ภาษาพม่าง่ายๆ สไตล์เรา (ตอน 5 - คนไทยเรียกว่า "โยเดีย")
...
ภาพที่ 1: ชาวพม่าไปทำบุญที่มหาเจดีย์ชเวดากอง ย่างกุ้ง พม่า (มิถุนายน 2548)
-
โปรดสังเกตว่า ผู้ชายพม่าจะนั่งไหว้พระแบบนั่งยองๆ ผู้หญิงจะนั่งคุกเข่า
...
-
พระอาจารย์เทพพนมกล่าวว่า อรรถกถาพม่ากล่าวถึงการ "นั่งกระโหย่ง" เช่น เวลาขอขมาพระเจดีย์หรือพระภิกษุสงฆ์ ฯลฯ ว่า ส่วนที่สัมผัสพื้นควรเป็นส่วนที่ไม่มีขน (ส่วนที่ไม่มีขนของคนเราได้แก่ ทวารเข้าออก มือ และเท้า)
-
ผู้เขียนสังเกตว่า เวลาชาวพม่าเชื้อสายพม่า ("บะหม่า" มาจากคำว่า "พราหมณะ" หรือพราหมณ์) พนมมือ... นิ้วจะติดกันบ้างไม่ติดกันบ้าง ส่วนชาวพม่าเชื้อสายไทยใหญ่ ("ฉาน" เขียนว่า "สยาม" ออกเสียงว่า "ชาน") และชาวพม่าเชื้อสายมอญ ("มอน") จะพนมมือแบบนิ้วติดกันคล้ายคนไทย
...
ภาพที่ 2: เจ้าของร้านอาหารที่พุกาม พม่า (มิถุนายน 2548)
-
คนพม่าคนอื่นจะไม่ไหว้ลูกค้า เพิ่งจะเห็นรายนี้อยู่รายเดียว
...
ภาพที่ 3: ชาวพม่านิยมเข้าไปสวดมนต์ นับลูกประคำ (ส่วนใหญ่จะสาธยายพระพุทธคุณได้แก่ "อิติปิโส ภควา...") นั่งสมาธิในพระเจดีย์ทั่วพม่าเงียบๆ (ภาพบริเวณภายในพระมหาเจดีย์ชเวดากอง ย่างกุ้ง พม่า / มิถุนายน 2548)
- โปรดสังเกตราวเหล็กด้านหน้า-ซ้ายมีลูกประคำ ("ปดี") แขวนไว้ให้ยืมไปนับได้ฟรี ชาวพม่าเป็นคนมีวินัย ใช้แล้วคืน
- วัดบางแห่งมีหนังสือสวดมนต์เล่มเล็กแขวนไว้ด้วย ซึ่งไม่ค่อยมีคนหยิบยืมไปสวดเท่าไร เนื่องจากชาวพม่าจำนวนมากท่องจำบทสวดได้หมด
...
ภาพที่ 4: ไกด์ชาวไทยใหญ่ (รัฐฉาน เขียนว่า "สยาม" ออกเสียง "ชาน" / มิถุนายน 2550)
- ไกด์ท่านนี้เป็นคนเชียงตุง รัฐฉาน เรียบจบปริญญาตรีฟิสิกส์จากมหาวิทยาลัยเชียงตุง รัฐฉาน จบแล้วไม่มีงานประเภทนักฟิสิกส์ทำ เลยมาทำงานไกด์แทน
...
- ปี 2550 ผู้เขียนซื้อทัวร์ไปย่างกุ้ง-พะโค-พระธาตุอินทร์แขวน... ไกด์บริษัทนี้มี 2 ท่าน ไกด์อีกท่านหนึ่งก็มาจากเชียงตุง รัฐฉานเหมือนกัน เป็นชาวพม่าเชื้อสายจีน พูดได้อย่างน้อย 5 ภาษาได้แก่ จีนแคะ จีนกลาง พม่า อังกฤษ และไทย เรียนจบปริญญาโทสาขาพืชศาสตร์ นับว่า เป็นคนที่เก่งสุดๆ ทีเดียว
...
