ข้อปฏิบัติสำหรับนักเรียนนักศึกษา…

วันนี้คุณครูได้นำนักเรียนมาเข้าค่ายปฏิบัติธรรมเพื่อนักเรียนจะได้ฝึกรักษาศีล ได้ฝึกทำสมาธิ ได้ฝึกเจริญปัญญา

ศีลได้แก่อะไร ศีลได้แก่ข้อวัตรปฏิบัติที่ทำคน ๆ หนึ่งให้เป็นคนดี

สมาธิได้แก่จิตใจตั้งมั่น ตั้งไว้นาน ๆ เราจะทำอะไรก็ให้จิตใจตั้งไว้ในสิ่งนั้น ๆ ถ้าสิ่งใด เป็นสิ่งที่ดี ๆ ต้องตั้งไว้ตลอดไปตลอดกาลเลย

ปัญญาได้แก่ความรู้ตามเป็นจริง เช่น รู้ว่าถ้าเราเป็นคนไม่ขยัน เป็นคนขี้เกียจขี้คร้าน ในอนาคตเราต้องเป็นคนยากจนคนยากคนลำบาก คนเรามันต้องเป็นคนขยันเป็นคนที่เสียสละ มันถึงจะเจริญ จะร่ำจะรวยมีคุณธรรม

ศีลคือภาคประพฤติปฏิบัติ ทั้งทางกายของนักเรียน ทั้งทางคำพูดของนักเรียน ทั้งทางความคิดของนักเรียน

ศีลคือความประพฤติที่จะนำไปสู่คุณธรรมคุณงามความดี ศีลนี้เปรียบเสมือนแผ่นดินทั้งหมดนี่ ในโลกนี้ไม่ว่าคนไม่ว่าสัตว์ไม่ว่าต้นไม้ที่จะตั้งอยู่ได้ก็เพราะมีแผ่นดิน ถ้าไม่มีแผ่นดินแล้วทุกสิ่งทุกอย่างจะตั้งอยู่ไม่ได้

ความดีทั้งหลายทั้งปวงนั้นจะเกิดขึ้นได้ก็เพราะว่านักเรียนเป็นผู้ที่มีศีลนะ

ผู้ที่รักษาศีลคือผู้ที่นำตัวเองเข้าหาความสุข เข้าหาความดับทุกข์ ปราศจากอันตราย เป็นผู้ที่ไม่มีบาปไม่มีกรรมไม่มีภัยไม่มีอันตราย

ผู้ที่มีศีลก็คือผู้ที่มีความดีเป็นทางเดิน เป็นทางปฏิบัติ ศีลถึงเป็นสิ่งที่สำคัญที่สุดของชีวิต ถ้าเราไม่มีศีล ชีวิตของเราก็ไม่มีหลัก ไม่มีเกณฑ์ ไม่มีทางเดินไปสู่ความสุข ความดับทุกข์

สังคมส่วนใหญ่ในปัจจุบันนี้ถือว่าพากันรักษาศีลกันน้อยมาก ไม่เห็นความสำคัญ ในการรักษาศีล สังคมนั้นถึงมีปัญหา จึงเป็นเหตุเป็นปัจจัยให้ออกกฎหมายบังคับ ให้ประชาชนนั้นทำตาม ก็เนื่องมาจากคนไม่รักษาศีล ไม่มีศีล

ศีลคือความดี นักเรียนทุกคนต้องตั้งมั่นในความดี เราจะเดินทางไปโคราช เราต้องมี ถนนหนทาง แล้วก็มียานพาหนะคือรถยนต์ขับเคลื่อนนำไป ตัวคนขับเราก็คือตัวเราเอง ถ้าเราไม่ตั้งใจขับดี ๆ อุบัติเหตุย่อมเกิดแก่เราได้ การเดินทางที่ไปโคราชก็ชื่อว่าไม่ถึงจุดหมายปลายเพราะเราตั้งอยู่ในความประมาท ขาดสติ ไม่มีสมาธิ ศีลสมาธิจึงเป็นเรื่องใหญ่เรื่องสำคัญ

