ผู้เล่า นายเฉียบ สุขแจ่ม อ.ท่าตะโก เมื่อ 5 มค. 2528
ในกาลครั้งหนึ่งมีนกกระยางเจ้าเล่ห์ตัวหนึ่ง แต่นกกระยางนี้เมื่อกาลครั้งก่อนมีเสียงดีปานนกการะเวก บริเวณนั้นมีบึงๆหนึ่ง มีปูปลาชุกชุมมาก เจ้านกกระยางเจ้าเล่ห์ตัวนี้หาทางที่จะกินปลาในบึงนั้นมาตลอด พอดีในปีนี้ฝนแล้ง ไม่ตกต้องตามฤดูกาลเลย น้ำในบึงก็เริ่มแห้งลงทุกที ปูปลาก็กลัวจะตาย นกกระยางเจ้าเล่ห์จึงได้โอกาสวางแผน ...ไปบอกกับเจ้าพวกปลา ปูหมู่นั้นว่า "เฮ้ย พวกสัตว์ทั้งหลาย พวกท่านขืนอยู่ในบึงนี้ต้องตายแน่ เพราะฝนไม่ตกต้องตามฤดูกาล เดี๋ยวน้ำจะแห้ง พวกเจ้าจะตายเสียเปล่า เราจะช่วยเจ้า เจ้าจะเอาไหม " ท่านพญาปลาช่อนตัวหนึ่งได้ฟังก็บอกว่า "เราขอปรึกษากับเจ้าปู ปลาก่อนนะ" หลังจากปรึกษาแล้ว ท่านพญาปลาช่อนก็ตัดสินใจให้นกกระยางคาบขึ้นไป พอนกกระยางคาบได้ก็บินไปยอดยางสูง แล้วก็จิกกินพญาปลาช่อนเป็นตัวแรก
ต่อมารุ่งขึ้นนกกระยางก็ไปที่บึงแห่งเดิมอีก พร้อมร้องบอกปู ปลาที่เหลือว่า "เฮ้ย เจ้านายของพวกเจ้า เราพาไปอยู่ที่บึงน้ำใสสะอาดแห่งใหม่แล้ว อย่างมีความสุข พวกเจ้าจะไปกับเราหรือยัง" เจ้าปลาที่เหลือก็ดีใจเป็นอย่างมาก รีบแย่งกันขึ้นมาให้นกกระยางคาบไป แต่ก็ถูกนกกระยางนำไปจิกกินอยู่ทุกวัน จนหมด
ก็ยังเหลือปูอีกตัวหนึ่ง ปูก็ขึ้นมาเพื่อให้นกกระยางคาบพาตนไปบึงแห่งใหม่ แต่นกระยางก็คาบไม่ไหวเพราะปูกระดองแข็งเหลือเกิน เจ้าปูจึงบอกว่า "เจ้าจงก้มคอลงมา แล้วเราจะเอาก้ามเราหนีบคอเจ้าไปแล้วกัน" เจ้านกกระยางก็โน้มคอลงมาตามที่เจ้าปูว่า แล้วก็พาบินไปบนยอดยาง หวังจะกินเช่นเคย พอเจ้าปูไปถึงยอดยาง ก็เหลือบตามองเห็นซากของปลาจำนวนมาก ก็รู้ทันทีว่า เจ้านกกระยางเจ้าเล่ห์ตัวนี้ได้หลอกพาเพื่อนๆ มากินที่นี่แน่นอน เจ้าปูเลยใช้ก้ามหนีบคอเจ้านกกระยางเจ้าเล่ห์อย่างแรงจนเจ็บปวดมาก จึงบอกกับเจ้าปูว่า "ท่านอย่าหนีบคอเราเลย เราจะพาเจ้าไปที่บึงน้ำแห่งใหม่ที่มีน้ำชุมฉ่ำให้ท่าน" .....แล้วเจ้านกกระยางก็นำเจ้าปูไปส่งที่บึงน้ำนั้น แต่จากผลของการที่เจ้าปูหนีบคอเจ้านกกระยางจึงทำให้นกกระยางที่เคยเสียงดีเหมือนนกการะเวก เป็นนางกระยางที่ร้องเสียงไม่ออกมาทุกวันนี้
อ่านนิทานพื้นบ้าน สนุกมากเลยครับผม