การจัดการความรู้ในภาคเอกชน ตอน 3

การบริหารจัดการองค์กรและการจัดการความรู้ (25)

โรงงานน้ำตาลมิตรผล

โรงงานน้ำตาลมิตรผล ในส่วนของภาคเอกชนนั้น  บริษัทหนึ่งที่มีความโดดเด่นในด้านการพัฒนาทุนมนุษย์ จนสามารถก้าวไปสู่การพัฒนานวัตกรรม  สามารถสร้างรายได้ และลดต้นทุนให้กับบริษัทได้เป็นจำนวนมาก  นั่นก็คือ บริษัทน้ำตาลมิตรผล  ทั้งนี้บริษัทน้ำตาลมิตรผล เป็นบริษัทในเครือของกลุ่มมิตรผล  ซึ่งเป็นกลุ่มบริษัทที่ทำธุรกิจน้ำตาล, ธุรกิจปาร์ติเกิลบอร์ด, ธุรกิจไฟฟ้าชีวมวล, ธุรกิจเอทานอล และธุรกิจคลังสินค้าและโลจิสติกส์

สำหรับบริษัทน้ำตาลมิตรผลถือกำเนิดครั้งแรกเมื่อปี 2489  ซึ่งเมื่อเริ่มต้นนั้นเป็นเพียงอุตสาหกรรมขนาดเล็กผลิตน้ำเชื่อมเข้มข้นส่งโรงงานผลิตน้ำตาลทรายขาว ต่อมาได้มีการลงทุนและพัฒนาจนสามารถผลิตน้ำตาลทรายขาวได้เองในปี 2499  และได้มีการขยายกิจการเรื่อยมา  จนปัจจุบันน้ำตาลมิตรผลมีโรงงานผลิตน้ำตาลทั้งหมด 5 แห่งด้วยกัน คือ 1) โรงงานน้ำตาลมิตรผล จ.สุพรรณบุรี  2) โรงงานน้ำตาลมิตรผลกาฬสินธุ์  จ.กาฬสินธุ์  3) โรงงานน้ำตาลมิตรภูเขียว จ.ชัยภูมิ  4) โรงงานน้ำตาลมิตรภูเวียง จ.ขอนแก่น และ 5) โรงงานน้ำตาลสิงห์บุรี จ.สิงห์บุรี

ด้วยวิสัยทัศน์ที่ต้องการเป็น "บริษัทชั้นนำระดับโลกในอุตสาหกรรมน้ำตาล และชีวพลังงาน โดยการใช้นวัตกรรมทางเทคโนโลยีและการจัดการ" และด้วยปรัชญาขององค์กร ที่ "มุ่งสู่ความเป็นเลิศ เชื่อในคุณค่าของคน ตั้งอยู่ในความเป็นธรรม รับผิดชอบต่อสังคม" นำไปสู่ความจริงจังในการบริหารทรัพยากรมนุษย์

ซึ่งความโดดเด่นในด้านการบริหารทรัพยากรมนุษย์นั้น บริษัทน้ำตาลมิตรผลได้ให้ความสำคัญกับพนักงานเป็นอย่างมาก  เพราะเชื่อว่า พนักงาน เป็นปัจจัยที่สำคัญในการสร้างความแตกต่าง  ความสำเร็จ  รวมถึงความล้มเหลว  บริษัทจึงมุ่งเน้นในเรื่องของการค้นหา  พัฒนา และรักษาพนักงานอันเป็นกำลังสำคัญในการนำพาองค์กรไปสู่ความสำเร็จ  รวมถึงการสร้างเสริมศักยภาพให้กับพนักงาน  เพื่อสร้างความได้เปรียบในการแข่งขันในอนาคต  ซึ่งได้มีการระบุคุณสมบัติที่พึงประสงค์ (Core competency) ไว้  8  ประการด้วยกัน  คือ 1. การมุ่งมั่นสู่ความสำเร็จ  2. ความใส่ใจในการบริหาร  3. ความสามารถในการวิเคราะห์  4. ความสามารถในกาคิดในองค์รวม  5. ความสามารถด้านการคิดริเริ่มอย่างสร้างสรรค์  และ 6. การมุ่งมั่นพัฒนาตนเองและผู้อื่น  นอกจากนี้หนทางสู่ความสำเร็จสำหรับพนักงานจะขึ้นอยู่กับกุญแจหลัก  4  ประการหลัก  คือ