สมาธิได้แก่ความตั้งมั่นความตั้งใจ หนักแน่นไม่ง่อนแง่นคลอนแคลน หรือเปรียบเสมือนเขาจะสร้างบ้านสร้างอาคารตึกใหญ่ ๆ สูงตั้งเป็นหลายร้อยชั้นนี้ เขาต้องตอกเสาเข็มลงในพื้นดินตั้งหลายเมตรจนถึงหินแข็ง มันตอกลงไม่ได้ถึงหยุด ถ้าไม่อย่างนั้นมันรับน้ำหนักไม่ได้ รับการสั่นสะเทือน รับแผ่นดินไหวไม่ได้

นักเรียนต้องมีสมาธิ ฝึกสมาธิ ต้องตั้งมั่นในความดี พระพุทธเจ้าท่านตรัสว่า “สิ่งไหนไม่ใช่ความดีไม่ทำดีกว่า”

คนเรามันสมาธิสั้นนะ ทำอะไรนิด ๆ หน่อย ๆ ไม่กี่อึดใจมันก็จะหยุด

ความดีนี้ต้องตั้งไว้นาน ๆ มันอยากหยุดเราก็ไม่หยุด ต้องฝืนต้องทน เพื่อให้ใจของเรา มีสมาธินาน ๆ ตั้งไว้ในสมาธินาน ๆ อย่างเราอ่านหนังสืออย่างนี้แหละ ให้อ่านนาน ๆ ให้มีความสุขในการอ่าน เวลาอ่านก็ให้ใจของเราอยู่กับเนื้อกับตัว มีเรื่องอะไรก็พักไว้ก่อน ไม่ต้องไปคิดอะไร ให้ใจของเราอยู่กับการอ่านหนังสือ ให้นักเรียนทุก ๆ คนถือว่าเป็นหน้าที่ เป็นการงานของเรา จะพอใจหรือไม่พอใจก็ต้องทำต้องประพฤติต้องปฏิบัติ

สมาธิแปลว่าความตั้งมั่นอยู่เหนือทั้งความชอบอยู่เหนือทั้งความไม่ชอบ ถ้าเรา ไปทำตามอารมณ์ ใจของเรามันก็ไม่มีสมาธิ อย่างเขาเล่นกีฬากันก็ต้องอาศัยสมาธิ ถ้าใครสมาธิดีคนผู้นั้นก็เป็นผู้ที่ชนะ เพราะใจมันนิ่ง ใจมันมีพลัง ใจมันมีศักยภาพ

เราเป็นนักเรียนตั้งแต่เรียนอนุบาลไปถึงเรียนมัธยม มีความเหมาะสมที่จะฝึกตัวเองปฏิบัติตัวเองให้เป็นคนตั้งใจเป็นคนมีสมาธิ ช่วงระยะนี้ก็ถือว่าเป็นระยะที่ต้องฝึกตนเอง ถ้าปล่อยใหญ่กว่านี้มันฝึกยาก อาจจะฝึกไม่ได้

ความสุข ความสะดวกความสบาย มันเป็นสิ่งเสพติดเหมือนยาเสพติด ทำให้นักเรียน ทุกคนติด มันไม่อยากทำงาน ไม่อยากเรียนหนังสือ ไม่อยากอ่านหนังสือ ไม่อยากท่องหนังสือ ไม่อยากช่วยงานพ่อแม่

นักเรียนทุก ๆ คนจำเป็นต้องบังคับตัวเองทำความดี ช่วยเหลืองานพ่อแม่ ในชีวิตประจำวัน ตั้งใจอ่านหนังสือท่องหนังสือทำการบ้าน นักเรียนทุก ๆ คนต้องตั้งใจฝึก อย่างนี้ ถ้าไม่ทำอย่างนี้ในอนาคตเราเป็นคนยากจนแน่นอน เขาฝึกช้าง ฝึกม้า ฝึกวัว ฝึกควาย ฝึกสัตว์ต่าง ๆ ที่เขาพากันฝึก เขาก็ยังฝึกกันได้ตามความต้องการ “เราเป็นคนเป็นมนุษย์ทำไมถึงจะฝึกไม่ได้...”

