กฎหมายลิขสิทธิ์ : ข้อยกเว้นการละเมิดลิขสิทธิ์

เรื่องของ "การละเมิดลิขสิทธิ์" เป็นเรื่องใกล้ตัวของเราทุก ๆ คน เราอาจจะกระทำผิดได้ด้วย "ความไม่รู้" แต่กฎหมายไม่สนใจความไม่รู้ของเรานะครับ

ไม่ว่าจะเป็นการเขียนหนังสือ ทำผลงานวิชาการ หรือแม้กระทั่งการเขียนบันทึกในรูปแบบ BLOG ในอินเทอร์เน็ต เรามีความเสี่ยงที่จะทำผิด "กฎหมายลิขสิทธิ์" ได้กันทุกคน ไม่ว่าจะรู้เท่าไม่ถึงการณ์ หรือ รู้อยู่แก่ใจ

 

บันทึกตอนนี้ ขอนำเสนอเรื่อง "ข้อยกเว้นการละเมิดลิขสิทธิ์" ที่ตราไว้ในพระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ พ.ศ.2537 (http://www.thnic.co.th/docs/copyright-law.pdf)

พระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ พ.ศ.2537 ได้กำหนดข้อยกเว้นการละเมิดลิขสิทธิ์ไว้ ตั้งแต่มาตรา 32 ถึงมาตรา 43

 

หลักการสำคัญที่จะไม่ถึอว่ากรณีต่าง ๆ ที่เข้าข้อยกเว้นการละเมิดลิขสิทธิ์นั้น ไม่เป็นการละเมิดลิขสิทธิ์ กำหนดไว้ในพระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ พ.ศ.2537 ซึ่งมีเงื่อนไข 2 ประการ ได้แก่

ประการแรก การใช้งานลิขสิทธิ์นั้นต้องไม่ขัดต่อการแสวงหาประโยชน์จากงานอันมีลิขสิทธิ์ตามปกติของเจ้าของลิขสิทธิ์

ประการที่สอง การใช้งานลิขสิทธิ์นั้นต้องไม่กระทบกระเทือนถึงสิทธิอันชอบด้วยกฏหมายของเจ้าของลิขสิทธิ์เกินสมควร

 

สำหรับข้อยกเว้นที่ไม่เป็นการละเมิดลิขสิทธิ์ในแต่ละกรณีที่น่าจะเกี่ยวข้องกับการเขียนผลงานวิชาการ หรือรูปแบบอื่น ๆ ได้แก่

(1) วิจัยหรือศึกษางานนั้น อันมิใช่การกระทำเพื่อหากำไร

(2) ใช้เพื่อประโยชน์ของตนเอง หรือเพื่อประโยชน์ของตนเองและบุคคลอื่นในครอบครัวหรือญาติสนิท

(3) ติชม วิจารณ์ หรือแนะนำผลงานโดยมีการรับรู้ถึงความเป็นเจ้าของลิขสิทธิ์ในงานนั้น

(4) เสนอรายงานข่าวทางสื่อสารมวลชนโดยมีการรับรู้ถึงความเป็นเจ้าของลิขสิทธิ์ในงานนั้น

(5) ทำซ้ำ ดัดแปลง นำออกแสดง หรือทำให้ปรากฏ เพื่อประโยชน์ในการพิจารณาของศาลหรือเจ้าพนักงานซึ่งมีอำนาจตามกฎหมาย หรือในการรายงานผลการพิจารณาดังกล่าว

(6) ทำซ้ำ ดัดแปลง นำออกแสดง หรือทำให้ปรากฏโดยผู้สอน เพื่อประโยชน์ในการสอนของตน อันมิใช่การกระทำเพื่อหากำไร

(7) ทำซ้ำ ดัดแปลงบางส่วนของงาน หรือตัดทอนหรือทำบทสรุปโดยผู้สอนหรือสถาบันศึกษา เพื่อแจกจ่ายหรือจำหน่ายแก่ผู้เรียนในชั้นเรียนหรือในสถาบันศึกษา ทั้งนี้ ต้องไม่เป็นการกระทำเพื่อหากำไร

(8) นำงานนั้นมาใช้เป็นส่วนหนึ่งในการถามและตอบในการสอบ

(9) การกล่าว คัด ลอก เลียน หรืออ้างอิงงานบางตอนตามสมควรจากงานอันมีลิขสิทธิ์ตามพระราชบัญญัตินี้ โดยมีการรับรู้ถึงความเป็นเจ้าของลิขสิทธิ์ในงานนั้น

