จับภาพมอง "ไตรภาคีฯ" ที่พัทลุง

       สืบเนื่องจากโครงการไตรภาคีร่วมพัฒนาสุขภาพชุมชนที่มีการดำเนินการต่อเนื่องมาตั้งแต่ปี 2548  ดิฉันได้รับการติดต่อทาบทามจากนักวิจัยและผู้รับผิดชอบโครงการฯ คือ นพ.ยอร์น จิระนคร และคุณ"ชายขอบ" ผ่าน Blog  GotoKnow.org ให้มาร่วมในกระบวนการดำเนินการในส่วนที่เป็น Capture KM ภายใต้ฐานแนวคิดที่เชื่อในกระบวนการทางปัญญาของมนุษย์ ที่ชี้เจาะจงลงมาที่ "ภูมิปัญญา" ของชาวบ้านในการดูแล-พัฒนาสุขภาพของตน ครอบครัว และชุมชน

       การลงสู่พื้นที่สองครั้งที่ผ่านมาครั้งแรกในเดือนกุมภาพันธ์ และครั้งที่สองในเดือนมีนาคม (2549) เป็นการทำ Pilot study หรือการศึกษานำร่องหาข้อมูลตามบริบทที่เป็นสภาพจริง ในส่วนที่เป็นงานที่ดิฉันรับผิดชอบ เพื่อนำข้อมูลเชิงประจักษ์นั้นมาวิเคราะห์-สังเคราะห์ และสร้างเป็น Theme เป็นบทนำทางที่นำไปสู่กระบวนการศึกษาที่เจาะลึกลงไป การลงพื้นที่ครั้งแรกนั้นดิฉันได้ไปตามพื้นที่ต่างๆ ที่มีการจัดเวทีที่มีการเดินเรื่องอยู่แล้ว เพียงแต่ดิฉันเข้าไปร่วมเป็นผู้สังเกตการณ์แบบไม่มีส่วนร่วมในแต่ละเวที แล้วนำสิ่งที่พบตามกรอบแนวคิดเชิงทฤษฎีที่ตนเองใช้ในการวิจัยนี้ เป็นตัวเดินเรื่องเพื่อให้ได้ข้อมูลเกี่ยวกับสิ่งที่เป็นกระบวนการทางปัญญาของชาวบ้านในมุมมองเรื่อง "สุขภาพ"จากการลงพื้นที่ทำการศึกษานำร่องดังกล่าว เรานำข้อมูลที่ได้มาจัด Theme และทำ Road Map เพื่อดำเนินการต่อให้เกิดการขับเคลื่อนไปตามเป้าประสงค์ของโครงการวิจัย เราในทีมผู้วิจัยตั้งเป้าไว้ในการลงพื้นที่ตามระยะเวลาที่กำหนดประมาณ 1-2 ปี โดยมีเป้าประสงค์ที่อาจดูเหมือนเป็นความคาดหวังให้เกิดการพัฒนาที่ยั่งยืนในการดูแลสุขภาพชุมชนของชาวบ้าน คน ครอบครัว ชุมชน และสังคม...

       ข้อสังเกตที่ดิฉันพบจากการลงพื้นที่ที่ผ่านมา คือ ทีมที่เกิดขึ้นจากการที่นักวิจัยและผู้รับผิดชอบโครงการฯ "คุณชายขอบ" สร้างเครือข่ายและทีมไว้ในพื้นที่ต่างๆ มีการสอดรับและสนองตอบ ร่วมเดินตามไปในโครงการฯ แม้แต่ภาคเอกชน และภาคการเมืองท้องถิ่นด้วย ต่างมีความร่วมมือและพร้อมที่จะร่วมเดิน มีความเอาจริงเอาจังของคนทำงานในพื้นที่ ไม่ว่าจะเป็น อสม. หมออนามัย ชาวบ้าน และองค์กรท้องถิ่นต่างๆ ต่างจริงจังมากเมื่ออยู่ในเวทีที่มีกระบวนการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ทุกคนที่มาต่างมาด้วย"จิตวิญญาณ"ที่อยากจะพัฒนาชุมชนของตนเองอย่างแท้จริง แม้แต่บุคลากรทางด้านสาธารณสุขในชุมชนเองต่างมุ่งมั่นอย่างมากในการทำงานดังกล่าว ทำให้มองเห็นถึงความแตกต่างออกไปจากการทำงานในพื้นที่อื่นๆ ที่มักมุ่งทำตามนโยบายมากกว่าที่จะทำเพื่ออยากพัฒนาจริงๆ ดิฉันมองเห็นว่าพื้นที่ภายใต้โครงการฯนี้มีความพร้อมอย่างมากตามบริบทที่ควรจะลงมาศึกษากระบวนการทางปัญญา อันนำไปสู่การเกิดเป็น "ภูมิปัญญา" ของคนในท้องถิ่นต่อเรื่อง สุขภาพ...