ทำอย่างไรจึงจะได้คนดีมาปกครองบ้านเมือง
“ผู้ปกครองบ้านเมือง” น่าจะหมายถึง “นักการเมือง” ทั้งระดับชาติและระดับท้องถิ่น
การจะได้ “นักการเมือง” ดีแค่ไหน น่าจะขึ้นอยู่กับ “ปัจจัยหลัก 3 เส้า” ได้แก่ (1) คุณภาพของประชาชนและสังคม (2) คุณภาพของระบบเกี่ยวกับการเมือง และ (3) คุณภาพของนักการเมือง ซึ่งแสดงเป็นภาพได้ดังนี้
แต่ละปัจจัยหลักจาก “ปัจจัยหลัก 3 เส้า” จะมีผลต่ออีก 2 ปัจจัยหลัก ดังนั้นจึงควรใช้ความพยายามอย่างจริงจังและอย่างต่อเนื่อง ในวันที่จะทำให้แต่ละปัจจัยหลัก คือ (1) คุณภาพของประชาชนและสังคม (2) คุณภาพของระบบเกี่ยวกับการเมือง และ (3) คุณภาพของนักการเมือง ดีขึ้นและดีขึ้นอยู่เสมอเท่าที่สามารถทำได้
ทั้งนี้ควรเป็นการดำเนินการในทุกระดับของการเมืองการปกครอง ตั้งแต่ระดับฐานรากคือระดับท้องถิ่น จนถึงระดับชาติ โดยเฉพาะท้องถิ่นมักถูกละเลย จึงควรให้ความสำคัญกับระดับท้องถิ่นให้มากพอ ถ้ามีการพัฒนาที่ดีในระดับท้องถิ่น จะเกิดผลดีต่อประชาชนฐานรากโดยตรงและในทันที พร้อมกับจะส่งผลดีและเป็นรากฐานมั่นคงให้กับการพัฒนาในระดับชาติด้วย
ในแผนการและมาตรการพัฒนาประชาชนและสังคม ทั้งในระดับท้องถิ่นและระดับชาติ รวมถึงในแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 10 ควรเน้นการพัฒนา “คุณธรรมความดี” ให้มากเป็นพิเศษ ซึ่งจะช่วยให้ประชาชนและสังคมมีคุณภาพดี ช่วยนำสู่การมีระบบเกี่ยวกับการเมืองที่มีคุณภาพดี และช่วยเพิ่มโอกาสที่จะมีนักการเมืองคุณภาพดี หรือเพิ่มโอกาสที่จะได้คนดีมาปกครองบ้านเมืองนั่นเอง
ในกรณีที่มีปัญหา “คนไม่ดี” มาปกครองบ้านเมือง และเป็นกรณีที่มีความชัดเจนพอ ไม่ว่าจะเป็นระดับท้องถิ่นหรือระดับชาติ วิธีแก้ปัญหานี้ทางหนึ่งที่อาจนำมาปฏิบัติได้ คือ “ไม่สมาคมด้วย” เช่น ไม่รับตำแหน่งที่นักการไม่ดีเป็นผู้แต่งตั้งไม่ทำงานให้กับนักการเมืองที่ไม่ดี หรือถ้าดำรงตำแหน่งซึ่งนักการเมืองที่ไม่เป็นผู้แต่งตั้งก็ลาออกเสีย เป็นต้น
(บันทึกความคิดสำหรับการอภิปรายหัวข้อ “ทำอย่างไรจึงจะได้คนดีมาปกครองบ้านเมือง” ซึ่งมีผู้ร่วมอภิปรายอีก 2 ท่าน คือ คุณประสงค์ เลิศรัตนวิสุทธิ์ และผศ.ปิยะ กิจถาวร โดยมีดร.พิมล หรือตระกูล เป็นผู้ดำเนินการอภิปราย การอภิปรายนี้เป็นส่วนหนึ่งของ โครงการบรรยายพิเศษ ครั้งที่ 3/2549 เรื่อง “ตามแนวพระบรมราโชวาทส่งเสริมคนดีให้ปกครองบ้านเมือง” จัดโดย สถาบันพระปกเกล้า เมื่อวันที่ 17 กรกฎาคม 2549 ณ โรงแรมเจบี หาดใหญ่ อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา)
ไพบูลย์ วัฒนศิริธรรม
26 ก.ค. 49
