คุยกับคุณนายด็อกเตอร์-พี่นุชเรื่องดอกอัญชัน

*ไปอ่านบันทึกหนึ่งของพี่นุชมาค่ะ  เมื่ออ่านแล้วคิดถึง เถาอัญชัน เรื่องที่เขียน และมีความหลังตรงที่จุดประกายให้เรา-ผู้เขียน ริ และ เริ่ม หัดเขียนร้อยแก้วบ้าง หลังจากหัดเขียนแต่กลอนมาระยะหนึ่ง*

อัญชัน...อัญมณีริมรั้ว พี่นุชเขียนและรวบรวมดอกอัญชันไว้หลายสีเลยค่ะ

แถมด้วยข้อมูลทางยา-สมุนไพร เมนูอาหาร ข้าวหุงสีอัญชัน...จึงไม่น่าแปลกใจเลยค่ะว่ามีมวลชนคนรัก อัญชันตามไปยลโฉมและอ่านบันทึกพี่นุชมากมายขนาดนั้น

ที่นี่ (ต้นฉบับ)อัญชัน...อัญมณีริมรั้ว  (ของพี่นุชดังนี้ค่ะ)

แถวละแวกบ้านมีเถาอัญชันขึ้นหลายที่ มีทั้งสีน้ำเงินและสีขาว ตอนมาอยู่ใหม่ๆลองให้คนไปเก็บมาทำน้ำอัญชันใส่น้ำแข็ง ประสบความสำเร็จ ชอบใจมาก ต่อมาเลยหาวิธีนำมาปลูกเอง ทำให้มีเถาดอกไม้สวยไว้ดูเพลินๆ และใช้ประโยชน์ได้ด้วย

มีคนบอกว่านอกจากดอกแล้ว ยอดและฝักอ่อนก็นำมากินเป็นผักสด หรือลวก จิ้มน้ำพริกได้ รสจะมันๆ ยังไม่เคยลองค่ะ

อ่านจากหนังสือสมุนไพรอภัยภูเบศร ดอกอัญชันสีน้ำเงินมีสาร แอนโทไซยานิน (Anthocyanin) ซึ่งมีสรรพคุณในการขยายเส้นเลือดฝอยที่ผิวหนัง และดวงตา ดื่มน้ำดอกอัญชัญจึงช่วยบำรุงสายตา คนโบราณนำมาขยี้และทาคิ้วเด็ก เพื่อให้คิ้วดกดำ ปัจจุบันมีผู้ผลิตแชมพูและครีมนวดผมผสมน้ำดอกอัญชันเพื่อบำรุงให้ผมดกดำเป็นเงางาม

เวลาพูดถึงดอกอัญชัน เรามักนึกถึงดอกอัญชันสีน้ำเงินเข้มแกมม่วง ดังนั้นภาษาอังกฤษจึงใช้คำว่า Blue Pea แต่หากเป็นสีอื่น หรือเรียกกลางๆ ใช้ชื่อว่า  Butterfly Pea ตามรูปร่างดอก

ดีอย่างนี้จึงต้องค่อยๆหาดอกอัญชัญสีและรูปร่างดอกต่างๆกันมาปลูก จนตอนนี้มีดอกอวดใครๆด้วยความภูมิใจ ที่มีอยู่ได้แก่

 

ดอกอัญชันสีน้ำเงินเข้ม ชนิดกลีบดอกชั้นเดียว

ดอกอัญชันสีน้ำเงินเข้ม ชนิดกลีบดอกซ้อน

ดอกอัญชันสีฟ้า ชนิดกลีบดอกชั้นเดียว

ดอกอัญชันสีฟ้า ชนิดกลีบดอกซ้อน

ดอกอัญชันสีม่วงอ่อน

ดอกอัญชันสีขาว

ทำน้ำดอกอัญชันเลี้ยงผู้มาเยือนบ่อยแล้ว และนานแล้วเคยทำลูกชิดแช่ในน้ำเชื่อมดอกอัญชัน ที่บีบมะนาวให้น้ำอัญชันเป็นสีม่วง (หากไม่บีบมะนาวจะเป็นสีฟ้าธรรมดา) สวยมาก นำมาใส่น้ำแข็งทุบละเอียดเป็นของหวานเย็นชื่นใจ  