1. Can do  คือ  ต้องคิดอยู่เสมอว่าตัวเองทำได้  เพื่อไม่ให้ตนเองท้อถอย
2. Priority setting  คือ  ต้องสามารถจัดลำดับความสำคัญเรื่องที่ต้องทำก่อน - หลังได้
3. Finding new way of the new thinking คือ การค้นหาความคิดใหม่ๆ ในการทำงานอยู่เสมอ
4. Challenge คือ สามารถทำสิ่งที่ท้าทายความสามารถตัวเองเสมอ

เห็นไดว้าบริษัทน้ำตาลมิตรผลได้เล็งเห็นความสำคัญของพนักงานเป็นอย่างมาก  จึงนำมาสู่การลงทุนเพื่อส่งเสริม  และพัฒนาศักยภาพพนักงานในรูปแบบต่างๆ มากมาย  อาทิเช่น  การจัดอบรมหลักสูตรระยะสั้น  ให้กับพนักงานทุกคน  โดยได้เลือกหลักสูตรที่มีความเหมาะสมกับลักษณะงานของแต่ละฝ่าย  ไม่ว่าจะฝ่ายไร่  ฝ่ายผลิต  หรือฝ่ายสำนักงาน  โดยมีกำหนดขั้นต่ำว่าพนักงานต้องเข้าอบรมอย่างน้อย 20 ชั่วโมงต่อปี  นอกจากนี้ยังมีการสนับสนุนให้พนักงานได้มีโอกาสศึกษาต่อในระดับที่สูงขึ้น  การให้พนักงานไปสัมมนาในเวทีต่างๆ ทั้งใน และนอกประเทศ  เพื่อนำความรู้ที่ได้มาแลกเปลี่ยน  และแบ่งปันประสบการณ์ให้กับเพื่อนร่วมงาน  รวมถึงการจัดให้มีการประกวดนวัตกรรมของบริษัท (Mitr Phol Best Innovation Award)

โครงการ Mitr Phol Best Innovation Award เป็นโครงการหนึ่งที่เปิดโอกาสให้คนได้นำความคิดใหม่ๆ หรือผลงานส่งเข้าประกวด เป็นการดำเนินการเพื่อกระตุ้นให้พนักงานมีความคิดสร้างสรรค์อยู่ตลอดเวลา  ในการพัฒนางานให้มีประสิทธิภาพ  อันนำไปสู่การสร้างนวัตกรรมของบริษัท  โดยผลงานที่จะส่งเข้าประกวดนั้นต้องผ่านการทดสอบ  หรือใช้งานมาเป็นเวลาไม่น้อยกว่า 6 - 12 เดือน  ซึ่งผลที่ได้จากโครงการเวทีนวัตกรรมนั้น  นอกจากบริษัทน้ำตาลมิตรผลจะสามารถลดต้นทุน  ทำให้กระบวนการในการผลิตมีประสิทธิภาพแล้ว (ปัจจุบันบริษัทน้ำตาลมิตรผลมีของเสียที่เกิดจากกระบวนการผลิตน้ำตาลเป็นศูนย์ (Zero Waste)) ยังสามารถสร้างผลิตภัณฑ์  และนวัตกรรมเพื่อเพิ่มรายได้ให้กับบริษัทอีกด้วย  เช่น  การทำโรงไฟฟ้าชีวมวลจากชานอ้อย  ซึ่งสามารถผลิตกระแสไฟฟ้าส่งขายให้กับการไฟฟ้าฝ่ายผลิต  คิดเป็นรายได้ปีหนึ่งมูลค่านับพันล้าน  หรือการนำชานอ้อยที่เหลือจากการผลิตน้ำตาลมาผลิตเป็นไม้เคลือบเมลามีน  ผลิตภัณฑ์ทดแทนไม้  ขายให้กับบริษัททำเฟอร์นิเจอร์  ขี้เถ้าของชานอ้อยและตะกอนจากบ่อบำบัดน้ำทิ้ง  ซึ่งแต่เดิมต้องใช้งบประมาณในการกำจัดไม่ต่ำกว่าปีละ 5 ล้านบาท  แต่พนักงานได้นำขี้เถ้า  และตะกอนมาเป็นส่วนหนึ่งของการผลิตอิฐบล็อกแทนการใช้ดินเหนียว  ส่งผลให้อิฐบล็อกที่ได้มีน้ำหนักเบากว่าอิฐปกติ 50%  ในขณะที่ต้นทุนถูกกว่าการซื้ออิฐครึ่งต่อครึ่ง  เป็นต้น

