ผ่องศรี วรนุชขับร้องเพลงลูกทุ่งทำนองไทยได้ไพเราะสมกับเป็นราชินีลูกทุ่งไทยคนแรก

ผ่องศรี วรนุช เกิด พ.ศ. ๒๔๘๒ เป็นชาวจังหวัดชัยนาท จบการศึกษาชั้นมัธยมปีที่ ๓ ได้รับสมญาเป็นราชินีลูกทุ่งไทยคนแรก มีน้ำเสียงแจ่มใส เป็นเอกลักษณ์โดดเด่นเฉพาะตัว เสียงร้องของผ่องศรีบาดลึกเข้าไปในหัวใจของผู้ฟัง ได้รับการยกย่องเชิดชูเกียรติเป็นศิลปินแห่งชาติสาขาศิลปะการแสดง (นักร้องลูกทุ่ง) ประจำปีพุทธศักราช ๒๕๓๕

ผ่องศรี วรนุช เริ่มทำงานเป็นเด็กรับใช้คณะละครเร่ เต้นระบำประกอบเพลง เป็นนักแสดงประกอบ ร้องเพลงสลับฉาก จนได้เป็นนางเอกของคณะละครเร่ และเริ่มอาชีพนักร้อง โดยขึ้นร้องเพลงรับเชิญตามวงดนตรีต่าง ๆ บันทึกแผ่นเสียงของตนเองเป็นเพลงแรกในชีวิตเมื่อปี ๒๔๙๘ ในเพลง “หัวใจไม่มีใครครอง” ที่ซื้อสิทธิ์มาจากผู้แต่งคือ สุรพล พรภักดี ในปี ๒๕๐๒ สำเนียง ม่วงทอง เขียนเพลง “ไหนว่าไม่ลืม” ให้ผ่องศรีร้องบันทึกแผ่นเสียงเพื่อแก้กับเพลง “ลืมไม่ลง” ที่สุรพล สมบัติเจริญได้ขับร้องเอาไว้ก่อนแล้ว ทำให้ผ่องศรีมีชื่อเสียงโด่งดังขึ้นอย่างรวดเร็ว ต่อมามีเพลงดังอีกหลายเพลง เช่น เพลง "หนาวแล้วหรือพี่" แก้กับเพลงหนาวจะตายอยู่แล้ว เพลง "อาลัยรัก" แก้เพลงลูกแก้วเมียขวัญ เพลง "น้ำตาเมียหลวง" แก้เพลงน้ำตาผัว

ในปี ๒๕๐๘ ได้รับรางวัลแผ่นเสียงทองคำพระราชทานเป็นครั้งแรกจากการขับร้องเพลง “กลับบ้านเถิดพี่” ต่อมาได้จัดตั้งวงดนตรีลูกทุ่งของตนเอง และประสบความสำเร็จได้รับการต้อนรับจากประชาชนอย่างดียิ่ง นับเป็นวงดนตรีลูกทุ่งวงแรกของเมืองไทยที่มีหัวหน้าวงเป็นผู้หญิง ผ่องศรีได้รับแผ่นเสียงทองคำพระราชทานรางวัลอีกครั้ง จากเพลง “โธ่ผู้ชาย” เมื่อปี ๒๕๒๒ ได้รับรางวัลเสาอากาศทองคำพระราชทาน ๓ ปีซ้อน จากเพลง “กินข้าวกับน้ำพริก” เมื่อปี ๒๕๑๘ เพลง "เขามาทุกวัน" เมื่อปี ๒๕๑๙ และเพลง "จันทร์อ้อน" เมื่อปี ๒๕๒๐ ได้รับรางวัลพระราชทานพิเศษจากสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ในฐานะผู้ชนะเลิศรางวัลเสาอากาศทองคำ ๓ ปีซ้อนเมื่อปี ๒๕๒๑ และในปีเดียวกันนี้ยังได้รับรางวัลเสาอากาศทองคำพระราชทานอีกครั้งจากเพลง "สาริกาคืนถิ่น" เคยได้รับตำแหน่งนักร้องยอดนิยมของสถานีวิทยุเสียงสามยอดเมื่อปี ๒๕๑๘ จากเพลง "กินข้าวกับน้ำพริก" ได้รับรางวัลพระราชทานเนื่องในงานกึ่งศตวรรษเพลงลูกทุ่งไทยครั้งที่ ๑ จากเพลง "ไหนว่าไม่ลืม" และเพลง "ฝากดิน" ครั้งที่ ๒ จากเพลง "ด่วนพิศวาส" ได้รับการประกาศเกียรติคุณในฐานะนักร้องผู้ใช้ภาษาไทยได้อย่างถูกต้องและชัดเจน เมื่อปี ๒๕๓๔ สุดท้ายได้รับการประกาศเป็นศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (ดนตรีสากล-เพลงลูกทุ่ง) เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๓๕

