ทำนองเพลงพื้นบ้านภาคใต้

กาพย์กลอนพื้นบ้านภาคใต้ 

 

1.  ลักษณะวรรณกรรมกาพย์กลอนพื้นบ้าน 

                1.1  เป็นวรรณกรรมของชาวบ้าน  โดยชาวบ้าน (ชาววัด)  เป็นชาวบ้าน

                1.2  แสดงลักษณะพื้นบ้าน / ท้องถิ่น  ชัดเจน

                                -  วิถีชีวิต  วิธีคิด บุคลิกของชาวบ้าน

                                -  เสียง/สำเนียงถิ่น

                                -  ศัพท์  สำนวนโวหารท้องถิ่น

2.  การใช้กาพย์กลอนในวิถีชีวิตของขาวไทยภาคใต้ 

                2.1  ขับลำนำ, เห่กลอม สดุดี

                                -  เพลงกล่อมเด็ก (เพลงร้องเรือ, เพลงชาน้อย , เพลงเปล)

                                -  ไหว้สัดดี

                                -  ไหว้ลายลักษณ์

                                -  ทำขวัญ  (พระภูมิ,แม่ซื้อ, แม่โพสพ, วัว, ความ,บ่าวสาว ,ทหาร,ไหว้หน้าบ้าน  ฯลฯป

                2.2  ขับร้องในการละเล่นหรือมหรสพพื้นบ้าน

-  เพลงพื้นบ้าน(เพลงบอก, เพลงตันหยง,เพลงเรือ,เพลงนา,มาลัย,คำตัก,กล่อมนาค,ลิเกฮูลู, โต๊ะครึม ฯลฯ )

-  ละครชาวบ้าน (หนังตะลุง, มโนราห์,ลิเกป่า, มะโย่ง  ฯลฯ)

                2.3  สวดอ่าน (สวดด้าน)

3.  รูปแบบและทำนองกาพย์กลอนพื้นบ้าน 

                3.1  รูปแบบและทำนองกาพย์กลอนพื้นบ้าน 

                                -  เพลงกล่อมเด็ก 

                                                (1)                          ไปไหนเหอ                                          พาน้องไปกัน

                                                                ถางไร่ปลูกมัน                                                      มันหอหมันไม่ลงหัว

                                                                แผ่นดินหมันดี                                                     แต่พันธ์มันหมันชั่ว

                                                                มันไม่ลงหัว                                                          สาวย่านให้วัวกิน

 

 

●●●●                                 ●●●●

 

 

●●●●                                 ●●●●

                                                         

●●●●                                 ●●●●

 

 

●●●●                                 ●●●●

 

 

                                                (2)                          เรียกเป็ดเหอ                                         เรียกมาเร็วรี่

                                                                น้องนุ้ยของพี่                                                       โร้ปักหัวหมอน

                                                                ปักลายขี้หนิด                                                       ปักลายขี้หนอน

                                                                ปักโรปพระยาทอน                                             ให้ร่อนให้รำในเวหา

                                                                ปักเป็นยากุ้ง                                                         พวยพุ่งเข้ามา

                                                                ปักเป็นพระยาปลา                                              ว่ายน้ำโถมวัง

                                                                ปักเป็นยาเข้                                                          ลอยเร่เข้าหาฝั่ง

                                                                ปักโรปช้างพัง                                                      หลบหลังสั่งนวลน้อง

 

●●●/ ●●●           ●●●/ ●●●           ●●●/ ●●●           ●●●/ ●

 

●●●/ ●●●           ●●●/ ●●●           ●●●/ ●●●           ●●●/ ●

 

                                                                                                          ●

 

-          เพลงบอก 

มีนครมหาสถาน                                  นามขนานนครสถิต

                                                                ปัจฉิมทิศและบูรพา                                             มีทุ่งนาเรียง

                                                                                มีสนามหญ้าอยู่หน้าเมือง                   เจริญเรืองครั้งโบราณ

                                                                ป้อมปราการเถลิงยศ                                           ยังปรากฎเสียง

                                                                                เป็นเมืองเอก ณ ฝ่ายใต้                       ทั้งพลไพร่ก็พร้อมเพรียง

                                                                รุกขเรียงแถววิถี                                                   เมธนีดล

                                                                                มีศาลหน้านครินทร์                            พื้นเป็นดินก้อนด้วยอิฐ

                                                                หลังคาปิดได้บังร้อน                                           ทั้งได้ซ่อนฝน

                                                                                ศาลานี้มีเป็นหลัก                                ที่สำนักประชาชน

                                                                ผู้เดินหน้าได้หยุดอยู่                                           ทุกฤดูกาล

                -  เพลงตันหยง 

                                                บุหงาตันหยง                                       หยงไหรละน้อง  ยังต้นแต้ว

                                                                มีนกน้องเหอต่อมีแร้ว                                        มีชู้เสียแล้วจึงมีผัว