- ท่านบรรยายไว้ว่า มอญเป็นผู้สร้างอารยธรรมในเอเชียอาคเนย์ เนื่องจากชาวมอญสร้างศิลปวัฒนธรรม และภาษาเขียนได้ก่อน
- ต่อมาชาวพม่า ("บะหม่า") รับวัฒนธรรมมอญไป ไทยเราก็รับวัฒนธรรม เช่น ช่างสิบหมู่ ฯลฯ จากครูบาอาจารย์ชาวมอญ หลังจากนั้นวัฒนธรรมมอญจึงแพร่ไปทั่วเอเชียอาคเนีย์อีกต่อหนึ่ง
...
ภาพที่ 5: เด็กนักเรียน ("เจาตา") นอนหลับที่วัด
- ถ้าดูจากโสร่งสีเขียว... นักเรียนท่านนี้ควรจะอยู่ชั้นประถม 2 หรือสูงกว่านั้น ชั้นเล็กกว่านี้จะยังไม่มีสิทธิ์นุ่งโสร่ง เพื่อป้องกัน "โสร่งหลุด" เด็กโตหน่อยจึงจะนุ่งได้
...
- ถ้าดูจากผมที่ดกหน่อย และกะโหลกตรงหน้าผากที่ดิ่งลงมา... นักเรียนท่านนี้น่าจะเป็นชาวพม่าเชื้อสาย "พม่า (บะหม่า)"
- ท่านพระอาจารย์ชนกะเล่าว่า ชาวพม่ายุคหลังๆ นิยมให้ลูกหลานนอนตะแคง กะโหลกด้านข้างจะได้แบนลงแบบคนอเมริกัน ซึ่งชาวพม่าเชื่อกันว่า จะฉลาดมากกว่าคนที่หัวแบนๆ แบบคนนอนหงายตั้งแต่เด็ก
...
ขอทบทวนศัพท์ตอนที่ 4 > [ Click ] ได้แก่
- นกแซด = ทักทาย
- เละ = มือ
- ซแว = ดึง
- เละ ซแว = เชคแฮนด์ จับมือทักทาย (= มือ + ดึง)
...
- อ๊กฉี่ = พนม
- เละ อ๊กฉี่ = พนมมือ (= มือ + พนม)
- แด = คำเวลา "ปัจจุบัน"
- แหม่ = คำเวลา "อนาคต" = จะ
...
- สยาหวุ่น = หมอ
- ปูซอ (คำนี้ไม่นิยมใช้ทั่วไป) = บูชา
- เซดีย์ (คำนี้ไม่นิยมใช้ทั่วไป) = เจดีย์
...
ขอทบทวนสำนวนที่น่ารู้ได้แก่ ภาษาพม่านิยมใช้คำว่า "ไม่มี" หรือ "มะ ชิ บู" มากมาย ตัวอย่างเช่น
- คนอยู่ = มีคน (ภาษาพม่า = คน + มี)
- ตัวอย่างเช่น หมออยู่ = สยาหวุ่น ชิ แด (= หมอ+ มี) ฯลฯ
...
- คนไม่อยู่ = ไม่มีคน (ภาษาพม่า = คน + ไม่ + มี)
- ตัวอย่าง เช่น หมอไม่อยู่ = สยาหวุ่น มะ ชิ บู (= หมอ + ไม่ + มี) ฯลฯ
...
- พนมมือ = เละ อ๊กฉี่
- ไม่พนมมือ = เละ อ๊กฉี่ มะ ชิ บู (= พนมมือ + ไม่ + มี)
...
