การก้าวย่างที่ดูน่ากลัวสำหรับสินไซ เมืองขอนแก่น ๒
(ต่อจากบันทึกที่แล้ว เรื่องแนวคิดและงานวิจัยที่เกี่ยวกับการประดิษฐ์ประเพณี)
ในคราวการอภิปรายเรื่อง “ภาพสังคมสยามจากประชุมประกาศรัชกาลที่ 4” ถูกจัดขึ้น ณ ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร กรุงเทพฯ
วิทยากรประกอบด้วย รศ.ดร.ธเนศ อาภรณ์สุวรรณ ผู้อำนวยการโครงการเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ศึกษา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, คุณวารุณี โอสถารมย์ นักวิชาการด้านประวัติศาสตร์จากมหาวิยาลัยธรรมศาสตร์, รศ.อรรถจักร์ สัตยานุรักษ์ จากมหาวิทยาลัยเชียงใหม่, ผศ.ธำรงศักดิ์ เพชรเลิศอนันต์ จากมหาวิทยาลัยรังสิต, อ.ฉลอง สุนทราวาณิชย์ จากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ดำเนินรายการโดยดร.ชาญวิทย์ เกษตรศิริ
จากการอภิปรายครั้งนั้นทำให้พบเรื่อง แนวคิดเรื่อง ประดิษฐ์ประเพณี อยู่ด้วย ดังที่ พิณผกา งามสม เขียนรายงานเกี่ยวกับเรื่องนี้ว่า
ประกาศ ร.4: ความรู้คืออำนาจ
ประเด็นที่ผศ.ธำรงศักดิ์เสนอคือ ความรู้คืออำนาจ เนื่องจากพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเป็นผู้ที่สถาปนาองค์ความรู้มากมาย ดังนั้นจึงเป็นพระองค์เองที่กำหนดว่าอะไรถูกอะไรผิด
ดร.ชาญวิทย์ นำเสนอเพิ่มเติมว่า ประกาศรัชกาลที่ 4 นั้นได้รับการคัดเลือกโดยสมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ เพื่อตีพิมพ์ครั้งแรกในปลายรัชกาลที่ 6 ปี พ.ศ. 2464 และถูกติพิมพ์ซ้ำมาอีกหลายครั้ง
เนื้อหาของประชุมประกาศที่ได้รับการตีพิมพ์นั้น เป็นขุมทรัพย์ทางปัญญาทั้งเรื่องภาษาวรรณคดี เรื่องราวทางสังคม และรัชกาลที่ 4 ได้มีการฟื้นฟูประเพรีสมัยอยุธยา และหากจะวิเคราะห์ ทางวิชาการจริง ๆ แล้ว หลายสิ่งในประชุมประกาศเป็นสิ่งที่ถูกสร้างขึ้น
ดร.ชาญวิทย์กล่าวถึงความรู้ที่ถูกสร้างในสมัยรัชกาลที่ 4 และทรงอิทธิพลต่อสังคมไทยปัจจุบันว่า
“รัชกาลที่ 4 ทรงสร้างวาทกรรมเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ ประเพณีสมัยอยุธยา โดยที่ก่อนหน้านั้นเอาเข้าจริงแล้วเราในยุคปัจจุบันไม่มีทางรู้จริง ๆว่าอยุธยาเป็นอย่างไร ซึ่งหลักวิชาการทางมานุษยวิทยาสังคมวิทยาเรียกว่าเป็น ประเพณีประดิษฐ์ ซึ่งเป็นประเพณีที่เราถือมาสืบทอดกันอยู่ในปัจจุบันก็ล้วนมาจากวาทกรรมของ ร. 4 แทบทั้งสิ้น”
ความเห็น (2)
- ++++++++++++++++++++++++++
- เป็นพระราชดำริห์ที่ประเสริฐนะคะ เป็นรากฐานมาจนถึงปัจจุบัน
- สมเด็จพระบรมราชินีนาถ ท่านให้การสนับสนุนผ้าไทยมากเช่นกันค่ะ
- ขอบคุณข้อมูลดีๆ ค่ะ
- น้องอ๊อตสบายดีนะคะ
ขอขอบคุณอาจารย์ออต และท่านผู้อ่าน+ลปรร.ทุกท่าน...
- เป็นบันทึกที่ทำให้ระลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณในพระเจ้าอยู่หัวไทยอีกบันทึกหนึ่ง...
- สาธุ สาธุ สาธุ