                                                                มีห้วยมีหนอง                                                       มีท่ามีคลองจึงมีบัว

                                                                มีชู้เสียก่อนตัวมีผัว                                              น้องหนอความชั่วติดตัวไป

 

                -  เพลงเรือ  (แหลมโพธิ์สงขลา)

                                                                                ขึ้นข้อต่อกล่าวเรื่องสาวสมัย

                                                                แต่งตัววิไลสวมใส่ฟันทอง

                                                                ใส่ช่องละซี่ตรงกลางมีร่อง

                                                                ใส่ไว้ในช่องสองข้างหน้าฟัน

                                                                โอ้แม่นมพัวแต่งตัวอวดกัน

                                                                หมุนเปลี่ยนทุกวันให้ทันสมัย

                                                                (สร้อย :  งามแล้ว สวยแล้ว)

 

                             ●●●●                            ●●●●●●●

 

 

                    ●●●●●●●                              ●●●●●●●

 

                             ●●●●                            ●●●●●●●

 

 

                    ●●●●●●●                              ●●●●●●●

 

 

 

                3.2  กาพย์  (กลอนสวด)

                                -  ยานี

                                                                                ศรีศรีสัดดีข้าขอเชิญ                            ท่านมาสิงตัวข้าหรา

                                                                ลูกน้อยขอเรียกอรรถ                                          ขอเรียนตรัสทั้งคาถา

                                                                ศัตรูอย่ามีมา                                                          จงวินาศวินายสาย

                                                                ศรีศรีจำเริญสุข                                                     สรรพทุกข์ให้เหือดหาย

                                                                ลาภมาอย่าขาดสาย                                              สรรพชัยสิทธิเม

                                                                มือข้าทั้งสิบนิ้ว                                                     สอดหว่างคิ้วบ่ได้เอ

                                                                นอโมพุทธาเย                                                      ข้ายอไหว้พระศรีอาริย์

                                                                ข้าไหว้พระอิริยสงฆ์                                           ผู้จำนงองค์นฤพาน

                                                                คุณครูแลอาจารย์                                                  ผู้ทรงญาณอันปรากฏ

                                                                ท่านได้สั่งสอนข้า                                                ตามธรรมาตถาคต

                                                                สอนเข้ให้เรืองยศ                                                ข้าไม่ได้ลืมคุณครู.......
                                                                                                                                                (สัดดีใหญ่)

 

                                -  ฉบัง

                                                                                ค่ำเช้าเจ้าอุตสาห์เรียน                        จงตั้งความเพียร

                                                                ขีดเขียนอย่าคร้านหลานอา

                                                                                อายครูบ่รู้วิชา                                       อายท้าวพระยา

                                                                ยศศักดิ์จักมาแต่ไหน

                                                                                อายเมียเสียบุตรจากไกล                     อายธรรมเล่าไซร้

                                                                บ่ห่อนจะรู้สรธรรม

                                                                                สิ่งใดถ้าเป็นเวรกรรม                         เว้นเสียอย่าทำ

                                                                นักปราชญ์ชาติว่าเมธี

                                                                                หนึ่งเล่าว่าถ้าสตรี                                มักมากโลกีย์

                                                                หลานยาอย่าได้สมาคม

                                                                                จะคบมิตรพิศดุอารมณ์                        ถ้าเข้าเสี้ยมคม

                                                                กว่าเรามักเอาของสหาย

                                                                                โลภนักมักพาเพื่อนตาย                      หลงนักมักหน่าย

                                                                หาญนักมักวายชีวัง                            

                                                                                                                (สุวรรณหงส์ ตอนนางเกษสุริยงสอนบุตร)