เราเป็นเด็กเป็นนักเรียนต้องตั้งใจฝึกนะ มันจะไม่ได้ผิดพลาดในชีวิต เพราะว่าชีวิตเรานี้จะจนหรือจะรวย จะมีคุณธรรมมันอยู่ที่ตัวของเราเอง เราจะไปโทษใครไม่ได้ เราจะไปโทษ พ่อแม่เรา ว่าพ่อแม่เราจนพ่อแม่เราไม่รวย เราเลยจนเหมือนพ่อเหมือนแม่ เราจะไปคิดอย่างนั้นไม่ได้

เมื่อเรามีลมหายใจอยู่ก็ถือว่าดีแล้วประเสริฐแล้ว เราเป็นนักเรียนเราต้องประพฤติปฏิบัติตัวเองให้เป็นผู้มากู้สถานการณ์ จากครอบครัวที่ยากจนให้เป็นครอบครัวที่มีอยู่มีกิน มีฐานะมีการมีงาน มีเกียรติมียศมีตำแหน่ง มาช่วยเหลือพ่อแม่ มาช่วยเหลือประเทศชาติบ้านเมืองและสังคม

นักเรียนทุกคนเป็นคนสำคัญนะที่จะมาแก้สถานการณ์ได้ ไม่ใช่เป็นคนไม่สำคัญ เราลองคิดดูดี ๆ เราเป็นคนบ้านนอก บ้านอยู่ห่างไกลจากความเจริญ พ่อแม่เราเป็นกรรมกร เป็นเกษตรกรนะ ถ้ามีการค้าขายก็ค้าขายบ้างเพียงเล็ก ๆ น้อย ๆ อยู่ในหมู่บ้านหนึ่ง ๆ เท่านั้น ถ้าเราไม่ตั้งใจเป็นคนดี เหินห่างจากความทุกข์

อะไรคือความทุกข์...? ความขี้เกียจขี้คร้านนั่นแหละคือความทุกข์ นั่นแหละคืออบายมุขหรือว่าเป็นนรกหลุมเล็กหลุมใหญ่ที่มันจะดักเราอยู่ข้างหน้านะ

นักเรียนต้องเป็นผู้ขยันหมั่นเพียรถึงจะได้ชื่อว่านักเรียนนักศึกษาที่แท้จริง มาเรียนหนังสือก็ให้ตั้งใจเรียน อย่าเอาแต่เล่นเอาแต่หลบหลีก คิดว่าผ่านได้สอบไม่ตกก็เพียงพอแล้ว

 

นักเรียนอย่าไปคิดอย่างนั้นนะ คิดอย่างนั้นมันไม่ดีไม่ถูก ต้องเอาชนะความขี้เกียจขี้คร้านของตนเองให้ได้ คนเราเกิดมามันขี้เกียจขี้คร้านนะ ไอ้เจ้าตัวขี้เกียจขี้คร้านนี้แหละตัวสำคัญนะ ทุกคนต้องแก้ไข

 

ให้นักเรียนดูตัวอย่างและเอาตัวอย่างอย่างพระพุทธเจ้า พระพุทธเจ้าท่านเป็นผู้ที่ขยัน ท่านขี้เกียจไม่เป็นท่านถึงได้เป็นพระพุทธเจ้า

พระพุทธเจ้าท่านนี่ไม่มีขี้เกียจเลยนะ พระอรหันต์ก็ไม่มีความขี้เกียจ ถ้ายังขี้เกียจอยู่ ก็ไม่ใช่พระอรหันต์

คนยากจนทั้งหลายนี่คือคนขี้เกียจนะ...

ความเคยชินของเรามันมาจากบิดามารดา ท่านยังเห็นเรายังเด็กอยู่ ท่านเลยปล่อยให้เราสบาย ๆ ไม่บังคับให้ทำการทำงาน ท่านรักเราท่านสงสารเรา เลยเป็นเหตุเป็นปัจจัยให้เรา เป็นคนติดสุขติดขี้เกียจ ความขี้เกียจขี้คร้านมันใหญ่โตขึ้นทุกวันนะ ไม่รู้ว่าใหญ่ตอนไหน ตอนเช้าตอนกลางวันตอนกลางคืนก็ไม่รู้ แต่ความขี้เกียจมันใหญ่ขึ้นทุกวัน

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ในหลวงของเรา ท่านต้องการให้นักเรียนทุกคนเป็นคนขยัน เป็นคนตั้งมั่นในความดี รู้จักคิดให้มันเป็น อย่าพากันหมกมุ่นอยู่กับความขี้เกียจขี้คร้าน คิดอะไรก็ไม่เป็น แค่คิดว่าถ้าเราขี้เกียจขี้คร้านไม่ตั้งใจทำงานไม่ตั้งใจเรียนหนังสืออ่านหนังสืออนาคตของเราจะเป็นคนยากคนจนเป็นคนลำบากแค่นี้ก็ยังคิดไม่เป็น...

