เชี่ยนหมากคุณยาย
เชียนหมาก ภาชนะสำหรับใส่หมากพลูของคุณย่าคุณยาย ที่ปัจจุบันคงหาดูได้ยากมากแล้ว เด็กยุคใหม่คงไม่รู้จัก " เชี่ยนหมาก" นอกจากในชนบทห่างไกล ที่ยังมีคุณย่า คุณยายกินหมากกันอยู่ เชี่ยนหมาก เป็นเสมือนสิ่งที่ใช้ในการต้อนรับแขกประจำบ้านในสมัยนั้น ไม่ว่าแขกไปใครมาเยื่ยมเยียน เจ้าของบ้านก็จะยกเชี่ยนหมากมาต้อนรับ กินหมากกินพลูกันไปคุยกันไป ช่วยให้บรรยากาศเป็นกันเอง เป็นธรรมเนียมพื้นบ้านไทยอย่างหนึ่ง ที่เดี๋ยวนี้คงหาดูได้ยากนักแล้ว
พลู ตะบันหมาก เต้าปูน
หมากสด กรรไกรหนีบหมาก ปูนแดง ยาฉุน
สิ่งที่อยู่ในเชี่ยนหมาก ที่จะขาดไม่ได้เลยก็คือ ใบพลู เต้าปูนที่ใส่ปูนแดงไว้ หมากสด และหมากแห้ง กรรไกรหนีบหมาก ยาฉุน และตะบันหมาก สำหรับคนที่ไม่มีฟันเคี้ยวหมากแล้ว ก็จะต้องเอาหมากพลูใส่ในตะบันแล้วตำจนละเอียดก่อน
นอกจากนี้ ยังมีสิ่งของกระจุกกระจิกที่อยู่ในเชี่ยนหมากอีกหลายอย่าง เช่น สีผึ้ง เข็มเย็บผ้า ด้ายเย็บผ้า ปุยฝ้าย ถ้ำยาดม พิมเสน การะบูน ยาหม่อง เศษเงินเหรียญ เป็นต้น
เชี่ยนหมาก อาจจะบ่งบอกถึงฐานะของเจ้าของได้ เพราะ ทำจากวัสดุที่แตกต่างกันไปตามฐานะ ชาวบ้านทั่วไป มักจะทำเชี่ยนหมากด้วยไม้ธรรมดา ๆ หรืออาจหากล่องใบใหญ่ ๆ มาทำเชี่ยนหมาก หากมีฐานะดีหน่อย หรือมีหน้าที่การงานดี เชี่ยนหมากอาจจะทำด้วยทองเหลือง ทองลงยา ไม้แกะสลัก หรือเป็นเครื่องถมเงินถมทองประดับมุก เป็นที่เชิดหน้าชูตาเจ้าของไปในตัว
นับวัน หมากพลูและเชี่ยนหมากของคุณย่าคุณยายก็จะหายไปจากสังคมไทยไม่ว่าจะเป็นชนบท หรือ ในเมือง ยิ่งวิทยาศาสตร์การแพทย์ที่เจริญก้าวหน้าพบว่า หมากพลูเป็นสาเหตุหนึ่งของมะเร็งในช่องปาก ก็ยิ่งจะไม่มีใครให้ความสนใจที่จะกินอีกต่อไป อย่างไรก็ดี เชี่ยนหมาก ก็อาจจะจัดได้ว่า เป็นตำนานหนึ่งของวิถีชีวิตคนไทยที่บอกเล่าถึงความเป็นอยู่ของคนไทยนับแต่บรรพบุรุษของเรา ให้ลูกหลานได้รับรู้สืบต่อกันมา
............................................................
ขอขอบคุณภาพประกอบจาก google
ความเห็น (14)
สวัสดีค่ะ..ยายชอบเคี้ยวหมากฝรั่งจ้ะ..เกิดไม่ทันใช้เชี่ยนหมาก...อ้ะๆๆๆ...ยายธี
สวัสดีครับคุณมะเดื่อ
ยกเชี่ยนหมากมาให้ชมครบชุด
เศษตังค์ใต้เชี่ยนหมาก เป็นทุนอาหารกลางวันให้หลานๆได้ไปโรงเรียน คนที่อยู่กับยายได้อาศัยเศษตังค์ใต้เชี่ยน
ยายกับหลาน ตากับหลานมาเหินห่างกัน "เมื่อกรรไกรหัวหงส์ พลัดหลงกับเชี่ยนหมาก"(ที่ปักษ์ใต้กรรไกรหนีบหมากทำเป็นรูปหัวหงส์)
เต้าปูน มีปริศนาคำทาย
อะไรเอ่ย ..ไม้ปักอยู่กลางหนอง ไครไปต้อง(จับ) ไครมาต้อง ต้องแล้วไม่ต้องเปล่า ดึงเข้าดึงออก จนน้ำแฉะนอง ..
