มาตรฐานบริการสาธารณสุข : ควรใช้ความพยายาม “5 ย.”

            (บันทึกความคิดสำหรับการอภิปราย หัวข้อ “มุมมองต่อมาตรฐานบริการสาธารณสุข” ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของการสัมมนาวิชาการ “การพัฒนาคุณภาพสู่มาตรฐานบริการสาธารณสุข” 20-21 กรกฎาคม 2549 ณ โรงแรมรามาการ์เด้นส์ กรุงเทพมหานคร จัดโดย กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ (โดยสำนักพัฒนาระบบบริการสุขภาพ) กระทรวงสาธารณสุข ผู้ร่วมอภิปรายอื่น คือ นพ.เอื้อชาติ กาญจนพิทักษ์ (ประธานคณะกรรมการควบคุมคุณภาพและมาตรฐานสาธารณสุข สปสช.) ร้อยตรีสนธยา มโหทาน (ประธานชมรมอาสาสมัครสาธารณสุขภาคกลาง) และนายคำเดื่อง ภาษี (ปราชญ์ชาวบ้านภาคอีสาน) โดยมี นพ.ชาญวิทย์ ทระเทพ (ผู้อำนวยการสำนักพัฒนาระบบบริการสุขภาพ) เป็นผู้ดำเนินการอภิปราย)

 พัฒนาการเกี่ยวกับมาตรฐานบริการสาธารณสุข

             ·       การรักษา ป้องกัน ส่งเสริม/สร้างเสริม

             ·       การส่งเสริมคุณภาพ / มาตรฐาน ด้วยระบบต่างๆ

                           -          TQM (Total Quality Management)

                           -          ISO 9000: 2000

                           -          HA (Hospital Accreditation)

                           -          PHSS (Public Health Service Standard)

                           -          HNQA (Hospital Network Quality Andit)

                           -          HCQA (Hospital Care Quuality Award) 

มาตรฐานบริการสาธารณสุข

             ·       การได้ตามมาตรฐาน = ผลที่เกิดขึ้นต่อผู้รับบริการ =  มิติเชิงเทคนิค

             ·       ความพยายามให้ได้ตามมาตรฐาน = มิติเชิงการจัดการ

             ·       การร่วมกันกำหนดมาตรฐานและดูแลให้ได้ตามมาตรฐาน = มิติเชิงสังคม  

พหุปฏิสัมพันธ์ขององค์ประกอบต่างๆ

ความพยายาม “5 ย.” (5 มิติ) (ข้อเสนอแนะ)

            1. ยลให้ทั่ว                  :  ปรับปรุงเอกสารคู่มือ จัดหมวดหมู่ให้ดี คำนึงถึงมุมมองของประชาชนผู้รับบริการด้วย การใช้ภาษาให้เข้าใจง่าย รูปแบบให้น่าอ่านน่าสนใจ อาจมีแบบเป็นการ์ตูนด้วย

            2. หยั่งให้ลึก                :  เข้าถึงมิติจิตใจ/จิตสำนึก/จิตวิญญาณ ของผู้ให้บริการและผู้รับบริการ

            3. โยงให้กว้าง              :  ครอบคลุมถึงการสร้างเสริมสุขภาพ การมีส่วนร่วมของประชาชนและฝ่ายต่างๆ การประสานพลังพหุภาคี การใช้หลักการพื้นที่เป็นตัวตั้งและประชาชนเป็นศูนย์กลาง การใช้ยุทธศาสตร์ “โรงพยาบาลชุมชนเข้มแข็ง” ผนวกกับ “ชุมชนเข้มแข็ง”

            4. ยกให้สูง                   :  สามารถอาศัย TQM, ISO 9000: 2000, HA, HNQA, ต่อด้วย PDCA (Plan, Do, Check, Action) และ KM (Knowledge Management) ฯลฯ

            5. ย่างเยื้องให้ไกล        :  ดำเนินการอย่างมีพหุปฏิสัมพันธ์ อย่างมีพลวัต อย่างจริงจัง อย่างต่อเนื่อง (ย่างเยื้อง = เดินอย่างมีลีลา)

 ไพบูลย์ วัฒนศิริธรรม

8 ส.ค. 49