ภาพแสดงธุรกิจในเครือของโรงงานน้ำตาลมิตรผล

เห็นได้ว่าการได้มาซึ่งนวัตกรรมนั้นเป็นผลที่เกิดจากความพยายามในการปลูกฝังวัฒนธรรมการเรียนรู้ให้กับพนักงาน  ทำให้พนักงานเป็นบุคคลที่มีความใฝ่รู้  บวกกับความตั้งใจอย่างจริงจังในการกระตุ้นให้พนักงานมีความคิดสร้างสรรค์อยู่ตลอดเวลา  พนักงานจึงพยายามนำความรู้ที่ได้รับทั้งจากประสบการณ์การทำงาน  และการฝึกอบรม  ผนวกกับความคิดสร้างสรรค์  พัฒนาออกมาเป็นนวัตกรรมอย่างต่อเนื่อง  และนอกจากการดำเนินการในส่วนของผู้บริหารดังกล่าวแล้ว  ในส่วนของพนักงานก็มีความสำคัญไม่แพ้กัน  เช่น  ในขั้นตอนและวิธีการปฏิบัติงาน  ที่ทุกครั้งเมื่อเกิดปัญหา  หรือเหตุการณ์ในขณะปฏิบัติงาน  พนักงานต้องจดรายงาน  วิธีการทำงาน ขั้นตอน  และกระบวนการในการแก้ไขปัญหา  และสถานการณ์อย่างละเอียด  ทำให้พนักงานเป็นคนที่ต้องจด จำ และสังเกตอยู่ตลอดเวลา  เมื่อผนวกกับความรู้  และความคิดสร้างสรรค์  จึงทำให้เกิดปิ๊ง! เป็นไอเดีย  ซึ่งไอเดียต่างๆ เหล่านี้ก็เปรียบเสมือน แนวทางปฏิบัติที่ดี  สำหรับการแบ่งปันและเรียนรู้ในกลุ่มบริษัท  ส่วนไอเดียที่เป็นประเด็นสำคัญสามารถสร้างคุณค่าต่อกลยุทธ์ขององค์กรได้  ก็จะได้รับการสนับสนุนอย่างจริงจังเพื่อพัฒนาต่อยอดให้เป็นนวัตกรรมต่อไป

ที่กล่าวมาเป็นเพียงส่วนหนึ่งที่บริษัทน้ำตาลมิตรผลได้ดำเนินการอยู่เท่านั้น  เพราะนอกจากนี้แล้วยังมีในส่วนของการอบรมแบบ Day to Day การใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ  บทเรียนออนไลน์  และอื่นๆ อีกมากมาย  ดังนั้นการให้ความสำคัญกับทุนมนุษย์  หรือพนักงานของบริษัทอย่างจริงดจัง  ก่อให้เกิดผลดีกับบริษัทอย่างมหาศาล  ไม่ว่าจะเป็นการประหยัดงบประมาณในกระบวนการผลิต  การสร้างรายได้จากนวัตกรรมที่เกิดขึ้น  เช่น  ผลิตภัณฑ์ใหม่ๆ ที่นอกเหนือจากน้ำตาลทรายขาว  และนอกจากนี้บริษัทในกลุ่มธุรกิจมิตรผลซึ่งได้แก่  ธุรกิจปาร์ติเกิลบอร์ด,  ธุรกิจไฟฟ้าชีวมวล,  ธุรกิจเอทานอล  และธุรกิจคลังสินค้าและโลจิสติกส์  ล้วนเกิดจากการสร้างนวัตกรรมจากอุตสาหกรรมการผลิตน้ำตาลทั้งสิ้น

