็นกษัตริย์ของขุนวรวงศาธิราชว่า 

"ศักราช 910 วอกศก... เถิงวันอาทิตย์ ขึ้น 5 ค่ำ เดือน 8 สมเด็จพระเจ้ายอดฟ้าเป็นเหตุ จึงขุนชินราชได้ราชสมบัติ 42 วัน.."

พระราชพงศาวดารกรุงสยามฉบับบริติชมิวเซียม กล่าวถึงการประกอบพระราชพิธีราชาภิเษกว่า 

"...นางพระยาจึ่งมีพระเสาวนีย์ตรัสสั่งปลัดวัง ให้เอาราชยาน และเครื่องสูงแตรสังข์ กับขัตติยวงศ์ออกไปรับขุนวรวงศาธิราช เข้ามาในพระราชนิเวศมนเทียรสถาน แล้วตั้งพระราชพิธีราชาภิเษกขุนวรวงศาธิราช ขึ้นเป็นเจ้าพิภพกรุงเทพทวารวดีศรีอยุธยา..."

ประชุมพงศาวดาร ภาคที่ 64 พงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ ( เจิม ) กล่าวถึงเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในรัชกาลขุนวรวงศาธิราชว่า

"รัชกาลขุนวรวงศาธิราช ขุนพิเรนทรเทพกับพวกคิดการกบฎ..."

จากตัวอย่างที่กล่าวมาสรุปได้ว่าขุนวรวงศาธิราชขึ้นครองราชย์โดยการปราบดาภิเษก และได้ประกอบพระราชพิธีราชาภิเษก เป็นไปตามพระราชประเพณีเป็นพระมหากษัตริย์ของอยุธยาตามกำหนดธรรมเนียมที่ตั้งไว้

ทุกวันนี้ หนังสือ หนังสืออ้างอิง ตำราเรียนระดับชั้นประถมศึกษา มัธยมศึกษาหรือมหาวิทยาลัยหลายฉบับกล่าวว่ามีจำนวนพระมหากษัตริย์ 34 พระองค์แล้ว

การดูละครเรื่องบุพเพสันนิวาสทำให้เราเรียนรู้ประวัติศาสตร์ ธรรมเนียมปฎิบัติในสมัยอยุธยาไปพร้อมกับตัวละครเกศสุรางค์หรือแม่หญิงการะเกดอีกด้วย

#บุพเพสันนิวาส ดูเอาสนุกก็ได้ ดูเอาความรู้ก็ดี

วาทิน ศานติ์ สันติ
ภาพจาก Mello.me บุปเพสันนิวาส

เผยแพร่ครั้งแรกใน Facebook Fanpage บทความไทยศึกษา คติชนวิทยา 14 มีนาคม 2561