"ทางบนภูเขา" ... (การเดินทางในจิตใจ : บทตริตรองชีวิตและธรรมชาติ)
"ทางบนภูเขา" คงเป็นอีกบทหนึ่งจากหนังสือ "การเดินทางในจิตใจ : บทตริตรองชีวิตและธรรมชาติ" ของอาจารย์ธีรยุทธ บุญมี อดีตผู้นำนักศึกษาสมัยตุลา 16 ที่เมื่ออ่านเข้าไปลึกเรื่อย ๆ ของหนังสือเล่มนี้แล้ว หัวใจเราจะค้นพบอะไรบางอย่าง เราอิ่มเอิมใจ ซาบซึ้งใจในมุมมองของอาจารย์ที่ทำให้เราได้เห็น
(ไม้ยืนต้น - ทางบนภูเขา - ความว่างเปล่ากับชีวิตบนทุ่งหญ้าทัสส็อค - แสงบนแม่น้ำเงา - ความสงบในลมหนาว - ฝน - สวนหินในเกียวโต - แกรนิตและปุ่มสน - ทางเดินของชีวิต - ฝน กับความหลัง - คนรักธรรมชาติ - การแสวงหาความจริงสุดท้าย)
ลองติตตามอ่านมุมมองของอาจารย์ดูนะครับ ...
ทางบนภูเขา
(http://www.gotoknow.org/blog/travel-stories/234359)
คนทั่วไปมักเข้าใจว่าบนภูเขานั้นเหงา
แต่ในความจริง ภูเขามีเส้นทางมากมายกว่าที่ผู้คนคาดคิด
มีเส้นทางเก่าแก่ที่ไม่รู้ว่าเป็นของคนยุคใด เส้นทางของพ่อค้า ขบวนล่อหรือม้าต่าง เส้นทางที่ชาวบ้านเดินติดต่อกัน และเส้นทางของสัตว์ป่าตัดทับไปมา
บางเส้นทางเป็นทางขนาดใหญ่เพราะมีผู้ใช้ร่วมกันมาก บางเส้นทางเล็กแคบเพราะเป็นเส้นทางเฉพาะของแต่ละคน บางเส้นดูลึกลับมีเล่ห์เหลี่ยมเพราะเป็นทางที่ผู้ล่าใช้ดักซุ่มเหยื่อ
ด้วยเหตุนี้ ภูเขาที่เปล่าเปลี่ยว จึงยังบอกกับเราว่าทุกชีวิตมีเส้นทางของตน แต่ก็อาจตัดทับกันจนสับสน อาจจบกันโดยบังเอิญ แต่แยกจากไปโดยเจตนา อาจเปี่ยมด้วยเพื่อนร่วมทาง หรืออาจเดินไปอย่างโดดเดี่ยว
การเดินทางของชีวิตเช่นเดียวกับการเดินทางบนภูเขา ช่วงก่อนถึงจุดหมายปลายทางมีคนไม่น้อยที่มักหวั่นไหว พวกเขากลัวทางแยก วิตกกับความมืด หวาดผวากับสิ่งที่ไม่รู้จัก และกลัวเกรงกับการผิดพลาด
แต่คนเดินภูเขารู้ดีว่า ความอ่อนแอเป็นพี่ชายคนโตของความหวาดกลัว โดยมีความล้มเหลวเป็นน้องคนสุดท้อง
ผมเคยเดินทางบนภูเขามานานหลายปี บางครั้งใช้เวลาวันเดียว บางครั้งใช้เวลาเป็นสิบวัน บางครั้งฝนตกมืดครึ้มติดต่อกันจนเกือบมองไม่เห็นทาง แต่ทุกครั้งจะต้องพบรอยชาวบ้านดักสัตว์ ตัดฟืน ต้องเจอะเจอไร่ข้าว ไร่ข้าวโพด ที่พอจะนำเราไปตามทางเข้าหมู่บ้านเพื่อแวะพักหรือถามไถ่ทาง
ปัญหาที่แท้จริงคือ การไม่รู้จักจบสิ้นของเส้นทางบนภูเขา เช่นเดียวกับที่ไม่มีจุดหมายปลายทางที่แท้จริงของเส้นทางชีวิต
คุณอาจจะปีนป่ายอย่างเหนื่อยล้ากว่าจะถึงยอดเขาสักลูก เพื่อพบว่า ยังมียอดเขาที่สูงกว่าถูกปิดบังซ่อนเร้นอยู่อีก เช่นเดียวกับที่ไม่มีจุดไหนของชีวิตที่จะมั่นใจว่า คุณทุกข์อย่างที่สุดแล้ว สุขอย่างที่สุดแล้ว หรือเมื่อคุณพบกับความสมหวัง ความผิดหวังก็อาจจะตามมา เหมือนสู่จุดสูงก็ต้องไต่ทางลงต่ำ ภูเขาให้ความเข้าใจถึงลักษณะสัมพัทธ์นี้อย่างชัดเจนที่สุด
ผมเองก็เคยเหนื่อยล้ากับการไต่ไปบนเส้นทางภูเขาและชีวิตที่ไม่รู้จักจบสิ้น แต่ภูเขาก็มีคำตอบบางอย่างให้กับชีวิตผม