ในหลวงของเราท่านก็ต้องการให้เราเป็นคนดีเป็นคนขยัน เป็นผู้ที่มีความสุข ในการทำความดีนะ

ในอนาคตเมื่อเรายากจนใครก็ไม่อยากเรียกเราว่าเป็นญาติพี่น้องเป็นวงศ์เป็นตระกูล เป็นเพื่อน ใครก็ไม่อยากคบค้าสมาคมเค้ากลัวเรายืมเงินยืมสตางค์เค้า
ความขี้เกียจขี้คร้านแท้ ๆ ที่ทำให้เราสอบไม่ได้คะแนนดี ๆ จะสอบแต่ละครั้งก็ปากสั่น มือสั่น มือกำปากกาจนเปียกหมดเพราะความขี้เกียจแท้ ๆ

นักเรียนลองคิดดูดี ๆ สิ ปีหนึ่งก็มี ๓ เทอม เทอมหนึ่งประมาณ ๔ เดือน ถ้าเราประมาทตั้งอยู่ในความขี้เกียจ เราเอาเวลาไปเล่นไปเที่ยว ไปดูหนัง ฟังเพลง ไปเล่นเกมส์ เล่นอินเตอร์เนท ไปกดโทรศัพท์ เวลาเราดี ๆ ก็เสียไป

 

ในหลวงของเราท่านให้เราใช้เวลาให้มันเป็น ใช้เวลาให้มันมีคุณค่า

ตอนที่เรายังเพลิดเพลิน เรายังเล่นยังเที่ยว เรามันยังไม่รู้ตัวหรอก เวลาสอบผลกรรม ตามสนอง ไม่มีความรู้ไม่มีความสามารถขาดความเชื่อมั่นในตัวเอง ชื่อว่าเรามันคอรัปชั่นเวลานะ

ที่นักการเมืองเค้าพากันคอรัปชั่นกินบ้านกินเมือง ที่ข้าราชการคอรัปชั่นกินบ้านกินเมือง นักเรียนนักศึกษา ถ้าไม่ตั้งใจประพฤติปฏิบัติก็จะเป็นคนคอรัปชั่นเวลาเหมือนกันนะ “ให้จำไว้ดี ๆ นะ...”

ถึงเราจะเป็นคนด้อยโอกาส ไม่มีบุญไม่มีวาสนาได้เรียนพิเศษเหมือนนักเรียนในกรุงเทพฯ เราก็อย่าพากันน้อยใจนะ ถ้าเราตั้งอกตั้งใจชื่อว่าเรามีโอกาสเราไม่ด้อยโอกาส เพราะเวลามันก็เหมือน ๆ กันนั่นแหละ มันก็ ๒๔ ชั่วโมงต่อวัน ถ้าเราขยันเหมือนกับที่เขาไปเรียนพิเศษ มันก็ย่อมมีความรู้มีความสามารถเหมือนกันนะ

ขอให้มีความตั้งใจตั้งมั่นเขาเรียกว่าเป็นคนมีสมาธิ เป็นคนขยันหมั่นเพียร ทำงานอ่านหนังสือมันไม่ตายหรอก อย่างมากก็เหนื่อย เหนื่อยแต่มันคุ้มค่านะ เพราะเหนื่อยในทางที่ดีที่ถูก

 

นักเรียนทุกคนต้องตั้งใจใหม่ เรามาเข้าค่ายปฏิบัติธรรมเรารู้หลักเกณฑ์ในชีวิต สิ่งไหน มันจะนำเราไปสู่ความสุข สิ่งไหนมันจะนำเราไปสู่ความดับทุกข์ ถ้าเราไม่ตั้งใจใหม่ การเปลี่ยนแปลงของเราไปในทางที่ดีมันจะเปลี่ยนแปลงไปได้อย่างไร มันก็เป็นเหมือนเดิม เป็นคนเก่า

 