                                                               

                                -  ราบ

                             ข้าขอบังคม พุทธบาทบรม  ทั้งคู่เรืองรอง  ทั้งนิ้วสล้าง  ต่างธูป

                                เทียนทอง  ดวงเนตรทั้งสอง  ต่างทิพย์เทียนถวาย  ผมเผ้าเกล้าเกษ

                                ต่างดอกปทุมเมศ  บัวทองพรรราย  วาจาเพราะพร้อง  ต่างฆ้าง

                                โคมถวาย  ดวงใจข้าหมาย  ต่างรสสุคนธร  พระมหายุคล  ทั้งคู่

                          เลิศล้น  ปรากฎรจนา  มีทั้งจักรแก้ว  วาวแววทอตา  กุมกำโสภา

                                ดวงตาสำเภาทอง  มลคลงามสรรพ  ร้อยแปดประดับ  บาทบงสุ์

                                ทั้งสอง  ทั่วด้าวไตรภพ  มีครบทุกล่อง  ลายลักษณ์เรืองรอง

                                ทุกช่องเฉิดฉัน..................

                                                                                                                (ไหว้ลายลักษณ์)

 

3.3  กลอน

                - กลอนสี่ (โนรา)

                                                ก่อเกื้อกำเนิด                                        คราเกิดชาตรี

                                ปางหลังยังมี                                                         คราวครั้งตั้งดิน

                                บิดาของเจ้า                                                           ชื่อท่าวโกสินทร์

                                มารดายุพิน                                                           ชื่ออินทรกรณีย์

 

                             ●●●●                            ●●●●

 

                             ●●●●                            ●●●●

                            

                                                                           ●

         

 

- กลอนหก (โนรา)

                                                ร้องกลอนสี่จบสงส่งกลอนหก         หยิบยกภาษิตให้พิดหนา

                                ปลาหมอตายเพราะปากยากจริงวาจา               ศอกงอกออกเป็นวานี่แหละคารม

                                ปากเป็นเอกเลขเป็นโทโบราณว่า                     คนได้ดีเพราะวาจาก็มีถม

                                พูดด้วยปัญญาอย่างใช้อารมณ์                          ให้คนเข้าชมว่ามีเชาน์

    ●●●  ●●●

 

                             ●●●/ ●●●/ ●●●           ●●●/  ●●●●/   ●●

                            

                             ●●●/ ●●●/ ●●●           ●●●/  ●●●●/   ●●

                  

                                                                                            ●

                - กลอนคู่หรือกลอนทอย (โนรา)

                                                หยับเข้ามาหิดชิดเข้ามาต้า                  ฟังน้องโนรากล่าวปราศรัยปราศรัย

                                บ่าวนั้นรูปหล่อแกใส่เสื้อล่อง                           พอเห็นหน้าน้องทำตกใจตกใจ

 

                             ●●/   ●●●                     ●●●/ ●●●  ●●

 

 

                             ●●/   ●●●                     ●●●/ ●●●●●

 

                                           &nbs

[วอญ่า-ผู้เฒ่า-natachoei--]

เคยฟังหนังไหร จำไม่ได้นานมาแล้ว ร้องกลอนไว้บ่งบอกถึงตัวตนในการแต่งกาย เมื่อหลายสิบปีล่วง คนคอนทุ่งสง

" ผมดัดควนเทีย รัสเซียทุ่งสง นางหลงสะเกิ๊ต ฟันทองหนองขอ ....ประมาณนี้ครับครู

ด้วยความขอบคุณ และชื่นชมที่ครูนำเรื่องบ้านเราออกจากโรงเรียน ให้ชาวบ้านได้เรียนรู้ครับ

[ชมพุ]

ครุดำ ขอเนื้อเพลง ตันหยงเพิ่ม อีก จะเอาไปทำรายงาน

[เอิน]

ดีมากเลยค่ะทำให้ทำรายงานได้

[เฟม]

<&gt;ขอบคุณมากเลยครับ>

[วรรณวิษา ชูหนู ฟ้า]

หัดร้องแลวแต่ร้องไม่ได้

[เพม]

:) (^^^)

[กัลยกร]

เยี่ยมมากเลยค่ะ

[ศรัณยภัทร ชรอยนุช]

ดีมากเลยค่ะ