ภาพที่ 6: แผนที่พม่าจากวิกิพีเดีย > [ Wikipedia ]
- กล่าวกันว่า พม่ามีรูปร่างคล้ายว่าวรูป 4 เหลี่ยมตะแคง และมีหางว่าวอยู่ทางด้านล่าง... ด้านเหนือของพม่าอยู่ติดจีนและธิเบต... รัฐกะฉิ่น (Kachin) นั้นมีชื่อเสียงในเรื่องความหนาวเย็น ตอนเหนือของรัฐนี้มีหิมะตก ซึ่งต่อไปอาจจะไม่มีหิมะอีกก็ได้ เนื่องจากโลกเราร้อนขึ้นเรื่อยๆ
...
- ด้านตะวันออกเฉียงเหนือมีดินแดนที่ติดกับไทยได้แก่ รัฐฉาน (Shan) หรือไทยใหญ่ (ออกเสียง "ชาน") รัฐกะยา รัฐกะยิน (Kayin) หรือกะเหรี่ยง
- สหราชอาณาจักร (หมู่เกาะอังกฤษ) ใช้วิธี "แบ่งแยกแล้วปกครอง (divide & rule)" ยุยงให้ชาวพม่าแตกแยกกัน โดยใช้ชนกลุ่มน้อยคือ กะเหรี่ยงไปเป็นทหาร เปลี่ยนคนกะเหรี่ยงจากเดิมนับถือพุทธและถือผีเป็นคริสต์ ให้สิทธิพิเศษกับกะเหรี่ยง
...
- ฝรั่งเจ้าอาณานิคมไปที่ไหนก็มักจะทิ้ง "ระเบิดเวลา" ไว้ที่นั่น เช่น ทำแผนที่ยกเขาพระวิหารไปไว้ในเขตกัมพูชา ฯลฯ
- ชาวพม่าสมัยอาณานิคมไม่ค่อยชอบอังกฤษ เพราะชาวอังกฤษใส่รองเท้าเข้าไปในพระเจดีย์ ส่วนญี่ปุ่นนั้นก็ไม่ชอบเหมือนกัน
...
- เพราะญี่ปุ่นบุกพม่า "ตัวเปล่า" อยากได้อะไรก็ปล้นจากชาวบ้านไปหมด อยากได้ไก่ พูดพม่าไม่เป็นก็ทำท่าคล้ายไก่ตีปีก บังคับให้ชาวบ้านที่ยากจนอยู่แล้วไปหาไก่ ได้แล้วก็ปล้นไปเสียต่อหน้า
- ทว่า... คนญี่ปุ่นยุคนี้ฉลาดคิด เข้าไปช่วยคลังเลือดพม่า บริจาครถพยาบาลใช้แล้วให้คลังเลือด หาอาสาสมัครเข้าไปช่วยกิจการคลังเลือด ซึ่งชาวพม่าถือกันว่า เป็น "ซีวิต๊ะ ดานะ" หรือ "ชีวิตะ ทานะ (ชีวิตทาน)" นั่นคือ การให้เลือดเป็นการช่วยชีวิตคนอื่น ทำให้ชาวญี่ปุ่นได้ใจชาวพม่า
...
- ฑูตอังกฤษท่านหนึ่งฉลาดคิดมาก... ท่านไปที่คลังเลือดโรงพยาบาลย่างกุ้ง เจเนอรัล ฮอลปิทอล (Yangon general hospital) หรือโรงพยาบาลโรคทั่วไปย่างกุ้ง ไปบริจาคเลือดมากถึง 2 ครั้ง
- เรื่องนี้หนังสือพิมพ์เมียนม่าร์ ไทม์ตีพิมพ์ยกย่องว่า เป็นการทำดี ได้บุญด้วย ได้ใจชาวพม่าด้วย คนฉลาดคิด ฉลาดทำแบบนี้... อยู่ที่ไหนก็ทำให้เกิดเมตตา เกิดความสงบสุข และมิตรภาพ
...
