มนุษย์ที่ข้ามชาติ

     
จากเว็บไซด์: https://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&...

          มนุษย์ที่ข้ามชาติ หมายถึงบุคคลที่มีการกระทำในลักษณะที่ข้ามชาติ คือมีถิ่นที่อยู่หรือเคยอยู่อาศัยในประเทศใดประเทศหนึ่งอยู่แล้ว แต่ได้มีการข้ามหรือเคลื่อนย้ายมายังอีกประเทศหนึ่ง ไม่ว่าด้วยเหตุผลใดๆก็ตาม บุคคลเหล่านี้ได้แก่ นักท่องเที่ยว แรงงานข้ามชาติ นักลงทุนข้ามชาติ นักศึกษา และผู้หนีภัยความตาย เป็นต้น⁽¹⁾ หากเป็นบุคคลที่กฎหมายอนุญาตให้เข้าเมืองได้ตามปกติคนกลุ่มนั้นมักไม่ค่อยจะมีปัญหาเกี่ยวกับการละเมิดสิทธิมนุษยชนมากนัก แต่ปัญหาที่เกี่ยวกับการละเมิดสิทธิมนุษยชนส่วนใหญ่มักพบในกลุ่มคนที่เข้าเมืองผิดกฎหมายหรือมีสถานะเป็นคนไร้รัฐไร้สัญชาติ

          คนไร้รัฐ ไร้สัญชาติ นั้น หมายถึง กลุ่มคนที่ไม่สามารถขอสัญชาติได้ รวมถึงการไม่มีสิทธิได้สัญชาติ ก็ทำให้ ไม่มีสิทธิได้รับการดูแลจากรัฐนั้น ๆ ตามไปด้วย เช่น การรักษาพยาบาล การมีงานทำ หรือการประกันทางสังคมต่าง ๆ สิ่งเหล่านี้ทำให้คนไร้รัฐ ถูกทอดทิ้งจากสังคม และถูกปล่อยให้อยู่อย่างตามมีตามเกิด ซึ่งส่วนใหญ่แล้วคนไร้รัฐก็คือ คนที่อยู่ชายขอบของสังคม ที่ขาดซึ่งการเข้าถึงข้อมูลข่าวสารต่าง ๆ

          ปัจจุบันประเทศไทยมีกลุ่มคนที่เรียกว่า “คนไร้สัญชาติ” อาศัยอยู่จำนวนมาก ทั้งกลุ่มคนไร้สัญชาติที่ไม่มีสิทธิอาศัยในประเทศไทย และกลุ่มคนไร้สัญชาติที่มีสิทธิอาศัยในประเทศไทย ซึ่งส่วนใหญ่เป็นชนกลุ่มน้อยที่เข้ามาอาศัยอยู่ในประเทศไทยเป็นเวลานานแล้ว ประเทศไทยจึงมีสถานะเป็นรัฐเจ้าของตัวบุคคลของคนไร้สัญชาติเหล่านี้⁽²⁾

          ดังกรณีศึกษาของน้องดนัย ยื่อบ๊อ น้องดนัยเป็นบุคคลไร้สัญชาติโดยน้องดนัยเกิดเมื่อปีพ.ศ.2542 ที่โรงพยาบาลฝาง จังหวัดเชียงใหม่  โดยมารดาของน้องดนัยคือนางหมี่ยึ่มเป็นชาวอาข่าดั้งเดิมซึ่งได้รับสัญชาติไทยปีพ.ศ.2552 ภายหลังที่น้องดนัยได้เกิดแล้วเพราะขณะนั้นนางหมี่ยึ่มยังอยู่ในขั้นตอนการพิสูจน์ขอสัญชาติไทย ส่วนบิดาของน้องดนัยคือนายอาบูนั้นมาจากประเทศเมียนมาร์โดยเป็นบุคคลที่มีสถานะเป็นคนเข้าเมืองผิดกฎหมายจึงทำให้ครอบครัวของน้องดนัยกลายเป็นครอบครัวที่ข้ามชาติ

         จากข้อเท็จจริงกลับพบว่าน้องดนัยประสบปัญหาและถูกละเมิดสิทธิมนุษยชนเนื่องจากตกเป็นบุคคลไร้สัญชาติ เพราะไม่ได้รับการบันทึกในทะเบียนราษฎรว่าเป็นบุคคลที่มีสิทธิอาศัยในประเทศไทย และมิได้รับการยอมรับโดยระบุในสูติบัตรว่าเป็นบุคคลที่มีสัญชาติไทย เช่นนี้ย่อมส่งผลกระทบต่อสิทธิต่างๆที่น้องดนัยควรได้รับในฐานะที่เป็นผู้มีสัญชาติไทย