นักเรียนพากันคิดให้เป็นนะ มองดูคนในหมู่บ้านของเราส่วนใหญ่เป็นคนยากคนจนมีหนี้ มีสิน เป็นกรรมกรเป็นเกษตรกร อยู่ในครอบครัวอยู่ด้วยความยากลำบาก ตกนรกทั้งเป็น เงินก็ไม่พอใช้ เป็นหนี้เป็นสินนะ จะอยู่จะกินจะนอนก็อด ๆ อยาก ๆ มีการทะเลาะเบาะแว้งระหว่างสามีภรรยาบุตรธิดาบ้านใกล้เรือนเคียง

ตอนเย็นก็พากันกินเหล้ากินเบียร์ พากันดื่มเหล้าขาว ทำกันอย่างนี้แทบทั้งนั้น มันเพราะอะไร นักเรียนนักศึกษาลองวิเคราะห์ดู...

ถ้าเรามาวิเคราะห์ดูก็เพราะความขี้เกียจขี้คร้านตั้งอยู่ในความประมาท เมื่อวัยเด็ก ไม่ตั้งใจเรียนตั้งใจศึกษา ไม่ตั้งใจทำการทำงาน ปัญหามันถึงได้เป็นอย่างนี้ ถ้าเราเป็นอย่างนี้เหมือนเขา เรามันจะมีความสุขเหรอ...?

มันไม่มีความสุข มันมีแต่ความทุกข์ คนไม่ตายก็ตกนรกทั้งเป็นแล้ว

การที่เรามาพัฒนาเราเองก็คือการพัฒนาในการเรียนการศึกษา พัฒนาให้เราเป็นคนขยัน เป็นคนหนักแน่นตั้งมั่นในความดี เค้าเรียกว่าเป็นคนมีสมาธิเป็นคนมีปัญญา

ความเป็นอยู่ของคนชนบทส่วนใหญ่จะเป็นคนยากจน เป็นชนชั้นกรรมกรเกษตรกร เป็นคนใช้แรงงาน เป็นคนขายแรงงาน เพราะด้อยในการเรียนการศึกษา ไม่มีความรู้ไม่มีปัญญาในการทำมาหาเลี้ยงชีพ คิดไม่ค่อยจะเป็น

นักเรียนก็เป็นคน ๆ หนึ่งที่อยู่ในชนบท ต้องเป็นคนที่มีหัวจิตหัวใจนะ รู้จักการพัฒนาตนเองด้วยการเป็นผู้ที่ตั้งเรียนตั้งใจศึกษา แก้ไขตัวเองปรับปรุงตัวเอง แก้ไขถิ่นฐานบ้านเกิด เมืองนอนของตัวเอง อย่าได้พอใจในการไปเป็นลูกน้องเขาไปขายแรงงานนะ ถ้าเราไม่รู้จักคิดมันก็ไม่ต่างจากวัวควายสมัยก่อนที่เขาใช้ลากเกวียนไถนา เรามันก็พอ ๆ กัน ตื่นขึ้นมา ก็ให้เค้าไปใช้งานเหมือนกับวัวเหมือนกับควาย

มันสาเหตุมาจากอะไรล่ะ...? ให้นักเรียนรู้นะ มันสาเหตุมาจากที่เราไม่ตั้งใจเรียนหนังสือ ไม่ตั้งใจเป็นคนขยันหมั่นเพียร นักเรียนทุกคนในโรงเรียนต้องแข่งขันกันนะ แข่งขันกันในการทำความดี ให้ความรู้ความสามารถมันทัดเทียมกับคนอื่นเขา ต่างคนก็ต่างตั้งอกตั้งใจเรียนให้เต็มที่

