คำศัพท์เกี่ยวกับการแพร่กระจายพันธุ์ของสัตว์และพืช

คำศัพท์เกี่ยวกับการแพรพันธุ (Dispersal)

ศัพท์น่ารู้
การแพร่กระจายพันธุ์ของสัตว์และพืช 
    มีรูปแบบการกระจาย 3 รูปแบบ (pattern)
1.การกระจายเป็นหย่อมๆ (clumped dispersion) : เช่น การกระจายของปลาทะเลมักพบว่ายไปเป็นฝูง การกระจายแบบนี้มีผลดีต่อการลดแรงต้านทานของน้ำ และลดการเสี่ยงต่อการถูกล่า หรือมีการหาอาหารที่มีประสิทธิภาพ
2.การกระจายตัวอย่างสม่ำเสมอ (uniform or even dispersion) : เช่น ในพวกนกทะเลทำรังกันเป็นกลุ่มแต่เรียงรังแบบสม่ำเสมอ
3.การกระจายที่ไม่มีรูปแบบ (random spacing, patternless dispersion) : เช่น การเจริญของต้นพืชที่มีการขึ้นอย่างสุ่มทั่วไป

ที่มา : http://patterns2.othermyall1.net/population-dispersion-patterns/

การแพรพันธุ (Dispersal)
      ความหมาย "Dispersal involves dissemination from parent and distribution (in the dynamic sense) to a new spot"
"การกระจายไปของอวัยวะสืบพันธุจากตนแมไปยังพื้นที่ใหม"
มี2 วิธีหลักๆ

Abiotic agents/Vectors
1. การแพรพันธุโดยลม (Wind dispersal) สวนสืบพันธุ/อวัยวะสืบพันธุหรือเมล็ดตองมีลักษณะ ดังนี้
      ก. พวกที่ไมไดเปลี่ยนแปลงโครงสรางใหพิเศษ (Without special direct structural modification)
เชน - Tumbleweeds or roller : ไปทั้งตน มีเมล็ดมาก มักพบในทะเลทราย ทุงหญา
      - dust seeds : เมล็ดขนาดเล็ก
      - jactitation or throwers : ผลหรือเมล็ดแกวงไดเมื่อโดนลม


ที่มา : http://grangebiology.forumotion.com/t44p15-seed-dispersal

     ข. พวกที่เปลี่ยนเปลี่ยนแปลงใหมีโครงสรางพิเศษ (With special direct structural modification) เชน
      Winged fruits -Acer, Tilia, Fraxinus, Betula, Ulmus, most of Dipterocarpaceae etc.
      Winged seed -Bigoniaceae
      Plumed seed - มีขนเล็กๆอยูรอบเมล็ดชวยพยุงตัวใหลอยตามลม เชน
      Apocynaceae, Asclepiadaceae
      Plumed fruit -dandelion
      Woolly - เมล็ดมีเยื่อหุมแบบขนแกะ เชน นุน งิ้ว ฝาย สนุน willow 
      popplarsWinged fruits -Acer, Catalpa, Tilia, Fraxinus, Betula, Ulmus, some Dipterocarpaceae
1. Gliders เครื่องรอน
2. Parachutesรมชูชีพ
3. Helicopters
4. Flutterer ใชการกระพือ 

Plumed fruit -dandelion
ที่มา : http://www.ehow.co.uk/list_6500586_seed-dispersal-methods-plants.html 

2. การแพรพันธุโดยน้ำ (Water dispersal) น้ำชวยในการแพรพันธุใน
หลายลักษณะ เชน
-rain-wash, flood
-river and stream
-sea current
-iceberg
-seed in and on floating dead plants and animals

3. การแพรพันธุโดยวิธีทางกลศาสตร (Mechanical dispersal)
-Elongate stem : runner, rhizome
-Explosive spore discharge : เชน fungi, fern, mosses
-Explosive seed discharge
-Mobile gamete

4 การแพรพันธุโดยอาศัยแรงโนมถวงของโลก (Gravity dispersal)


ที่มา : http://blog.lib.umn.edu/michaels/thursaft/2009/09/ 

Biotic agents
1. การแพรพันธุโดยสัตว (Animal dispersal) แบงเปน
-endozoic (internal)
-ectozoic (external)

 

ที่มา : http://www.pic2fly.com/viewimage/Seed%20Dispersal%20by%20Gravity/aHR0cDovL3d3dy5iYmMuY28udWsvbmF0dXJlL2ltYWdlcy9pYy9jcmVkaXQvNjQweDM5NS9zL3NlL3NlZWRfZGlzcGVyc2FsL3NlZWRfZGlzcGVyc2FsXzEuanBn

2. การแพรพันธุโดยมนุษย์

การอพยพของพืช (Plant migration)
การอพยพและการแพรพันธุมีความสัมพันธกันอยางใกลชิด
      "Dispersal merely involves dissemination from parent and
distribution (in the dynamic sense) to a new spot whereas migration
implies also successful growth and establishment (ecesis)"
      dispersal เปนการเคลื่อนที่ของอวัยวะสืบพันธุของพืชจากตนแมไปสูพื้นที่ใหม และการอพยพ (migration) เริ่มตนดวยการงอก ตั้งตัวหรือปรับตัวแลวเจริญเติบโตอยางถาวรในแหลงใหม ขบวนการอพยพเปนขบวนการที่มีสวนชักนําใหพืชจากถิ่นหนึ่งเขามาอยูในถิ่นใหมได้

ที่มา : http://kankyou.ceri.go.jp/mizu/page06_e.htm


 

 ที่มา : 
http://science-adventures-gld.wikispaces.com/3.+Seed+Dispersal

 อ้างอิงข้อมูลจาก :
ศุภลักษณ์ วิรัชพินทุ
ภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร
-กรุงเทพฯ: บ.แดเน็กซ์ อินเตอร์คอร์เปเรชั่น จำกัด, 2555. 

http://course.ku.ac.th/lms/files/resources_files/52546/127852/07dispersal,migrate,distr_2553.pdf