หากพิจารณาแล้วน้องดนัยนั้นเป็นผู้ที่มีสัญชาติไทยโดยพิจารณาตามหลักการได้สัญชาติดังต่อไปนี้

 หลักสืบสายโลหิตจากมารดา พิจารณาตามมาตรา๗ (๑) แห่ง พ.ร.บ.สัญชาติ พ.ศ.๒๕๐๘ ซึ่งวางหลักว่า “บุคคลที่เกิดจากมารดาสัญชาติไทย ย่อมมีสิทธิในสัญชาติไทยโดยการเกิดโดยหลักสืบสายโลหิตจากมารดา” กล่าวคือ เมื่อมารดาของน้องดนัยได้รับการพิสูจน์จนสำเร็จในภายหลังว่าเป็นบุคคลผู้มีสัญชาติไทยโดยการเกิดแล้ว ย่อมทำให้น้องดนัยได้รับสัญชาติไทยตามมารดาของตน

 หลักดินแดน พิจารณาได้มาตรา๗ (๒)แห่ง พ.ร.บ.สัญชาติ พ.ศ.๒๕๐๘ ซึ่งวางหลักว่า “บุคคลผู้เกิดในราชอาณาจักรไทย ย่อมมีสิทธิในสัญชาติไทยโดยการเกิด ยกเว้นบุคคลตาม มาตรา 7ทวิ วรรคหนึ่ง” กล่าวคือ เมื่อพิจารณาจะพบว่าน้องดนัยนั้นเป็นบุคคลผู้เกิดในราชอาณาจักรไทย ทั้งยังมิได้เป็นบุคคลตามความแห่งมาตรา๗ทวิ วรรคหนึ่งที่วางหลักว่า “ผู้เกิดในราชอาณาจักรไทยโดยบิดาและมารดาเป็น คนต่างด้าว ย่อมไม่ได้รับสัญชาติไทย” ซึ่งจากการพิจารณาในหลักกฎหมาย ข้างต้นพบว่าน้องดนัยมิได้เกิดจากบิดาและมารดาเป็นคนต่างด้าว เพราะมีเพียงบิดาเท่านั้นที่เป็นคนต่างด้าว ดังนั้นน้องดนัยจึงมีสิทธิที่จะได้รับสัญชาติไทย

            ระยะเวลาที่น้องดนัยต้องเป็นคนข้ามชาติไม่มีรัฐและไม่มีสัญชาตินั้นเป็นช่วงเวลาที่ต้องได้รับการศึกษาอันเป็นสิทธิขั้นพื้นฐาน แต่ขณะนั้นน้องดนัยกลับไม่ได้รับสิทธิดังกล่าวเนื่องจากความล่าช้าของการดำเนินการของภาครัฐหรืออาจกล่าวได้ว่ารัฐเป็นผู้ไปกระทำละเมิดสิทธิของน้องดนัยได้ ซึ่งตาม ปฏิญญาสากลว่าด้วยเรื่องสิทธิมนุษยชน ข้อ 15 ว่า ทุกคนมีสิทธิในการถือสัญชาติหนึ่ง “รัฐต้องให้สัญชาติแก่บุคคลที่เกิดในดินแดนของตนโดยใช้หลักดินแดน โดยจะให้ตอนเกิดหรือให้ภายหลังการเกิดก็ได้ หากอยู่ภายในประเทศของตนหรือมีถิ่นที่อยู่สำคัญในรัฐนั้นๆ กล่าวคือ ถือเอาจุดเกาะเกี่ยวในเรื่องการพำนักหรือถิ่นที่อยู่เป็นจุดเกาะเกี่ยวสำคัญ”⁽³⁾ และถ้าหากรัฐมิได้มีการบันทึกข้อมูลของน้องดนัยเป็นบุคคลผู้มีสัญชาติไทย อาจทำให้น้องดนัยได้รับผลกระทบโดยถูกละเมิดสิทธิมนุษยชนอีกหลายประการเช่น สิทธิในความเป็นพลเมือง หรือสิทธิทางการเมือง เป็นต้น

__________________________________________________________________________________________

• (1)ภัทรธนาฒย์ ศรีถาพร. "เด็กข้ามชาติ" มนุษย์ข้ามชาติที่มาจากหลากหลายสาเหตุ,สืบค้นเมื่อ 11พฤษภาคม,ปี2557 : http://www.l3nr.org/posts/535656
• (2),(3) นางสาววรรณนิศา สกุลณี 53242421.ปัญหาคนไร้รัฐไร้สัญชาติ,สืบค้นเมื่อ 11พฤษภาคม,ปี2557 :http://sd-group1.blogspot.com/2013/01/53242421.htm...