วิธีวิทยาการวิจัยเชิงคุณภาพ และเชิงปริมาณ

วิธีวิทยาการวิจัย และศาสตร์/ศึกษาศาสตร์ 

วิธีวิทยาการวิจัยเชิงคุณภาพ และเชิงปริมาณ

          วิธีวิทยา (Methodology) หมายถึง วิทยาการหรือการศึกษาที่มีระบบเกี่ยวกับวิธีการหรือเทคนิควิธี คำว่า “วิธีวิทยาการวิจัย” จึงมีความหมายครอบคลุมระเบียบวิธีดำเนินการทุกขั้นตอนในการวิจัย  

ได้แก่ การกำหนดปัญหาวิจัยการศึกษาและรายงานเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการวิจัย การกำหนดสมมติฐานการวิจัย การกำหนดกลุ่มประชากรและการเลือกลุ่มตัวอย่าง การสร้างเครื่องมือวิจัย การรวบรวม การนำเสนอ การวิเคราะห์และการแปลความหมายผลการวิเคราะห์ข้อมูลซึ่งรวมอยู่ในวิธีวิทยา ทางสถิติ ตลอดจนเทคนิควิธีการวัดและการประเมินผล

 วิธีการวิจัยและสถิติที่ใช้ในการวิจัยการศึกษามี 2 ประเภท คือ

1. วิธีวิทยาการวิจัยขั้นพื้นฐาน
2. วิธีวิทยาการวิจัยขั้นสูง

วิธีวิทยาการวิจัยขั้นพื้นฐาน มีเนื้อหาสาระครอบคลุมเฉพาะด้าน ได้แก่

-          วิจัยแบบบรรยาย (descriptive research)

-          การวิจัยทดลอง/การวิจัยกึ่งทดลอง (experimental/quasi- experimental research) ที่มีแบบแผน

-          ด้านการวัดที่ใช้ทฤษฎีการวัดแบบดั้งเดิม (classical test theory)

-          ด้านการประเมินผลเฉพาะหลักการและโมเดลเบื้องต้นในด้านสถิติ 

วิธีวิทยาการวิจัยขั้นสูง มีเนื้อหาสาระครอบคลุมแบบแผนการวิจัยที่ซับซ้อนมากขึ้น  

-   ด้านการวัดมีสาระเกี่ยวกับทฤษฎีรายข้อ (item response theory) และการประยุกต์ใช้

-   ด้านการประเมินผลมีเทคนิควิธีการและโมเดลการประเมินใหม่ๆ

-   ด้านสถิติมีเทคนิคการวิเคราะห์กับความสัมพันธ์เชิงสาเหตุ (causal relationship) และวิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติวิเคราะห์ตัวแปรพหุนาม (multivariate relationship)

วิธีวิทยาการวิจัยขั้นสูงด้านการวิจัยและสถิติที่ใช้ในการวิจัย มีลักษณะสำคัญ ดังนี้

1. มีการคำนวณอย่างเข้มข้น ต้องมีการใช้คอมพิวเตอร์ช่วยในการปฏิบัติงาน
2. บูรณาการจากวิธีวิทยาการวิจัยหลายสาขา
3. ลักษณะวิธีวิทยาการวิเคราะห์ที่มีการผ่อนคลายข้อตกลงเบื้องต้น (relax assumptions)
4. ลักษณะวิธีวิทยาการวิเคราะห์ที่ใช้งานได้กว้างขวาง มีความทั่วไป (generality) มากขึ้น
5. ลักษณะวิธีวิทยาการวิคเราะห์มีความถูกต้อง และมีความไว (accuracy and sensitivity)
   มีความแกร่ง (robust) มากขึ้นกว่าเดิม

วิธีวิทยาการวิจัยขั้นสูง ครอบคลุมวิธีวิทยาการ 4 ด้าน คือ

1. ด้านการกำหนดแบบแผนการวิจัย

-          การวิจัยเชิงนโยบาย (Policy Research) และการวิจัยเพื่อวางแผนการศึกษา

-          การวิจัยเชิงจำลอง (Simulation Research)