คนเราหัวดีอาจจะใกล้เคียงกัน แต่ความขยันความอดทนความพากเพียรที่มันคงเส้น คงวาเสมอต้นเสมอปลายนี่สำคัญ ยกตัวอย่างมีเด็กชายอยู่คนหนึ่ง เป็นคนหัวดีพอปานกลาง เขาเห็นโทษในความยากจน เขาอดทนขยันหมั่นเพียรเรียนหนังสือ พ่อแม่ไม่มีเงินไม่มีสตางค์ ส่งเสียเรียนพิเศษเขาก็ขวนขวายของเขาเอง สุดท้ายเขาก็เอ็นทรานซ์ติดนักศึกษาแพทย์จนได้ ความยากจนนั้นไม่ได้กั้นคุณงามความดีของเขาเลย เมื่อเขาเป็นคุณหมอเป็นนายแพทย์ เค้ามีครอบครัวมีภรรยาลูกเขาก็เกิดมาสามคน หัวดีนี้ไม่สำคัญเท่ากับความขยันความอด ความทน ให้มันขยันมาก ๆ ทนไว้มาก ๆ แล้วมันจะได้ดี สุดท้ายลูกเค้าทั้งสามคน ก็ติดนักศึกษาแพทย์แล้วก็เป็นคุณหมอทั้งสามคน ทั้งที่ลูกเขาก็ไม่ใช่หัวดีกว่าเพื่อน มันก็พอ ๆ กันนั่นแหละแต่ว่ามันขยันต่างกัน

ปีนี้ทางรัฐบาลเค้ามองเห็นการเรียนการศึกษานี่เป็นสิ่งที่จะพัฒนาให้คนในชนบท เพื่อให้มีฐานะอยู่ดีกินดีทัดเทียมใกล้เคียงกับคนในเมือง เพราะคนชนบทยังด้อยการพัฒนาสติปัญญาอยู่มาก รัฐบาลเลยลงทุนซื้อแท็บแบล็ตเพื่อที่จะให้เข้าถึงการเรียนการศึกษาที่ก้าวไกลทันคนในเมือง

ให้นักเรียนทุกคนรู้ไว้นะ แท็บแบล็ตนั้นมันมีทั้งคุณและโทษ ถ้าเราเอาไปใช้ในการเรียนการศึกษาหาความรู้นั้นมันดี เพราะเราไม่ต้องซื้อหนังสือไม่ต้องแบกกระเป๋าไปโรงเรียน เราต้องการความรู้อะไร เราก็กดดูอยู่ในแท็บแบล็ตนั้น มันเป็นสิ่งที่อำนวยความสบายให้แก่นักเรียนมากนะ ถ้าเราเอาไปใช้ผิดประเภท เช่นเราเอาไปกดเล่นอินเตอร์เนท ดูหนังฟังเพลง ติดต่อพูดคุยกับเพื่อน สิ่งเหล่านั้นมันก็เป็นโทษแก่เรา เราเอาไปใช้ผิดประเภทนั่นแหละ คือนรกหลุมเล็กหลุมใหญ่ที่จะให้เราติด ให้นักเรียนทุกคนให้รู้ดี ๆ นะ ต้องควบคุมตัวเองให้ได้ ต้องใช้เทคโนโลยีแท็บแบล็ตเพื่อการเรียนการศึกษาเท่านั้น ต้องหักห้ามใจตัวเองไว้ให้ได้นะ

เทคโนโลยีสมัยใหม่ก็เป็นความจำเป็นนะเพราะบ้านเมืองเขาพากันพัฒนาไปไกล เราก็ต้องพัฒนาให้ก้าวไกลทันเขา แต่สิ่งที่สำคัญเราต้องเอาเทคโนโลยีหรือแท็บแบล็ตไปใช้ ให้มันถูกต้องถูกวิธี พ่อแม่เราบังคับบอกกล่าวให้สติเรา ให้เรารู้จักฟังคุณพ่อคุณแม่ คุณครูบอกกล่าวเราให้เรารู้จักฟังคุณครู ถ้าคุณพ่อคุณแม่บอกว่าไม่ดีเราต้องหยุด ถ้าคุณครูบอกว่าไม่ดีเราต้องหยุดนะ ถึงเราไม่อยากหยุดเราก็ต้องหยุด

พ่อแม่คือพรหมลิขิตของเรา ท่านลิขิตให้เราเป็นคนดีเป็นคนขยันเป็นคนเสียสละ คุณครูท่านเป็นพรหมลิขิตของเรา ท่านลิขิตให้เราเป็นคนขยันเป็นคนตั้งใจเรียน เป็นคนเสียสละ เป็นผู้ที่กระตือรือร้นในการเรียนการศึกษา ไม่ขี้เกียจขี้คร้านมีความสุขมีความรับผิดชอบ ในการเรียน ตัวนักเรียนเองก็ต้องเป็นพรหมลิขิตของตัวเองนะ