ผ่องศรี วรนุชร้องเพลงลูกทุ่งทำนองไทยไว้หลายเพลง เท่าที่พอหาฟังได้ในเวลานี้ ๙ เพลง คือ

(๑) เพลงสาวง้อ ยังไม่มีข้อมูลผู้แต่ง ดัดแปลงทำนองมาจากเพลงนางครวญ ๒ ชั้น เพลงนี้ผ่องศรีร้องคลอดนตรีไทยวงปี่พาทย์ไม้นวม ลักษณะการร้องเป็นแบบเพลงไทยเนื้อเต็มที่ร้องคลอดนตรีโดยนักร้องอาชีพ มีความไพเราะมากแบบไทย ๆ ใครที่ฟังเพลงไทยแล้วยังไม่เห็นความไพเราะลองฟังเพลงนี้ดูแล้วจะพบว่า ลีลาอารมณ์ของเพลงไทยนั้นสุดแสนจะไพเราะจริง ๆ

“โอ้ว่ารักเราเอยก่อนเคยรัก ฉ่ำชื้นชื่นนักความรักเราแรกไม่แตกสลาย ใจน้องนี่หรือยังซื่อยังตรงอย่าหลงงมงาย น้องไม่มีหน่ายในรักชื่นชม ยังไม่เคยระแวงแคลงคลาย ยังมั่นหมายในความภิรมย์ ไกลกี่คืนน้องฝืนใจข่ม ยังคิดรื่นรมย์ ชื่นชมไม่หาย ใจน้องสัตย์ซื่อ อย่าถือระแวงเพราะแหนงใจคลาย น้องไม่หน่ายใจน้องยังรัก ไยพี่มาหักความรักขาดรอน

คอยน้องนานแล้วพาลเอาผิด คิดดูซี คิดสักนิดอย่างอน มาครวญเพลงบรรเลงลิ้นรอน ช่างตระแหน่แง่งอน ขอนะหยุดงอนเสียที ถ้านอกใจจะห่วงไยทำไมกัน คิดถึงทุกวัน ความรักปักมั่นคอยฝันถึงพี่ ยังรักพี่อยู่ ไม่รู้จืดจางคอยสร้างความดี น้องรักพี่ไม่มีหลบลิ้น รักพี่จนสิ้นฟ้าดินมลาย”  

http://www.4shared.com/audio/07RjiK_-/-_online.htm

http://www.youtube.com/watch?v=J3IqDhduclo&playnext=1&list=PL9A5C09AC4786CDAE&index=37

(๒) เพลงอนิจจาความรัก ยังไม่มีข้อมูลผู้แต่ง ดัดแปลงทำนองมาจากเพลงแขกตาเสือ ๒ ชั้น

http://www.4shared.com/audio/g6c5DtfY/03-_.htm

(๓) เพลงกินข้าวกับน้ำพริก ชลธี ธารทอง แต่ง ดัดแปลงทำนองมาจากเพลงต้นวรเชษฐ์ (หรือต้นบรเทศ) ๒ ชั้น ร้องแก้เพลงกินอะไรถึงสวยซึ่งสายัณห์ สัญญาร้อง เพลงนี้ถือว่าได้รับความนิยมมากที่สุดเมื่อเทียบกับเพลงลูกทุ่งทำนองไทยทั้งหมดที่ผ่องศรีร้อง ได้รับรางวัลเสาอากาศทองคำพระราชทานประจำปี ๒๕๑๘ จากเพลงนี้ และยังได้รับตำแหน่งนักร้องยอดนิยมของสถานีวิทยุเสียงสามยอดในปีเดียวกันจากเพลงนี้ด้วย

“ดูรึมาถามจู้จี้ ทู่ซี้เกินใคร เจ้าชู้บ้านไกลไก่แจ้ ทำมาแลตาปรอย ปากหวานจริงพ่อรูปหล่อ จะมาขอสัมพันธ์ เจอฉันก็เพียงชั่วครู่ ดูมาทำสำออย