ภูเขาทุกลูกจะมีทางขึ้นสู่ยอดเขา ทั้ง ๆ ที่ไม่ใช่ทางจำเป็นจะต้องเดินผ่าน หลายครั้งผมเคยตามทางเก่าแก่ที่แยกจากทางใหญ่ แล้วพบว่า มันไปจบลงตรงชะง่อนหินริมผา ทั้งหมดเพียงเพื่อจะให้เจ้าของทางได้ชมวิวในมุมกว้างที่งดงามที่สุด
ราวกับจะบอกว่า ความงามก็เป็นสาระสำคัญของเส้นทางเดินของมนุษย์
ภาพเขียนของจีนสมัยราชวงศ์ซ่งและถัง มักเป็นมุมมองจากที่สูงและเห็นภูเขาในหมู่หมอก เป็นหลืบซ้อนกันไปไม่รู้จักจบสิ้น อาจมีชายชรานั่งอยู่ในเก๋งเก่าแก่ หรืออาจมีชายแก่ตกปลาอยู่เดียวดาย
ศิลปินในยุคนั้นพยายามบ่งบอกสิ่งเดียวกันกับเราว่าจุดมุ่งหมายของภาพเขียนไม่ใช่มนุษย์หรือภูเขา หากเป็นความเวิ้งว้างอันงดงาม ซึ่งแม้แต่อัตตาของศิลปินก็ถูกกลืนหายไป
และคงเป็นด้วยเหตุผลเดียวกัน ที่สถานบำเพ็ญธรรมของพระทิเบตซึ่งแม้จะอยู่บนภูเขาหิมาลัยก็ยังต้องเลือกอยู่จุดที่ปะทะกับความว่างที่กว้างไกล เช่นเดียวกับพระสงฆ์หรือฤาษีในอดีตพยายามตัดทางขึ้นไปสู่ยอดเขา เพื่อสร้างพระธาตุบนดอยสุเทพ สำนักสงฆ์บนดอยภูพระบาท ปราสาทพนมรุ้ง
...
ท่านมุ่งหวังให้มนุษย์ตระหนักถึงสาระของความงามในชีวิต และอาจหวังให้คนไปจาริกแสวงบุญได้ตระหนักว่า ตัวตนนั้นเป็นเหมือนละอองธุลี ท่ามกลางความว่างเปล่าอันยิ่งใหญ่
...
ไฮ-คลาส ปีที่ 9 ฉบับที่ 104 ธันวาคม 2535 หน้า 222 - 223
...........................................................................................................................................................
"การเดินทางของชีวิต" เช่นเดียวกับ "การเดินทางบนภูเขา" ช่วงก่อนถึงจุดหมายปลายทางมีคนไม่น้อยที่มักหวั่นไหว พวกเขากลัวทางแยก วิตกกับความมืด หวาดผวากับสิ่งที่ไม่รู้จัก และกลัวเกรงกับการผิดพลาด
เรามักจะกลัวสิ่งที่ยังมาไม่ถึงก่อนเสมอ หากเราละความวิตกกังวลตรงนั้น เราอาจจะมีความสุขใจมากขึ้นกว่าที่เป็น
มุมมองของชีวิตกับธรรมชาติที่งดงามในจิตใจ
เป็นความรู้สึกที่แทบไม่ต้องมีบทสรุปใด ๆ อีก
บุญรักษา ทุกท่านครับ ;)
...........................................................................................................................................................
ขอบคุณหนังสือเพื่อชีวิต
ธีรยุทธ บุญมี. การเดินทางในจิตใจ : บทตริตรองชีวิตและธรรมชาติ. กรุงเทพฯ: สายธาร, 2550.
ความเห็น (16)
สวัสดีค่ะคุณ'Wasawat Deemarn'
แวะเข้ามาอ่าน 'ทางบนภูเขา' ปริทรรศน์หนังสือได้น่าอ่านมากค่ะ
ขอบคุณมากครับ ท่านอาจารย์ ดร. พจนา - แย้มนัยนา ;)...
ลำดวนอยากบอกว่า...
ได้หนังสือดีๆมาไว้อ่านจากข้อเขียนของคุณค่ะ
ขอบคุณค่ะ
ผมก็อยากบอกท่าน ศน.ลำดวน ว่า...
ผมเป็นนักอ่านแบบผ่าน ๆ ครับ
ผ่านมา แล้วก็ ผ่านไป
ผ่านไป แล้วก็ ผ่านมา
หากหนังสือที่ผมแนะนำนั้น ดีต่อหลาย ๆ ท่าน
ผมก็ยินดีครับ ;)...
