papayapokpok

ส้มตำ เป็นอาหารปรุงโดยนำมะละกอดิบที่ขูดเป็นเส้นมาตำในครกเป็นหลัก พร้อมด้วยวัตถุดิบอื่นๆ คือ มะเขือเทศลูกเล็ก มะเขือสีดา มะเขือเปราะพริกสดหรือพริกแห้ง ถั่วฝักยาว กระเทียม และปรุงรสด้วยน้ำตาลปี๊บหรือน้ำตาลอื่น ๆ น้ำปลา มะนาว เมื่อส้มตำแพร่หลายในชนชาติไทยภาคอีสานแล้วจึงมีการแพร่หลายไปยังชนชาติลาว ส่วนผสมและเครื่องปรุงต่าง ๆ เหล่านี้ทำให้ส้มตำมีรสเผ็ด เค็ม และเปรี้ยว ไทยภาคอีสานนิยมส้มตำรสเผ็ดเค็ม ส่วนไทยภาคกลางนิยมรสเปรี้ยวหวาน นิยมรับประทานกับข้าวเหนียวและไก่ย่าง บางครั้งรับประทานกับขนมจีน เส้นเล็กลวก เส้นหมี่ และแคบหมู โดยมีผักสดเป็นเครื่องเคียง เช่นกะหล่ำปลี ถั่วฝักยาว ผักบุ้ง ตลอดจนผักดอง (ส้มผัก) ผักกาดขาว ผักชีฝรั่ง (หอมเป) ถั่วงอก ทูน ใบชะพลู (ผักอีเลิศ) เป็นต้น นอกจากนี้ ร้านส้มตำส่วนใหญ่มักขายอาหารอีสานอื่นด้วย เช่น ซุบหน่อไม้ อ่อม ลาบ ก้อย แจ่ว ปลาแดกบอง น้ำตก ซกเล็ก ตับหวาน ไก่ย่าง คอหมูย่าง พวงนม กุ้งเต้น (ก้อยกุ้ง) ข้าวเหนียว เป็นต้น

สูตรส้มตำปูปลาร้า

โขลกพริกกับกระเทียม ผ่ามะเขือเทศ และมะกอกลง ตามด้วยน้ำตาลปี๊บก น้ำมะขามเปียก น้ำปลา น้ำมะนาว และน้ำปลาร้า ใครชอบตัวก็ใส่ตัวลงไป คลุกให้เข้ากัน และตามด้วยมะละกอตอนท้ายสุด ตำให้น้ำเข้าเส้นแต่อย่าตำแรงจนเส้นเละจะไม่อร่อย ตักขึ้นใส่จาน เสิร์ฟคู่กับผักกาดและถัวฝักยาว

สูตรตำไทย

เฉาะมะละกอ สับให้เป็นเส้นๆ ตำพริกขี้หนูและกระเทียมให้แตกตามด้วย มะเขือเทศ ถั่วฝักยาว ถั่วลิสง กุ้งแห้ง ตำให้ทั่ว และตามด้วยเส้นมะละกอ ปรุงรสที่เหลือ ตำให้เข้ากัน

สูตรตำซั่ว

โขลกพริกและกระเทียม และถั่วฝักยาวให้พอแหลก ตามมะเขือเทศ โขลกอย่างเบามือ ตามด้วย ปูดอง น้ำปลา น้ำมะขามเปียก น้ำปลาร้า และน้ำมะนาว คลุกเคล้าให้เข้ากัน ใส่ผักกาดดองหั่นและถั่วงอกลงไป ใส่เส้นมะละกอลงไปตำให้น้ำเข้าเส้น และใส่ผักชีฝรั่ง กากหมู แล้วขยำเส้นขนมจีนลงไป แค่คลุกเคล้าให้พอเข้ากัน แล้วตักใส่จานเสิร์ฟได้เลย

สูตรส้มตำไข่เค็ม

ตำพริกกับกระเทียม โขลกพอแตก ใส่ถั่วฝักยาว ตำให้แตก และใส่น้ำตาลปี๊บ ใส่มะเขือเทศ ตำให้น้ำมะเขือเทศออกมา และตามด้วยไข่เค็มผ่าซีก 2 ซีก หรือ 4 ซีกก็ได้ ใช้ทับพีคลุกให้พอเข้ากัน อย่าให้ไข่เละมาก ใส่กุ้งแห้ง น้ำปลา น้ำมะนาวลงไป คลุกเบาๆ จนน้ำกับไข่เค็มเข้ากัน ใส่มะละกอลงไป ตำเบาๆ ให้น้ำเข้าเส้น เสร็จแล้วตักใส่จานสิร์ฟ

สูตรตำแตง

โขลกพริกกับกระเทียม และใส่มะเขือเทศ ถัวฝักยาว กุ้งแห้ง ตำอย่างเบามือ ใส่มะเขือเทศ กุ้งแห้งลงไป ตามด้วยน้ำปลาร้า น้ำมะนาว น้ำตาลปี๊บ น้ำมะขามเปียก คลุกเคล้าให้เข้ากัน ใส่แตงร้านตามลงไป คลุกให้ทั่วๆ แล้วตักใส่จานเสิร์ฟ