กินข้าวกับน้ำพริกซิจ๊ะ ถึงได้สะได้สวย บ้านน้องใช่ร่ำใช่รวย มีแต่กุ้งแต่หอย เก็บผักตักน้ำตามประสา คนป่าคนดง ค่ำลงอาบน้ำตามคลอง น้ำในคลองน่าลอย

ไม่เคยเสริมทรงองค์เอว ของเหลวของปลอม เหลือบยุงริ้นไรบินตอม ไม่ให้ตอมเนื้อกลอย ผู้ชายหมายปองเนื้อนวล ก็สงวนท่าที อย่างดีเผลอไผลให้มอง ก็ให้มองนิดหน่อย

กินอะไรก็สวย เพราะว่าสวยประจำ ธรรมชาติสร้างมา ไม่ต้องทาหน้าตา ให้มันเหมือนลิเก เขาก็เก๋เลิศลอย คนในกรุงนุ่งยาว สวมรองเท้าสูงจัง คงจะพลั้งสักวัน ลองไปเดินบ้านฉัน ไม่ทันถึงสามวา ตกคันนาตาลอย"

http://www.4shared.com/audio/CNOyPkZO/-__online.htm

http://www.youtube.com/watch?v=XBvcX0tTuWs

(๔) เพลงจันทร์อ้อน ฉลอง ภู่สว่างแต่ง โดยดัดแปลงทำนองมาจากเพลงจันทร์เจ้า เพลงกล่อมเด็กภาคกลางซึ่งเคยเป็นบทเรียนให้นักเรียนประถมศึกษาได้เรียนเมื่อหลายสิบปีก่อน ที่มีเนื้อว่า “จันทร์เจ้า ขอข้าวขอแกง ขอแหวนทองแดง ผูกมือน้องข้า ขอช้างขอม้า ให้น้องข้าขี่ ขอเก้าอี้ให้น้องข้านั่ง ขอเตียงตั่ง ให้น้องข้านอน ขอละคร ให้น้องข้าดู ขอยายชู เลี้ยงน้องข้าเถิด ขอยายเกิด เลี้ยงตัวข้าเอง” ร้องแก้เพลงอ้อนจันทร์ ซึ่งศรชัย เมฆวิเชียรร้อง เพลงนี้โด่งดังมากเช่นกัน จนได้รับรางวัลเสาอากาศทองคำพระราชทานเป็นครั้งที่ ๓ ติดต่อกันเมื่อปี ๒๕๒๐

“จันทร์เอ๋ย จันทร์เจ้า ก่อนเคยขอข้าวขอแกง ได้ยินเสียงขอแหวนพลอยแดง เพื่อเอาไปแต่ง สาวใดที่ไหนกันหนอ เหลือช้ำ เกินทน หลายรักจริงคนรูปหล่อ มีอยู่แล้วแล้วยังไม่ยอมพอ ขอเงินจันทร์เจ้า เพื่อเอาไปล่อใจใคร (ฮัม)

จันทร์เอ๋ย เคยอ้อน ช่วยดลรักซ่อนซุกใจ อย่าให้เขารักสาวคนใด ขอให้เขาซื่อ รักคนที่ชื่อแจ่มจันทร์ ถึงไร้เงินทอง ขอร้องให้มีรักมั่น ไม่เคยฝันถึงเงินพันสองพัน ขอเพียงของหมั้น แหวนทองสวมก้อยสักวง (ฮัม)"

http://www.4shared.com/audio/Ax3mVwsQ/__-_.htm

http://www.youtube.com/watch?v=eLDilAATpag

(๕) เพลงสาริกาคืนถิ่น สนิท มโนรัตน์ แต่ง ดัดแปลงทำนองมาจากเพลงลาวลำปางใหญ่ ๒ ชั้น ร้องแก้เพลงหนุ่มนารอนาง ภาค ๑ และภาค ๒ ซึ่งไวพจน์ เพชรสุพรรณร้อง เพลงนี้ทำให้ได้รับรางวัลเสาอากาศทองคำพระราชทานอีกครั้งแต่สละสิทธิ์

“เมื่อฝนโปรยจากฟ้า ที่ฉันมาเมืองหลวง โดนความรัก โดนความรักหลอกลวง ต้องช้ำทรวง น้ำตาร่วงไหลหลั่ง คิดถึงแฟนคนเก่า ใจสาวเศร้าจัง นอนน้ำตารินหลั่ง หม่นหมองอกเรา