คือเต้าปูน
สวัสดีจ้ะคุณอุ้มบุญ 
สมัยเด็ก ๆ คุณมะเดื่อก็ชอบค้นเชี่ยนหมากคุณยายเพื่อหาของเล่น อะไรก็ได้ที่ไม่ใช่หมาก พลู ปูนแดง คุณยายชอบเก็บเหรียญแปลก ๆ ไว้ในเชื่ยนหมาก คุณมะเดื่อจะแอบหยิบไปอวดเพื่อน ๆ ประจำ ... แต่ถ้าคุณยายจับได้ ก้อ....เจ็บก้นอ่ะดิ ขอบคุณที่มาทักทายจ้ะ
สวัสดีจ้ะยายธี 
หมากฝรั่ง คงไม่ต้องใส่เชี่ยนหมากเนาะ ใส่กระเป๋าแทนได้ขอบคุณที่มาทักทายจ้ะ
สวัสดีจ้ะท่านวอญ่า 
ขอบคุณที่มาทักทาย สถานการณ์น้ำท่วมทางบ้านท่านคงทุเลาเบาบางแล้วนะ คุณมะเดื่อได้แต่บริจาคทรัพย์ร่วมกับหน่วยงานแถว ๆ บ้านไปช่วยพี่น้องชาวใต้นะ เอาใจช่วย สู้ ๆ จ้ะ
สวัสดีค่ะคุณมะเดื่อ
-ได้อ่านเชี่ยนหมากคุณยายแล้วทำให้คิดถึงคุณแม่ค่ะ เพราะจะมีหน้าที่ไปซื้อปูนแดง และเก็บพลูในสวนค่ะ บรรยากาศแบบนี้คงไม่มีอีกแล้ว เสียดายจัง...
-ขอบคุณมากค่ะที่ทำให้คิดถึงบรรยากาศเก่าๆค่ะ
สวัสดีจ้ะคุณจิตติมา 
คุณยายของคุณมะเดื่อก็กินหมาก คุณมะเดื่อชอบตำหมากให้คุณยาย แต่ตอนนี้ไม่มีคุณยายแล้ว คนแก่ ๆ แถว ๆ บ้านก็เกือบไม่มีแล้ว บรรยากาศแบบนี้ คงหายากอย่างที่คุณว่านะ ขอบคุณที่มาสนทนากันจ้ะ
สวัสดีค่ะ
ไปช่วยอ๊วกใส่กระโถนหน่อยค่ะ
สวัสดีค่ะคุณมะเดื่อ
- เห็นแล้วคิดถึงแม่จัง
สวัสดีจ้ะคุณนพวรรณ 
ยังไงก็ต้องขอขอบคุณที่คนเก่ง ๆ อย่างคุณนพวรรณให้เกียรตินำเอาสิ่งที่เป็นสาระ และไม่เป็นสาระจากบันทึกเล็ก ๆ ของคุณมะเดื่อไปสกัดความรู้ แต่คุณมะเดื่อ ยังเหมือนหิ่งห้อยหัดบิน ขอบินอยู่ใต้ ๆ ต้นลำพูอย่างนี้ไปก่อนละกัน คงไม่บินออกไปเทียบแสงแห่งจันทราที่อยู่เหนือยอดลำพูหรอกนะจ๊ะ.........กลัวจะมองไม่เห็นแสงตัวเอง....แล้วหลงทางจ้ะ
สวัสดีจ้ะคุณยาย 
วันนี้เอาลูกหม่อนมาฝากคุณมะเดื่อแทนดอกไม้ด้วย ขอบคุณจ้ะ ลูกหม่อนสุก ๆ อร่อยนะ จิ้มพริกกะเกลือก็อร่อย ที่หน้าบ้านคุณมะเดื่อก็ปลูกไว้จ้ะ มีลูกสุก ๆ ให้เก็บกินแล้ว ขอบคุณจ้ะ
- สวัสดีครับ
- อ่านแล้วคิดถึงคุณยายของผมเลยครับ
- ตอนผม 8 ขวบ ยายมักจะให้ตำหมากให้ท่าน
- ผมเคยสงสัยว่าทำไมผู้สูงอายุ(สว.)ชอบนำย่าหม่องมาทาบนเพดานปากครับ
- เคยคิดลองทาครับ แต่กลัวติดใจ เดี๋ยวคนอื่นจะแซวว่าชอบทำเป็น สว. (อิ อิ)
สวัสดีจ้ะคุณวศิน 
คุณยายของคุณมะเดื่อชอบกินหมาก มีเชี่ยนหมากประจำบ้าน แต่ไม่เคยเห็นคุณยายเอายาหม่องทาเพดานปากนะ จึงตอบไม่ได้ว่าเพราะอะไรจ้ะ ขอบคุณที่แวะมาทักทายกัน