ชาวพม่าประกอบด้วยคนกลุ่มใหญ่หรือชาว "บะหม่า" (มาจากคำว่า "พราหมณะ" หรือ "พราหมณ์" ออกเสียงแบบบาลีว่า "บะ-รา-หะ-มะ-ณะ" ภาษาพม่าไม่มีตัว "ร เรือ" เมื่อออกเสียงไปๆ มาๆ เลยกลายเป็น "บะหม่า" (วิธีจำง่ายๆ คือ ให้ลองจำว่า "บะหม่าชอบกินบะหมี่") และชนกลุ่มน้อยอีกหลายเผ่าพันธุ์
ทุกวันนี้มีคำเรียกชาวพม่ารวมๆ ว่า "เมียนม่าร์ (Myanmar)" ซึ่งจะรวมชาวพม่าทุกกลุ่มเข้าด้วยกัน ชนกลุ่มต่างๆ ที่พวกเราควรรู้จักได้แก่
- บะหม่า = ชาวพม่ากลุ่มใหญ่
- ชาน = ไทยใหญ่ รัฐฉาน (เขียนว่า "สยาม" ออกเสียง "ชาน")
- ม็อน (ออกเสียงสั้นเล็กน้อย) = ชาวพม่าเชื้อสายมอญ
- กยิน = กะเหรี่ยง
...
ชาวพม่าเรียกคนไทยว่า "โยเดีย" ซึ่งน่าจะมาจากคำว่า "อยุธยา" และเรียกประเทศไทยว่า "ไท้ ไหน่หงั่ง ("ไท้" = ไทย; "ไหน่หงั่ง" = ประเทศ) หรือ "ไท้ ปี ("ไท้" = ไทย; "ปี" = ประเทศ)
ชื่อเมืองที่ชาวพม่ารู้จักดีคือ กรุงเทพฯ (เรียกว่า "บาง-เก้า") เชียงใหม่ (เรียกว่า "เชี้ยง-ไหม่") แม่สอด (เรียกว่า "แม-เซ่า")
...
เคล็ดไม่ลับ
- เวลาไปพม่า... ไม่ว่าจะพบใคร ถ้ามีเหตุการณ์ที่ไม่แน่ใจในเรื่องความปลอดภัย หรือจะขอความช่วยเหลือ ให้รีบบอกคนอื่นไปเลยว่า เป็นคนไทย เพราะชาวพม่าส่วนใหญ่ชอบคนไทย โดยเฉพาะความช่วยเหลือตอนพายุนาร์กิสเข้าพม่ามีส่วนทำให้ชาวพม่าซาบซึ้งในความช่วยเหลือของคนไทย
...
- เรื่องที่คนไทยเราควรระมัดระวังให้มากคือ สื่อมวลชนไทยขาดความรับผิดชอบในการรายงานข่าว ชอบลงข่าวเพื่อนบ้านหรือแรงงานต่างด้าวแต่ในแง่ร้าย อะไรที่ดีๆ ไม่นำมาตีพิมพ์หรือเผยแพร่
- เรื่องนี้ชาวพม่าท่านหนึ่งที่อ่านหนังสือพิมพ์ไทยบ่นให้ผู้เขียนฟังว่า หนังสือพิมพ์ไทยพูดถึง... แต่เรื่องร้ายๆ เรื่องดีๆ ไม่รู้จักนำมาลง
...
- ชาวพม่ารุ่นเก่าบางท่านก็ไม่ชอบคนอังกฤษ และคนญี่ปุ่น... ทุกวันนี้ยังมีการใช้หน่วยนับ (ลักษณนาม) เรียกคนอังกฤษและคนญี่ปุ่นเป็น "ตัว" ไม่นับเป็น "คน"
- เป็นคนไทยไปพม่าไม่ต้องกลัว... เพราะชาวพม่านับคนไทยเป็น "คน"
...