เมื่อรู้ตัวก็สาย สุดเสียดายความสาว นั่งรถเบ๊นซ์ นั่งรถเบ๊นซ์เด่นพราว โธ่หนอเรา หลงมัวเมาเขาพา ฉันหลงไปทุกสิ่ง เป็นหญิงเที่ยวบาร์ จึงเสียตัวดังว่า อายฟ้าแหละดิน

วอนพี่ที่อยู่นา คอยก่อนพี่จ๋า สาริกาคืนถิ่น ลาเมืองกรุง เลือดริ้นยุงมันกิน ตรมอุรา สาริกาโบยบิน กลับคืนถิ่น ด้วยความลำเค็ญ

เมื่อถึงเดือนสิบสอง ยิ่งหมองใจไม่เว้น เก็บความช้ำ เก็บความช้ำค่ำเย็น นั่งนึกเป็นเหมือนคืนเพ็ญฟ้าโปร่ง เอาหัวใจหมองไหม้ ใส่ไว้ในกระทง ความช้ำใจลอยส่ง ลงน้ำเจ้าพระยา”

http://www.4shared.com/audio/wo7LIm9g/_-__.htm

(๖) เพลงพายเรือแก้เกี้ยว ประกอบ ไชยพิพัฒน์ แต่ง ดัดแปลงทำนองมาจากเพลงเรือ ซึ่งเป็นเพลงพื้นบ้านภาคกลาง ร้องแก้เพลงพายเรือเกี้ยวสาว ซึ่งไวพจน์ เพชรสุพรรณร้อง

http://www.4shared.com/audio/46QnME8K/02__-__.htm

(๗) เพลงอาบน้ำตา ประดิษฐ์ อุตตะมัง แต่ง ดัดแปลงทำนองมาจากเพลงธรณีกันแสง ๒ ชั้น ร้องแก้เพลงน้ำตาใจซึ่งชินกร ไกรลาศร้อง

“เสียงใครพร่ำบ่นกับธรณี ว่าปวดฤดีนานมา น้องเองยังร่ำอาลัย ปวดใจเหลือจะคณา สุดถวิลน้องจำใจลา อาบน้ำตาเก็บฝังดิน

จำใจฝืนพราก พี่ยังฝากรอยไว้ เก็บรอบจูบประทับใจ ยังอาลัยร่ำถวิล พี่เอยคำพ้อได้ยิน น้ำตาร่วงริน ดินบอกน้องว่าเศร้า ต้องลาร้าง โถทางเปลี่ยวเปล่า ฝืนเศร้า เราอาบน้ำตา

โถพี่ว่าขาดดวงใจ พี่จึงไร้คนเอ็นดู น้องเองยังอยู่กับธรณี ก็ใครเขาจะนำพา เกือบพลาดหวัง เหลือทางน้ำตา โศกโศกา เจ็บหัวใจ

ยามพี่หมองหม่น น้องจะทนอยู่อย่างไร ยามพี่ร้องไห้ น้องเองก็ปวดใจ แม่เอย ลูกเหลืออาลัย แม่จงบอกเขาไป ว่าลูกสะอื้น ห่างกันแล้ว ลูกยังขมขื่น โหยสะอื้น ทุกคืนอาบน้ำตา”

http://www.4shared.com/audio/NqgsmlFU/_-__.htm

http://saisampan.net/index.php?topic=30157.0

(๘) เพลงพบรักที่หลักเมือง ยังไม่มีข้อมูลผู้แต่ง ดัดแปลงทำนองมาจากเพลงสร้อยสนตัด ๒ ชั้น (บางส่วน) ร้องแก้เพลงศาลรักหลักเมืองซึ่งสดใส รุ่งโพธิ์ทองร้อง

http://www.4shared.com/audio/-p4CREsK/_-__.htm

http://saisampan.net/index.php?topic=28499.30

(๙) เพลงฝากใจในกระทง สดใส รุ่งโพธิ์ทอง แต่ง ดัดแปลงทำนองมาจากเพลงคลื่นกระทบฝั่ง ๒ ชั้น ร้องแก้เพลงลอยกระทงเสี่ยงรักซึ่งสดใส รุ่งโพธิ์ทองร้อง ยังหาลิงค์ฟังไม่ได้ ต้องหาฟังจากเพลงต้นฉบับ

วิพล นาคพันธ์

๑๙ มกราคม ๒๕๕๔

อ่านบันทึกข่าวสารของวิพล นาคพันธ์ ได้ที่ http://gotoknow.org/blog/wiphon/toc