ซึ่งนอกจากบริษัทน้ำตาลมิตรผลจะมุ่งส่งเสริมให้พนักงานสามารถก้าวสู่ความสำเร็จในหน้าที่การงานเท่านั้น  ความสำเร็จในด้านชีวิตครอบครัว  บริษัทมิตรผลก็มิได้ละเลยเช่นกัน  บริษัทน้ำตาลมิตรผลได้มีการดำเนินการในด้านต่างๆ เพื่อพยายามพัฒนาคุณภาพชีวิตของพนักงาน  และครอบครัวให้ดีขึ้น  ไม่ว่าจะเป็นการจัดสวัสดิการด้านต่างๆ การรักษาพยาบาล  อาหาร  และที่พัก  ยังรวมถึงการส่งเสริม  และสร้างรายได้ให้กับแม่บ้านของพนักงานอีกด้วย  ไม่ว่าจะเป็นการจ้างให้แม่บ้านของพนักงานมาเป็นแม่ครัวดูแลในเรื่องอาหารการกินสำหรับพนักงานบริษัท  หรือการแบ่งพื้นที่เพื่อให้แม่บ้านได้ทำสวน  ปลูกผักเพื่อนำไปประกอบอาหารหรือขายเพื่อเป็นรายได้เสริมอีกทางหนึ่ง  เห็นได้ว่าบริษัทน้ำตาลมิตรผลเป็นบริษัทที่ได้ให้ความสำคัญกับทรัพยากรมนุษย์ของบริษัทอย่างแท้จริง  ซึ่งสามารถยืนยันได้จากการพบเห็น  พนักงานที่มีอายุงานมากกว่า 10 ปีขึ้นไปเป็นจำนวนมาก

การจัดการความรู้ในภาคเอกชน  เข้าใจว่ามีการดำเนินงานมานานแล้ว  ตั้งแต่ยังไม่มีคำว่า "การจัดการความรู้"  ด้วยเหตุที่ภาคเอกชนต้องบริหารกิจการให้อยู่รอด  ท่ามกลางการแข่งขันสูง  จึงต้องมียุทธศาสตร์การแข่งขันที่ชัดเจน  ที่สำคัญ  คือ ยุทธศาสตร์ด้านทรัพยากรมนุษย์  เป็นกำลังหลักที่สำคัญในการขับเคลื่อนองค์กร  การจัดการความรู้ในภาคเอกชน  สามารถกำหนดเป้าหมายได้อย่างชัดเจน  เนื่องจากความรู้ที่ต้องการเป็นความรู้เฉพาะด้าน  และจำเพาะเจาะจง  ไม่กว้างเหมือนภาคราชการ  เพื่อใช้ความรู้ที่ได้สร้างมูลค่า  และคุณค่าเพิ่มให้แก่องค์กร  เนื่องจากความรู้เปลี่ยนแปลงเร็วมาก  การแข่งขันเรื่องการใช้การจัดการความรู้  จึงรวดเร็วตามด้วยเทคนิค  และวิธีการที่แตกต่างกัน  ปัจจัยความสำเร็จ  คือ  การที่ผู้บริหารมีวิสัยทัศน์  และเล็งคุณค่าความสำคัญของการจัดการความรู้อย่างแท้จริง  มีการสนับสนุน  กระบวนการใช้การจัดการความรู้  มีความแตกต่างกัน  ตามเทคนิค  เทคโนโลยี  และงบประมาณขององค์กรที่มี  การส่งเสริมและพัฒนาบุคลากรให้ใช้การจัดการความรู้  จะดำเนินการได้ดีหากเชื่อมโยงกับระบบการประเมินผลตอบแทนและแรงจูงใจ  ผลที่ได้รับอันเนื่องจากการใช้การจัดการความรู้  น่าจะคุ้มค่าแม้ว่าจะพิจารณาด้วยผลตอบแทนในรูปของตัวเงินก็ตาม  ในระยะยาวแล้ว องค์กรจะมีความได้เปรียบด้านการแข่งขัน  และรักษาคนขององค์กรไว้ได้ดี

การบริหารจัดการองค์กรและการจัดการความรู้ (รวมบท)

การจัดการความรู้ในภาคเอกชน  ตอน 1  ตอน 2  ตอน 3

เครือข่ายการจัดการความรู้ระหว่างมหาวิทยาลัย