เมื่อไม่นานได้ทดลองใช้น้ำคั้นดอกอัญชันทำ ข้าวมันดอกอัญชัน- ส้มตำ ทำเป็นครั้งแรกเลี้ยงผู้มาเยือนที่มาไกลจากฝรั่งเศส และคณะกัลยาณมิตร-ญาติธรรม พี่มาเยือนพร้อมกัน อร่อยมาก ทานกันเกลี้ยง จนไม่มีแบ่งให้พี่น้อย-แม่บ้าน ผู้ลงมือทำตามสูตรที่ผู้เขียนจัดหามาให้ และยังทอดหมูแดดเดียวแกล้ม(จากเจ้าที่อร่อยและสะอาดมากจากตลาดอ.ต.ก.) แกงจืดวุ้นเส้นในถ้วยเขียว แล้วก็มีลาบไก่ย่าง แกล้มผักสด  คือนำไก่ย่างมาฉีกเป็นเส้นๆแล้วปรุงด้วยเครื่องลาบ

 

เมนูนี้เด็ด คิดว่าเป็นอาหารที่ทำง่ายเหมาะแก่การเลี้ยงคนเป็นคณะ เพราะไม่จำเป็นต้องทานแบบร้อนจัด ยกเว้นแกงจืดอย่างเดียว

วันนี้ขอแถมของหวาน เป็นอาหารอีกอย่างที่ทดลองทำครั้งแรกเช่นกัน แบบลงมือเอง คือ กล้วยหักมุกเชื่อม ประสบความสำเร็จดี กล้วยนุ่มฉ่ำ ใสเป็นเงา ราดกะทิเค็มๆนิดหน่อยอร่อยจริงๆ กล้วยในภาพซื้อจาก ศูนย์ศิลปาชีพเกาะเกิด ใกล้ๆบางปะอิน สถานที่กว้างใหญ่ สวยงามด้วยธรรมชาติ เขาปลูกผักไร้สารพิษจำหน่าย ราคาย่อมเยา ส่วนมะละกอนั้นของที่บ้าน มีให้ทานตลอด

ตอนนี้กล้วยหักมุกที่บ้านใกล้จะแก่ได้ที่ คงได้เชื่อมกันอีกครั้งเร็วๆนี้

ไม่ทราบใครจะเป็นผู้มาเยือนคณะต่อไปให้เราได้สนุกกับการเลี้ยงต้อนรับด้วยอาหารที่ปรุงจากธรรมชาติ ความเป็นเลิศอาจไม่ได้มาจากรสชาติที่ปรุง แต่มาจากความตั้งใจที่จะสรรหาสิ่งดีๆ ง่ายๆจากธรรมชาติ ทานแล้วอร่อย ปลอดภัย จัดเสนอสวยงาม ในบรรยากาศแห่งธรรมชาติและมิตรไมตรี ให้สัมผัสได้ถึงความสุขที่เกิดได้ง่ายๆเพียงนี้เอง

หมวดหมู่: ธรรมชาติ สัตว์ ต้นไม้ สิ่งแวดล้อม
คำสำคัญ: กล้วยหักมุกเชื่อม  ข้าวมันดอกอัญชัน-ส้มตำ  ดอกอัญชัน  blue pea  butterfly pea
สัญญาอนุญาต: สงวนสิทธิ์ทุกประการ

*****                   *****                       *****

ส่วน "เถาอัญชัน" ของผู้เขียน อยู่ที่นี่  จึงถือโอกาสนำมาคุยติดพัน หรือคุยต่อยอด สำหรับผู้ชื่นชอบ ดอกอัญชัน ค่ะ

๑๑๑๑                    ๑๑๑๑                   ๑๑๑๑                         ๑๑๑๑

เถาอัญชัน

วงเวียนวัฏฏะสังขาร ไม่ได้เป็นจริงแต่กับมนุษย์หรือสัตว์
ต้นไม้ แม้จะเป็นเพียงวัชพืช ไม้ดอก ไม้ใบ หรือไม้ยืนต้นให้ดอกให้ผล ก็อยู่ในวงเวียนวัฏฏะสังขารเช่นเดียวกัน

ฉันปลูกต้นอัญชันต้นนี้ เมื่อเดือนเจ็ดปีที่แล้ว จากฝักแก่ ซึ่งภายในมีเมล็ดน่าจะประมาณ ๘– ๑๐ เมล็ดต่อฝัก ฝักของเจ้าเหมือนฝักมะขาม แต่เล็กกว่ากันหลายเท่าตัว คุณยายสมทรงแม่ของ “ป้านา” แม่บ้านที่สนิทกันรูดฝักออกมาจากต้นที่บ้านของตัวเอง แล้วก็บอกกับฉันว่า

