(42) "การดำริ เป็นดั่งความตั้งใจและปรารถนาที่จะทำ"

(42)

"การดำริ เป็นดั่งความตั้งใจและปรารถนาที่จะทำ"

วันนี้เป็นวันมาฆบูชา เป็นวันพระใหญ่มักมีเรื่องที่ต้องมาทดสอบเราอยู่เสมอ และมีเรื่องที่ต้องเลือก

นึกถึงนิทานเรื่องหนึ่ง มีบุคคลสองคนคนหนึ่งรักษาตั้งมั่นปฏิบัติธรรม อีกคนทุศีลทำอกุศลอยู่ตลอดพอตายไป คนหนึ่งไปเกิดอยู่สวรรค์อีกคนไปเป็นหนอนในถังเก็บอุจจาระ คนที่ไปอยู่สวรรค์กำหนดจิตตามดูว่าเพื่อนไปเกิดที่ไหน พบว่าไปเป็นหนอนในถังเก็บอุจจาระจึงสงสารและเมตตาไปช่วย แต่ปรากฏว่าหนอนเพื่อนนั้นกลับพอใจการอยู่ที่นั่นนอนแช่อาจมอยากกินเพียงอ้าปากอุจจาระก็ไหลเข้าไปได้และกลับเยาะเย้ยเพื่อนที่อยู่สวรรค์ว่าลำบาก อยากจะทานอะไรก็ต้องกำหนดจิตก่อน ตนเพียงอ้าปากก็อิ่มแล้ว...

เมื่อนำนิทานเรื่องนี้กลับมาพิจารณาอีกครั้งในวันนี้มันยากมากที่จะนำพาและชี้ให้คนเห็นสิ่งที่เป็นอกุศล มีผู้คนมากมายเห็นผิดเป็นชอบหรือแม้บางครั้งเราเองก็อาจจะไม่เห็นตัวเองก็อาจเป็นได้

การที่จะมองเห็นตนเองได้นั้นสภาวะจิตที่ละเอียดเต็มไปด้วยสติและปัญญา มีศีลเป็นกรอบเป็นรั้วล้อมรอบ จึงจะมีโอกาสมองเห็นข้อบกพร่องของตนเอง การตั้งคำถามกับตนเองว่า สิ่งที่กำลังทำนั้นเป็นธรรมหรือเป็นกิเลส ใจเบาโล่งโปร่งสบายและเกิดปิติสุขไหม เฝ้าเพียรถามและสำรวจใจตนเองอยู่เนืองๆ ก็อาจจะพอช่วยตนเองให้พอหลุดพ้นจากอกุศลกรรมทั้งปวงได้

วันนี้ในใจอาลัยถึงการอยู่คนเดียว การเดินทางไปบนเส้นทางการเรียนรู้นี้ไปลำพังลื่นคล่องตัวกว่า แต่ในสภาพจริงยังต้องฝึกฝนเช่นนี้เกี่ยวข้องเกี่ยวพันกับผู้คน ห่วงใยเมื่อเห็นเขาประสบภัยทุกข์จากอกุศล จากการทุศีล ก็รู้สึกสงสารและอดที่จะเข้าไปเกี่ยวข้องด้วยไม่ได้

ทบทวนและเรียนรู้กับตนเอง

จบลงเห็นสิ่งไม่ดี ก็ยอมรับ แก้ไข และบอกตนเองว่าจะไม่ทำอีก

การทำซ้ำเดิมแบบเดิมสะท้อนถึงความไม่พิจารณา ไม่ใคร่ครวญทบทวนตนเอง และไม่ลงมือแก้ไข

บอกตนเองวันนี้ว่า "พอแล้ว ไม่เอาแล้ว หนอนในถังอุจจาระ"

• 11-02-2560