ตำนานฮีตเก่าดำหัวปี๋ใหม่เมืองล้านนา
ปีใหม่เมืองล้านนาแม้จะผ่านไปปีแล้วปีเล่า แต่การดำหัวก็ยังไม่วายที่จะผิดเพี้ยนไปจากฮีตเก่ากองเดิม....
ในวันพญาวันหรือวันเถลิงศกของปีใหม่(สงกรานต์)สมัยก่อนผู้คนล้านนาพากันไปทำบุญที่วัด เช้าตรู่มีการทำบุญทานขันข้าวอุทิศส่วนกุศลไปหาบรรพบุรุษที่สูญหายตายจากไปสู่ภพไกลโพ้น หลังจากนั้นกลับมาบ้าน ผู้คนแต่งหย้องเสื้อผ้าอาภรณ์ใหม่ นำตุงไปปักที่เจดีย์ทราย ขึ้นไปบนพระวิหารใส่ขันแก้วตังสาม ส่วนพระสงฆ์จะนำพระธรรมอานิสงส์ปี๋ใหม่มาเทศน์ให้ชาวบ้านฟัง หลังจากนั้นพระสงฆ์นำชาวบ้านรด(สรง)น้ำพระเจ้า(พระพุทธรูป)หรือพระประธานในพระวิหาร เรียกกันว่า "ฮดน้ำพระเจ้า"
เมื่อพิธีการนี้เสร็จ ตุ๊เจ้าหลวง(เจ้าอาวาส)จะครองผ้าอาบน้ำเข้าไปอยู่ในต๊อมน้ำ(ห้องอาบน้ำ) ส่วนชาวบ้านจะนำน้ำขมิ้นส้มป่อยไปรดลงรางลินที่อยู่ไกลออกไปราวสี่ห้าวา เพื่อให้น้ำขมิ้นส้มป่อยไหลตามรางลินรด(สรง)ลงที่ตัวของตุ๊เจ้าจนหมดทุกคนเรียกกันว่า " ดำหัวตุ๊พระ" หลังจากนั้นตุ๊เจ้าหลวงจะขึ้นไปครองจีวรอย่างเรียบร้อยจึงลงมานั่งกลางศาลาแล้วปั๋นปอน(ให้พร)แก่คณะศรัทธาทุกผู้คน
เป็นอันว่าการดำหัวตุ๊เจ้าแต่ละวัดเสร็จสิ้นลง ต่อไปจะเป็นการดำหัวญาติผู้ใหญ่ เช่น อุ๊ยหม่อน(คุณทวดชาย/หญิง) พ่ออุ๊ยแม่อุ๊ย(คุณปู่,คุณตา/คุณย่า,คุณยาย) พ่อแม่ เครือญาติ ซะป๊ะคน
ในส่วนระดับบ้านเมือง เจ้าเมืองจะพาบรรดาเสนาอำมาตย์ชาวบ้านไปดำหัวตุ๊เจ้าต๋นบุญ(พระผู้ใหญ่ที่สุดในเมือง)เพื่อเป็นศิริมงคลแก่บ้านเมืองก่อนไปดำหัวบรรดาราชวงศ์ที่เป็นคนทั่วไป(ฆราวาส)
จากฮีตกองฮอยเก่าที่ดีงาม มาสู่ปัจจุบันกาลพบว่าบางจังหวัด เช่นเชียงใหม่มีการดำหัวผู้ว่าราชการจังหวัดในวันพญาวัน ต่างพากันจัดขบวนใหญ่โตเดินผ่านหน้าวัดบุพพารามที่พระเทพวิสุทธิคุณ ซึ่งเป็นพระสงฆ์อาวุโสด้วยวัยวุฒิ คุณวุฒิแก่พระสงฆ์ทั้งปวง ขบวนผ่านไปดำหัวท่านผู้ว่าฯ.ผู้เป็นฆราวาส(นัยว่าเป็นพ่อเมือง/เจ้าเมือง) หลังจากนั้นเวลาผ่านไปอีกหลายๆวัน ผู้คนคณะละไม่เกินสี่ห้าคนต่างพากันทยอยไปดำหัวตุ๊เจ้าผู้อาวุโส ดูแล้วมันผิดฮีตเก่ากองเดิมแต๊ตั๊ก(แท้จริง)
หากจะให้เชียงใหม่เป็นเมืองสง่างามทางวัีฒนธรรม ท่านผู้ว่าต้องนำขบวนยิ่งใหญ่ไปดำหัวพระสงฆ์ผู้อาวุโสในวันพญาวันแทนการดำหัวท่านผู้ว่าฯ. ตามฮีตเก่าที่เจ้าเมืองได้ทรงกระทำกันมาแต่อดีต จะทำให้เชียงใหม่เป็นเมืองสง่างามทางวัฒนธรรมอย่างแท้จริงของล้านนา..
ความเห็น (4)
สวัสดีเจ้า
คนสมัยใหม่มันบ่มีไผคอยบอกกล่าว ลืมฮีตฮอยบ่าเก่าไปหมด ดำหัวตุ๊เจ้าซ้ำเอาไปไว้หลังดำหัวฆราวาส เป๋นจะอี้แต้ๆเนาะเจ้า จัดลำดับความสำคัญบ่ถูก..ไผจะกล้าไปบอกเปิ้นเนาะ
สวัสดีเจ้าครูDALA เจ้า....
ยินดีที่เข้ามาแว่อ่านเจ้า.....
ก็ช่วยกั๋นบอกกล่าวตามประสาชาวบ้าน อู้กั๋นไปเรื่อยๆก็จะดีแล้วเจ้า....
ด้วยความปรารถนาดีจากลุงหนาน...พรหมมา
สวัสดีเจ้า ..ดีแต้ๆควรตี้คนรุ่นใหม่ได้อ่านจ้าววววว
สวัสดีเจ้าคุณพิมญดา...
ยินดีเจ้าที่เข้ามาแว่อ่านแล้วบอกกำกึ๊ดเจ้า.....
ด้วยความปรารถนาดีจากลุงหนาน.... พรหมมา