-          การวิจัยอนาคต (Future Research)  ได้แก่ การวิจัยอนาคตแบบ (Ethnographic Delphi Futures Research (EDFR)) การวิจัยโดยใช้เทคนิคการวิเคราะห์ผลกระทบไขว้ (Cross-Impact Analysis) การวิจัยโดยใช้เทคนิคการสร้างภาพอนาคต (Scenarios) การวิจัยโดยใช้กระบวนการอนาคตปริทัศน์ (Future Scanning Process)

-          การวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) ได้แก่ การศึกษาหลายกรณี และการศึกษาหลายพื้นที่ (Multicase and Multisite Studies) เทคนิคการวิจัยโดยการจัดกลุ่มสนทนา (Focus Group Research) การวิจัยเชิงปฏิบัติการอย่างมีส่วนร่วม (Participatory Action Research) การวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis)

-          การสังเคราะห์งนวิจัยด้วยการวิเคราะห์อภิมาน (Meta-Analysis)

-          การศึกษาหน่วยตัวอย่างเดียว (Single Subject Study)

3. วิธีวิทยาด้านการวัดและประเมิน วิทยาการด้านการวัด ได้แก่ ทฤษฎีการตอบสนองรายข้อ (Item – Response Theory = IRT) และวิธีวิทยาการวัดด้วยคอมพิวเตอร์ (Computerized Educational Measurement)

การวิจัยเชิงปริมาณและการวิจัยเชิงคุณภาพ

          1. การวิจัยเชิงปริมาณ (Quantitative Research) มีรากฐานมาจากปรัชญาแนวคิดแบบธรรมชาตินิยม (Naturalism)  เป็นการวิจัยที่มุ่งหาข้อเท็จจริงและข้อสรุปเชิงปริมาณ เน้นการใช้ข้อมูลที่เป็นตัวเลขเป็นหลักฐานยืนยันความถูกต้องของข้อค้นพบ และสรุปต่างๆ มีการใช้เครื่องมือที่มีความเป็นปรนัยในการเก็บรวบรวมข้อมูล เช่น แบบสอบถามแบบทดสอบ การสังเกต
การสัมภาษณ์ การทดลอง เป็นต้น ส่วนใหญ่เป็นการวิจัยในสาขาวิชาสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์
          2. การวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) มีรากฐานมาจากปรัชญาแนวคิดแบบปฏิฐานนิยม (Phenomenalism) เป็นการวิจัยที่นักวิจัยจะต้องลงไปศึกษาสังเกต และกลุ่มบุคคลที่ต้องการศึกษาโดยละเอียดทุกด้านในลักษณะเจาะลึก ใช้วิธีการสังเกตแบบมีส่วนร่วม และการสัมภาษณ์แบบไม่เป็นทางการเป็นหลักในการเก็บรวบรวมข้อมูลการวิเคราะห์ข้อมูลจะใช้การวิเคราะห์เชิงเหตุผลไม่ได้มุ่งเก็บเป็นตัวเลขมาทำการวิเคราะห์  ส่วนใหญ่เป็นการวิจัยในสาขาวิทยาศาสตร์

แหล่งอ้างอิง

1. มนัส สุวรรณ. ระเบียบวิธีวิจัยทางสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์. พิมพ์ที่ โอ.เอส.พริ้นติ้ง เฮาส์ , กรุงเทพฯ . 2544.
2. ยุทธ ไกยวรรณ์ . พื้นฐานการวิจัย (ฉบับปรับปรุงใหม่) . สุวีริยาสาส์น, กรุงเทพฯ . พิมพ์ครั้ง ที่ 4 . 2545.
3. รัตนะ  บัวสนธ์. (2552) ปรัชญาวิจัย. กรุงเทพ ฯ : สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
4. http://www.tu.ac.th/org/socadm/sw224/cd61603/assignment2/apai2.htm