“ทุบ ๆ กระเทาะ ๆ พอเห็นเม็ดก็โปรย ๆ ไปเถอะคุณหม้อ (สำเนียงเหน่อของคนนครปฐม) เดี๋ยวฝนมา ไม่นานหม้อก็จะเห็นดอกมันเอง”
ฟังจากคำพูดของคุณยาย รู้สึกว่าจะปลูกง้ายง่ายฉันคิดเอาในตอนนั้น จึงรับมาจากมือของคุณยายเพียง ๕– ๖ ฝัก คะเนดูว่าคงจะมีสัก ๒๐ – ๓๐ เมล็ดกระมัง

ระหว่างทางขับรถกลับบ้าน ก็เล็ง ๆ ไปพลางว่าจะโปรยไว้ที่ตรงส่วนไหนของสวนขนาดจิ๋วของฉันดี

เพราะที่ฉันเรียกว่าสวนนั้น เป็นสวนที่รอดพ้นจากการราดปูนซีเมนต์ของคณะกรรมการบ้านพักในโรงพยาบาล มีดินอยู่เพียงหน้ากว้าง 0.๕ เมตร ยาว ๒.๕ เมตร..... เอาเถอะน่ะ ฟังดูว่า ต้นไม้ที่ฉันแสนโปรดสีของดอกนี้ ปลูกไม่ยาก

”ไม่นานคุณหม้อจะเห็นดอกของมันเอง” กลับถึงบ้านไม่รอช้า ฉันจึงพรวนดิน หรือจริง ๆ คือใช้ช้อนส้อม คุ้ย ๆ แคะ ๆ ดิน แล้วก็โปรยเมล็ดในฝัก ซึ่งเป็นเม็ดเล็ก ๆ และสีดำ ๆ คล้ายเมล็ดแตงโมจิ๋ว

ไม่มีการปักไม้อะไรไว้เป็นอันเสร็จพิธีกระบวนการปลูกที่ง่ายที่สุด


ฉันเฝ้าแวะเวียนไปดูเจ้า ณ ที่ ๆ โปรยเมล็ด เจ็ดวันแรกยังไม่เห็นอะไรเลย เถอะน่ารออีกสักนิด เราก็ได้ชื่อว่ามือเย็นนี่นะ

ผ่านมาอีกสี่ซ้าห้าวัน ใบอ่อนบวกต้นอ่อนของเจ้าก็โผล่มาชมโลกสำเร็จ ยอมรับว่าฉันดีใจมาก เอาล่ะ ที่นี้จะได้กินบัวลอยมีสีม่วง ไม่ก็ข้าวสีม่วงกันบ้างละ.....ฮิฮิ.....ความจริงฉันคิดถึงดอกไม้ที่แสนน่ารัก เจ้าของสีม่วงสดเจิดจ้า งดงามในแง่ศิลปะ มากกว่าเรื่องจะต้มยำทำแกงกับดอกของเจ้าก่อนหรอกนะ

ดู ๆ ฉันเป็นคนโหดร้ายพอสมควร.....ที่คิดกินดอกไม้ที่ตัวเองปลูกขึ้นมากับมือได้ลงคอ

เวลาผ่านมาอีกเดือนสองเดือนที่ฉันได้เห็น ดอกและเถาของเจ้า ไต่ราวไหมพรม.....

เนื่องจากข้อจำกัดของที่ดิน

ฉันจึงประจงใช้ด้ามของไม้กวาดร้อยไหมพรมสีเขียวอ่อน ที่เที่ยวหาซื้อมา เพื่อร้อยไปแขวนไว้บนขอบรั้วโลหะส่วนที่เป็นแง่ง ๆ ก่อน แล้วก็หยิบจับเอาหนวดของอัญชันวัยละอ่อน ไปพัน ๆ ไว้ที่ไหมพรม

คุณยายบ้านใกล้ยังส่งเสียงทักทายว่า "ไม่ต้องลงแรงพันมากหรอกลูก เดี๋ยวมันก็ไปของมันเองแหละ" ความที่กลัวว่าเจ้าจะโตช้า เป็นห่วงว่าเจ้าจะไม่ค่อยได้อาบแดด ฉันก็ได้แต่พัน ๆ ไปเรื่อย ๆ เหงื่อหยดไปหลายหยาด.....ทั้งที่ไม่ใช่งานที่ยากเย็น