(10) การทำซ้ำโดยบรรณารักษ์ของห้องสมุด ซึ่งงานอันมีลิขสิทธิ์ตามพระราชบัญญัตินี้ มิให้ถือว่าเป็นการละเมิดลิขสิทธิ์ หากการทำซ้ำนั้นมิได้มีวัตถุประสงค์เพื่อหากำไร ดังต่อไปนี้

• การทำซ้ำเพื่อใช้ในห้องสมุดหรือให้แก่ห้องสมุดอื่น
• การทำซ้ำงานบางตอนตามสมควรให้แก่บุคคลอื่นเพื่อประโยชน์ในการวิจัยหรือการศึกษา

 

ลองใช้ความรู้ที่ได้รับจากบันทึกนี้ พิจารณาดูนะครับว่า งานของเราได้รับการยกเว้นจริง ๆ หรือไม่

ถ้าไม่ เราควรจะแก้ไขอย่างไรดี ลบทิ้ง เขียนใหม่ หรือ ปรับปรุง

ขอบคุณครับ :)

 

ป.ล. ผมไม่ใช่นักกฎหมายนะครับ ผมแค่นำเรื่องราวที่ควรทราบมาเล่าสู่กันฟังเท่านั้น หากมีข้อสงสัยมาก ๆ ผมแนะนำให้สอบถามไปยังท่าน "อัยการชาวเกาะ" หรือนักกฎหมายท่านอื่น ๆ ดูนะครับ

 

....................................................................................................................................

บันทึกที่เกี่ยวข้อง

ภายในสมุดบันทึก ชื่อ "เทคโนโลยีการศึกษา..เท่าหางอึ่ง"

• กฎหมายลิขสิทธิ์ : การนำ "ภาพ" มาประกอบการเขียน
• กฎหมายลิขสิทธิ์ : การวิเคราะห์นวนิยาย เรื่องสั้น และกวีนิพนธ์ ทั้งเรื่อง
• กฎหมายลิขสิทธิ์ : การแปลหนังสือต่างประเทศเป็นภาษาไทย และการแปลหนังสือภาษาไทยเป็นภาษาต่างประเทศ
• กฎหมายลิขสิทธิ์ : การแปลสำนวน สุภาษิต จากภาษาหนึ่งไปอีกภาษาหนึ่ง
• กฎหมายลิขสิทธิ์ : การนำภาพเขียนที่เขียนในขณะเป็นลูกจ้างบริษัทมาประกอบการเขียนตำราของผู้วาดภาพ
• กฎหมายลิขสิทธิ์ : การนำบทความจากนิตยสารมาเป็นกรณีศึกษาและวิเคราะห์ข้อบกพร่อง 
• กฎหมายลิขสิทธิ์ : ข้อมูลในระบบอินเทอร์เน็ต ที่มีการดาวน์โหลดฟรี เราจะสามารถนำข้อมูลมาแปลและจัดเรียงใหม่ได้หรือไม่ ?
• กฎหมายลิขสิทธิ์ : การนำรูปหน้าเว็บเพจมาประกอบการเขียนตำรา
• กฎหมายลิขสิทธิ์ : การนำหนังสือหรือบทความของบุคคลอื่น เข้าสู่ระบบเว็บไซต์ของคณะในมหาวิทยาลัย เพื่อให้นักศึกษาได้ศึกษา
• กฏหมายลิขสิทธิ์ : การนำวิทยานิพนธ์ของตนเองมาเป็นส่วนหนึ่งของตำรา
• กฎหมายลิขสิทธิ์ : การนำข้อมูลจากหน่วยงานของรัฐมาใช้ประกอบการเขียนตำรา
• กฎหมายลิขสิทธิ์ : การนำบทความของตนเองที่เขียนลงหนังสือพิมพ์ นิตยสาร มารวมเป็นหนังสือ

บันทึกของบล็อกเกอร์ท่านอื่น

• บล็อก : แนะนำการนำไฟล์เพลงมาใช้ในบล็อก โดย น้อง เก๋น้อย  

 

....................................................................................................................................

แหล่งอ้างอิง

มานิตย์ จุมปา.  เขียนผลงานวิชาการอย่างไรไม่ละเมิดลิขสิทธิ์.  กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2549.

พระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ พ.ศ.2537.  http://www.thnic.co.th/docs/copyright-law.pdf (19 ธันวาคม 2551).