ค่อย ๆ ใช้สติมามองตนที่เป็นอยู่ เรารับรู้ตนมากแค่ไหน เคยเปิดเผยตนมากเท่าไร เคยเปิดใจเพื่อรับฟังคำติติงของใครบ้าง จึงขออ้างทฤษฎีหน้าต่างโจฮารี่ (The Johari’s Window) เพื่อให้ตนรู้จักตนมากยิ่งขึ้น
ตนเองรู้ ตนเองไม่รู้
ผู้อื่นรู้ |
บริเวณเปิดเผย |
บริเวณจุดบอด |
ผู้อื่นไม่รู้ |
บริเวณซ่อนเร้น |
บริเวณอวิชชา |
หากแต่หน้าต่างทั้ง 4 บาน มองว่าเปรียบได้ดั่งหัวใจของตนทั้ง 4 ห้อง แล้วมาลองค้นหัวใจว่ามีอะไรอยู่ข้างใน
หัวใจห้องที่ 1 เป็นบริเวณเปิดเผย มองว่าชีวิตที่ผ่านมาเคยเปิดเผยตนให้ผู้อื่นรับรู้มากแค่ไหน พบว่า ในระยะแรก ๆ ของการคบหาสมาคมกัน ส่วนของบริเวณเปิดเผยจะแคบเนื่องจากต่างคนต่างยังไม่ไว้วางใจซึ่งกันและกัน เลยไม่อยากเปิดใจให้ใครเข้ามารับรู้ข้อมูลของตนอย่างเต็มที่ แต่หากคบกันไประยะหนึ่งจะพบว่าบริเวณห้องใจเปิดกว้างมากกว่าเดิม เนื่องจากเกิดความไว้วางใจกันมากขึ้น แน่นอนที่สุดสิ่งที่เปิดเผยออกมาตนย่อมรู้ตนและคนอื่นก็รู้ในพฤติกรรมของเราด้วย
หัวใจห้องที่ 2 เป็นบริเวณจุดบอดของตนเป็นพฤติกรรมการแสดงออกต่าง ๆ ที่ตนแทบจะไม่รู้ตนเลย แต่ในขณะที่ตนแสดงพฤติกรรมออกมาคนอื่นสามารถสังเกตและเห็นการกระทำของตนทุก ๆ อย่าง แต่ตนกลับไม่รู้ว่าสิ่งที่ตนทำอยู่เป็นประจำมันดีหรือไม่อย่างไร ในส่วนนี้จึงต้องคอยรับฟังความจากเพื่อนเพื่อเตือนสติว่าตนมีข้อบกพร่องอย่างไร เตือนเพื่อให้รู้ตนจะได้นำไปปรับปรุงแก้ไข แต่จะมีใครสักกี่คนที่ยอมรับความเป็นจริง
หัวใจห้องที่ 3 เป็นบริเวณซ่อนเร้น เป็นความจงใจที่จะปกปิดความคิดของตนเอาไว้ ปมด้อย ความผิดพลาดในชีวิต ความเกลียด ความริษยา ความอิจฉา ซ่อนเร้นปกปิดไว้ข้างในหัวใจ หากตนไม่เปิดเผยแน่นอนที่สุดคนอื่นย่อมไม่รู้ อาจเรียกว่าเป็นพฤติกรรมหน้าไหว้หลังหรอก ข้างนอกสดใสข้างในต๊ะติ๊งโหน่ง แต่หัวใจห้องนี้ตนรับรู้อยู่ตลอดเวลาว่าคิดอย่างไร
หัวใจห้องสุดท้ายห้องที่ 4 เป็นบริเวณมืดมนหรืออวิชชา เป็นความคิด ความรู้สึกที่แสดงออกมาโดยที่ตนไม่รู้และคนอื่นก็ไม่เคยรู้ไม่เคยเข้าใจมาก่อน อาจเป็นเหตุการณ์ที่ฝังใจในอดีต หรือเป็นการค้นพบศักยภาพ ความสามารถที่ตนไม่เคยรู้มาก่อน หากแต่วันหนึ่งวันใดเกิดเหตุการณ์ไม่คาดฝันขึ้นพฤติกรรมของหัวใจห้องนี้ก็จะแสดงออกมาในทันที ซึ่งเป็นเรื่องที่น่าทึ่ง น่าตลึง เช่น เด็กผู้หญิงคนหนึ่งประสบอุบัติเหตุตกลงไปในน้ำทั้ง ๆ ที่ว่ายน้ำไม่เป็น แต่ก็สามารถประคองตัวไม่ให้จมน้ำได้ จนกระทั่งมีคนมาช่วยเหลือ
มองว่าการรู้จักตนและยอมรับตน ยิ่งบริเวณห้องใจเปิดเผยกว้างเท่าใด ก็สามารถพัฒนาตนได้มากเท่านั้น เพราะตนเปิดใจรับฟังความคิดเห็นที่คนอื่นที่มีต่อตนด้วยความหวังดี แต่ต้องนำมาวิเคราะห์ วิจารณ์มาตรวจสอบกับการกระทำของตน โดยใช้สติในการคิดพิจารณาไตร่ตรองให้รอบคอบโดยไม่เข้าข้างตนเองหรือยึดตนเป็นที่ตั้ง แต่ควรวางใจเป็นกลางแล้วค่อย ๆ คิดอย่างมีสติ หากแต่พบว่ายังมีข้อผิดพลาดหรือข้อบกพร่องก็ควรหาทางแก้ไขปรับปรุงพัฒนาตน และยังมองเห็นข้อดีของการเปิดเผยตนว่าทำให้เราได้มีโอกาสพูดและได้ระบายสิ่งที่คั่งค้างหรือเป็นความทุกข์ในจิตใจให้หมดไปได้ แต่หากเมื่อใดที่มีบริเวณปกปิดซ่อนเร้นมากจะเกิดความวิตกกังวลใจ เกิดความเครียดและไม่สบายใจ เมื่อผู้อื่นพูดถึงสิ่งที่เราปกปิดโดยไม่ได้ตั้งใจ จะโกรธและเกิดความไม่สบายใจ
สิ่งไม่หวนทวนคืนได้ มีสี่ประการ
คำเจรจาออกจากปากหนึ่ง
ลูกธนูแล่นลิ่วออกจากแหล่งหนึ่ง
กาลเวลาล่วงเลยไปหนึ่ง
โอกาสเหมาะที่ละเลยเสียแล้วหนึ่ง
Four things do not come back :
the spoken word; the speed arrow;
time past; the neglected opportunity.
Omar lbm, Al Halit.