ประมาณรวมได้เก้าเดือนที่ ฉันเห็นเถาเจ้า ไม่รู้ต้นไหนบ้าง สี่ – ห้า ต้นได้กระมังที่พันกันเอาเองบ้าง พันไหมพรมบ้าง พันขอบแง่งรั้วบ้าง เพื่อแย่งกันชูช่อ ชูดอกรับแสงตะวัน สีม่วงพราวไปทั่วริมรั้ว

เถาเจ้าดูแข็งแรงมาก สีเทาปนขาวคล้ายผมสีดอกเลาของผู้เฒ่า ซึ่งคงเคยเป็นชายฉกรรจ์มาก่อน.....ทำไมไปคิดว่าเจ้าเป็นชายได้ก็ไม่รู้ ทั้งที่ดอกของเจ้าสุดแสนสวย ม่วงหวานแฝงความเข้มแข็ง เพราะเป็นหวานของสีม่วงอ่อน ไล่ ไล้ปนไปกับสีม่วงเข้ม กลีบดอกเจ้ายังซ้อนกันหลายชั้นเสียด้วย.....

กลีบดอกดูบอบบาง ปนหวานปานสตรี แต่เถาที่อยู่ติดกับพื้นดินของเจ้า รวมถึงเถาที่ไต่ราวไปตามกำแพง กิ่งก้านของตัวเอง และ ราวไหมพรมประดิษฐ์ ดูแข็งแรงเหมือนแขนของชาย

คงจะเป็นชายคนรักที่คอยปกป้องดูแลผู้หญิงของเขา

พอขึ้นเดือนที่สิบเท่านั้นเอง เถา ดอก กลิ่นของดอกของเจ้า รวมไปทั้งสีม่วงอ่อนของบัวลอยไข่หวาน (แฮ่ม) ยังไม่จางหายไปจากความทรงจำ.....

อีกทั้งยังไม่ครบรอบฝนปีที่สองของเจ้าเลย ฉันเห็นเจ้าโรยราเสียแล้ว ใบเจ้าร่วงพรู ทิ้งก้านเล็ก ๆ ของเจ้า ให้เหี่ยว แล้วที่สุดแห้งกรอบหลุด ร่วงไป ถัดจากนั้น เถาเจ้า เริ่มที่เถาเล็ก ๆ ค่อย ๆ แห้ง แล้วคืบมาที่เถาหลัก .....เจ้าถึงกาลอายุของเจ้า หรือเจ้าป่วยกันแน่

ฉันจึงไปถามยายสมทรง แม่บุญธรรมของเจ้า ยายได้แต่หัวเราะเห็นฟันเปื้อนน้ำหมาก แล้วก็พูดด้วยสำเนียงอันเป็นเอกลักษณ์ว่า

“โธ่ คุณหม้ออัญชันมันก็มีอายุเท่านี้แหละคุณหม้อ”
ว่าแล้วยายก็รูดฝักของอัญชันจากเถา ที่คงผ่านการ เกิด – ดับ เกิด – ดับ มาหลายรอบ ที่หน้าบ้านให้ใหม่ .....พร้อมทั้งกำชับดังเดิมว่า

“ทุบ ๆ กระเทาะ ๆ แล้วก็โปรย ๆ ไปเถอะคุณหม้อ ...เดี๋ยวฝนมาหม้อก็จะเห็นดอกมันเอง”

ขอขอบคุณพี่นุช มาเป็นอย่างสูงค่ะ

 

[ภูสุภา]

38. ภูสุภา
เมื่อ พ. 01 เม.ย. 2552 @ 21:16
1214907 [ลบ] [แจ้งลบ]

เคยมาอ่าน ชมภาพดอกอัญชัน อันเป็นความหลังแสนสุขของน้องเรื่องหนึ่งค่ะ ที่นี่

แต่ครั้งก่อนไม่ได้ชวนคุย ครั้งนี้ว่าจะ ชวนพี่นุชคุยค่ะ เรื่องดอกอัญชัน

ที่บันทึก"สนทนาวิสาสะ" เมื่อพี่นุชอนุญาต แล้วจะนำไปประดับห้องรับแขก รอรับมวลชนคนชมชอบดอกอัญชันค่ะ

พี่นุชรวบรวมภาพดอกอัญชันสวย ๆ ไว้มากจริง ๆ

39. คุณนายดอกเตอร์
เมื่อ ส. 04 เม.ย. 2552 @ 04:33
1219217 [ลบ] [แจ้งลบ]