ตอนประเพณีรับน้องขึ้นดอยสุเทพ
คือปฐมบทของการ "เดินตามกระแส" ..:-)
- อ่านบันทึกนี้แล้วเย็นใจเหมือนได้ร่วมเดินทางไปบนเส้นทางธรรมค่ะ
ตัวตนนั้นเป็นเหมือนละอองธุลี ท่ามกลางความว่างเปล่าอันยิ่งใหญ่
ขอบคุณปฐมบทของคุณหมอ CMUpal นะครับ ;)...
อาจารย์นพลักษณ์ ๙ Sila Phu-Chaya คงรู้สึกซาบซึ้งและเย็นใจเฉกเช่นผมตอนนี้ ใช่ไหมครับ
ขอบคุณมากครับ ;)...
ทางเดินนี้มีแต่ความงดงาม
ขอบคุณมากครับ คุณ บีเวอร์ ;)...
ขอบคุณครับ คุณครู Nopparat Pongsuk ;)...
ทางเดินบนเขาในภาพสวยเกิ๊น แต่ทางเดินบนเขาเมื่อซาวปีก่อนที่ครูยังเป็นครูดอยวัยละอ่อน ไปประสบพบเจอน่ะน่ะต่างกันลิบลับกับภาพที่เห็นเลยเน้อเจ้า ทางแคบนิดเดียวแถมเส้นทางเดินยังตั้งชันสูงลิ่วเดินไปแบบเส้นทางธรรมดาไม่ได้หรอก มือนี่นะอยู่เหมือนเถาวัลย์คอยกอดกระหวัดพันเกี่ยวต้นไม้เล็กไม้น้อยที่ขึ้นอยู่ริมทางเดินไต่ไปเรื่อยๆ เมื่อยมือเมื่อยขาแบบสุดๆเป้ใบใหญ่และหนักอึ้งที่แบกอยู่ก็คอยรั้งให้ปวดหลังต้องใช้วิทยายุทธในการทรงตัวเพื่อให้ร่างกายเดินไปข้างหน้าให้ได้ เดินไต่ยอดดอยไปถึงจุดสูงสุดลูกนี้แล้วก็ต้องการเดินแบบดิ่งลึกต้องกระดิ๊บๆเดินตะแคงๆไต่ลงมาจากดอยอีกลูกเพื่อไปปีนดอยอีกลูกถ้าเบรคในตัวไม่ดีอาจจะกลิ้งเป็นหมูดอยร่วงลงไปแบบไม่ต้องเดิน ตามเส้นทางยังเต็มไปด้วยตัวทากดินทากบินที่คอยไต่คอยกระโดดมาขอแบ่งเลือดในตัวเราไปเป็นอาหาร ครูนะเดินไปร้องไห้ไปน้ำตาไหลร่วงประดุจดังสายฝนโปรยปราย แต่ก็สู้ไปได้จนถึงจุดหมายปลายทาง แต่ในความยากลำบากยังมีดอกเอื้องสวยๆให้พักสายตามีต้นไม้ใหญ่ให้ตะลึงเพราะไม่เคยเห็นมาก่อน มีทากคอยเพิ่มความเร็วในการเดิน มียอดดอยบางดอยที่ร้อนระอุต้นไม้หายหมดเพราะชาวเขาตัดทิ้งเตรียมที่ไว้ปลูกข้าว ฟักเขียวฟักทอง มีสายน้ำที่เดินเล่นแบบเพลินๆไม่ได้เพราะอาจจะมีน้ำป่าทะลักเข้ามาโดยที่เราไม่ทันตั้งตัว และอาจจะมีช้างป่ามาจากไหนไม่รู้เพราะเคยไปพังกระท่อมที่พักของครูโรงเรียนบ้านดูลาเปอเพื่อจะกินฟักทองฟักเขียวที่เก็บไว้ทำอาหารให้เด็กๆๆ 555 เส้นทางบนเขาของครูจึงเป็นเส้นทางที่น่าจดจำไปตลอดชีวิตเหมือนกันเนอะ
ทางเดินในภาพนี้ เป็นภาพที่ผมบันทึกเอาไว้เมื่อสองปีก่อนครับ บนยอดดอยปุย
ขอบคุณสำหรับการแลกเปลี่ยนเรียนรู้กันครับ
ทางเดินของหนูนะปีนป่ายขึ้นเขาตลอดเลย ก่อนจะก้าวเท้าชักจะเริ่มเหนื่อยและท้อ
เมื่อได้เดินไปสักพักก็เหนื่อยจริง ๆ แต่ก็มีความสุขเมื่อมองย้อนไปข้างหลัง
หนูได้ผ่านมันมาไกลแล้ว..จะต้องข้ามเขาอีกไม่กี่ลูก ก็ถึงจุดหมายแล้วละค่ะ
ครูขอให้กำลังใจนะครับ ดอกหญ้าน้ำ ;)...
ขอให้ทำความดีตลอดไปครับ ;)...