พรหมก็ได้แก่ พรหมวิหารทั้ง ๔ คือ มีความเมตตาต่อตนเอง เมื่อมีความเมตตาตนเอง ก็ต้องทำความดี เขาเรียกว่าเป็นผู้มีเมตตา มีความกรุณาสงสารตัวเองว่าถ้าไม่ตั้งใจเรียนหนังสือไม่เสียสละไม่ตั้งใจทำงานในอนาคตเราก็ต้องทุกข์แน่ ๆ มีความมุทิตา มีความยินดีในสิ่งที่เรากำลังทำ เพราะเราได้ทำดีแล้วทำถูกต้องแล้ว เราต้องมีความสุขในการทำความดี เพราะความดีเป็นความงดงามเป็นความประเสริฐที่ลิขิตเราไปสู่ความดับทุกข์ มีอุเบกขาวางเฉยต่ออารมณ์ มันขี้เกียจก็ต้องทำ มันขยันก็ต้องทำ ไม่ผัดวันประกันพรุ่ง ไม่เห็นแก่กินแก่นอนแก่เล่นแก่เที่ยว ต้องบังคับจิตใจตัวเองให้ได้ ต้องวางเฉย ไม่ทำตามกิเลส สรุปแล้วตัวเราเองนี้แหละ จะเป็นพรหมลิขิตของเราเอง ให้นักเรียนทุก ๆ คนพากันเข้าใจนะ เพราะว่าปัญหาต่าง ๆ ทั้งหมดนี้มันไม่อยู่ที่คนอื่น มันอยู่ที่ตัวของนักเรียนเอง ต้องแก้จากสิ่งที่มันไม่ดีให้มันดี สิ่งที่มันดีแล้วก็ให้มันดียิ่ง ๆ ขึ้นไป

นักเรียนมาเข้าคอร์สปฏิบัติธรรมครั้งนี้ก็ให้ถือว่าเป็นนิมิตหมายที่ดี ที่จะได้เปลี่ยนแปลงชีวิตใหม่เป็นมนุษย์สายพันธุ์ใหม่นะ สายพันธุ์ขยัน พันธุ์ไม่ขี้เกียจขี้คร้าน เป็นสายพันธุ์ ประพฤติปฏิบัติตามในหลวง เป็นสายพันธุ์ตามพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวของเรา เป็นสายพันธุ์ปฏิบัติเดินตามรอยของพระพุทธเจ้า พันธุ์ขี้เกียจขี้คร้านพันธุ์ที่จะนำเรา ไปตกนรกทั้งเป็นเราถือว่าเราพากันมาละมาทิ้งกันให้หมด

คนเรามันเปลี่ยนแปลงตัวเองได้ คนเราจะได้ดิบได้ดีก็ต้องแก้ไข คนผู้มีสติมีปัญญา ก็ต้องพัฒนาตนเอง

คุณพ่อเราคุณแม่มีความมุ่งหวังในลูกทุก ๆ คน เค้าคิดว่าลูกเค้าต้องเป็นคนดี มีความสามารถเป็นคนเก่งเป็นคนฉลาด ถ้าโตขึ้นครอบครัวเค้าคงจะมีความสบายมากกว่านี้ นักเรียนทุก ๆ คนอย่าให้พ่อแม่ครูบาอาจารย์ได้ผิดหวังในตัวเรานะ

ธรรมะที่เราฟังในการบรรยายนี้ก็ให้น้อมเข้ามาใส่ใจ อย่าได้เข้าหูซ้ายทะลุหูขวา ไปเหมือนกับไม่มีอะไรเลย นี่เป็นพระธรรมคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า ของพระบาทสมเด็จ พระเจ้าอยู่หัว ให้ทุกคนพากันไปประพฤติปฏิบัติ

นักเรียนทุก ๆ คนก็จะเข้าถึงความสุขความสงบความดับทุกข์ที่แท้จริงด้วยกันทุกท่านทุกคนเทอญ...

พระธรรมคำสอนขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า

ที่องค์พ่อแม่ครูอาจารย์เมตตาให้นำมาบรรยาย
เช้าวันพุธที่ ๖ มิถุนายน พุทธศักราช ๒๕๕๕