ยินดีค่ะน้องหมอเล็ก ภูสุภา

ขอบคุณที่สนใจทำให้ได้เข้ามาอ่านมาชมภาพเหล่าดอกอัญชันอีกครั้ง ปีนี้เพิ่งลงปลูกใหม่ มีดอกสีน้ำเงินเข้มอย่างเดียวค่ะ ดอกอัญชันนี้ปลูกไปได้ระยะหนึ่งกอเขาจะโทรม ต้องตัดทิ้ง และมักมีแมลงมากินใบจนพรุนค่ะ

[krutoiting]

ขอบคุณความรู้ที่แบ่งปัน นี้ค่ะ

(Anthocyanin) ซึ่งมีสรรพคุณในการขยายเส้นเลือดฝอยที่ผิวหนัง และดวงตา ดื่มน้ำดอกอัญชัญจึงช่วยบำรุงสายตา คนโบราณนำมาขยี้และทาคิ้วเด็ก เพื่อให้คิ้วดกดำ ปัจจุบันมีผู้ผลิตแชมพูและครีมนวดผมผสมน้ำดอกอัญชันเพื่อบำรุงให้ผมดกดำเป็นเงางาม

 และความงามบนความบอบบางน่าถนุถนอมของ Blue Peaและ Butterfly Pea

ขอบคุณเมนูรับแขก หากมีโอกาสจะขอนำไปลองทำดูนะคะ

[ภูสุภา]

สามปีก่อน ตอนแรกเริ่มจะหัดเขียนร้อยแก้ว บทความ และ ข้อความเกี่ยวกับสุขภาพทั่วไป

เกิดความไม่มั่นใจอย่างมาก เพราะช่วงเวลานั้น ถนัดแต่เขียนกลอน แบบสด ๆ คือ นึกแล้วเขียนสด

มีความรู้สึกส่วนตัวว่า กลอน หรือร้อยกรองเราสามารถรวบรัด รวบความคิดเห็นได้ด้วยคำน้อยคำ

 

แต่บทความ ข้อเขียนแบบร้อยแก้ว ต้องมีการวางแผนบทนำ, เนื้อความสำคัญ, เนื้อความรอง, เนื้อความส่วนกินใจและอาจต้องมี การอ้างอิงฯลฯ

จนพบครูของผู้เขียนท่านหนึ่งคือ

คุณครูสุธีร์ พุ่มกุมาร

ซึ่งท่านเป็นนักกลอนมือรางวัล และเป็นนักเขียนเรื่องสั้นมือฉมัง

 

เอ่ยฝากเนื้อฝากตัวเป็นศิษย์

ท่านบอกสั้น ๆ ว่า "คุณหมอลองเขียนอะไรก็ได้ให้ครูดูสักชิ้น"

จึงเกิดเรื่องนี้ขึ้นมาในอีกสิบนาทีหลังจากคุยกับครู

 

คุณครูนำลงหนังสือและเวบไซต์ของสมาคมนักกลอน

เป็นผลงานของดิฉันชิ้นแรกที่ออกนอกเขตจังหวัดและหน่วยงาน

 

จึงรัก"เถาอัญชัน" เป็นพิเศษ ค่ะ

[หยั่งราก ฝากใบ]

สวัสดีค่ะ

ชอบดอกอัญชันเช่นกันค่ะ....

นอกจากสีสวยแล้วยัง...อร่อยอีกด้วยค่ะ

นำภาพดอกอัญชันที่บ้านมาแจมค่ะ

[ภูสุภา]

อัญชัน ขาว เพิ่งเคยเห็นค่ะ น้องโหล

[นาง พรรณา ผิวเผือก]

สวัสดีค่ะ

                

 

[ภูสุภา]

นาง พรรณา ผิวเผือก (ไม่มีชื่อกลาง)   

วันนี้จะลงเมล็ดของอัญชัน จึงคิดถึงบันทึกนี้ และ เถาอัญชัน วางแผนว่าจะให้เขาอยู่ในกระถาง ทำซุ้มให้เลื้อย น่าจะดี เราก็จะมีสีม่วงแสนหวาน อ่อนแกมเข้มจาง ไว้ผสมทำน้ำพั้นช์ อเมทิสต์ และ ข้าวสารสุขภาพสีม่วงอ่อน

ขอบคุณคำอวยพรปีใหม่..ย้อนหลังค่ะ