- ยิ่งตอนผู้เขียนติดตามคณะไปส่งพระอาจารย์อมรเรียนต่อที่วัดพะเอ้าตอย่า เมาะละแหม่ง เขตมอญ (กรกฎาคม 2551) ยิ่งสนุกใหญ่... ไปบ้านไหน พอเขารู้ว่า เป็นคนไทย คนเชื้อสายมอญก็จะคุยเป็นภาษาไทยด้วย ท่านบอกว่า ไปทำงานเมืองไทยกันคนละ 8 ปีบ้าง 12 ปีบ้าง 14 ปีบ้าง
- ตอนขึ้นรถไฟกลับย่างกุ้งก็สะดวก... พอมีคนรู้ว่า เป็นคนไทย ก็มีคนที่ทำงานก่อสร้างแถวๆ ระนอง ท่านกลับไปคลอดที่บ้านชานเมืองหงสาวดี (พะโค) ช่วยเหลือกันดีมาก
...
ศัพท์ในตอนนี้
- เมียนม่าร์ = ชาวพม่าทุกกลุ่มรวมกัน
- บะหม่า = ชาวพม่ากลุ่มใหญ่
- ชาน = ไทยใหญ่ รัฐฉาน (เขียนว่า "สยาม" ออกเสียง "ชาน")
- ม็อน (ออกเสียงสั้นเล็กน้อย) = ชาวพม่าเชื้อสายมอญ
- กยิน = กะเหรี่ยง
...
- โยเดีย = ไทย
- ไท้ = ไทย (หมายถึง "ประเทศ")
- ไหน่หงั่ง = ประเทศ
...
- ดานะ = ทาน ("ทา-นะ" ออกเสียงแบบบาลี)
- ซีวิต๊ะ = ชีวิต ("ชี-วิ-ตะ" ออกเสียงแบบบาลีพม่า = "ซี-วิ-ต๊ะ")
- ซีวิต๊ะ ดานะ = ทานที่ช่วยชีวิตคน ชาวพม่ามักจะใช้เรียกการบริจาคเลือด (ต้วย ลู่; ต้วย = เลือด; ลู่ = ให้)
...
การเรียงคำในภาษาพม่า... ส่วนใหญ่จะนำคำขยายไว้ข้างหน้าคล้ายๆ ภาษาอังกฤษ เช่น ประเทศไทย = ไทย + ประเทศ = ไท้ + ไหน่หงัง = ไท้ ไหน่หงั่ง ฯลฯ
...
แบบฝึกหัด
จงแปลภาษาไทยเป็นภาษาพม่า
- ชาวพม่าทุกกลุ่มรวมกัน
- ชาวพม่าเชื้อสายมอญ
- ชาวพม่าเชื้อสายกะเหรี่ยง
- ชาวพม่ารัฐฉาน / ไทยใหญ่
- ประเทศไทย
- ไทย (หมายถึงประเทศ หรือคนก็ได้)
เฉลย
- ชาวพม่าทุกกลุ่มรวมกัน = เมียนม่าร์
- ชาวพม่าเชื้อสายมอญ = ม็อน
- ชาวพม่าเชื้อสายกะเหรี่ยง = กยิน
- ชาวพม่ารัฐฉาน / ไทยใหญ่ = ชาน
- ประเทศไทย = ไท้ ไหน่หงั่ง
- ไทย (หมายถึงประเทศ หรือคนก็ได้) = โยเดีย
ขอแนะนำ
- ขอแนะนำให้อ่านตอนต่อไป (ตอนที่ 6)
- [ Click ]
...
- ขอแนะนำเว็บไซต์ "ศูนย์พม่าศึกษา มหาวิทยาลัยนเรศวร"
- [ Click ]
...
- ขอแนะนำเว็บไซต์ "มอญศึกษา"
- [ Click ]
...
- ขอแนะนำหนังสือ "เรียนรู้ภาษาพม่าด้วยตนเอง" พิมพ์ครั้งที่ 11. ราคา 55 บาท เขียนโดยท่านอาจารย์วินมิตร โยสาละวิน โทรศัพท์ 055-545.257 ตู้ ปณ.62 อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก 63110.
...
- ขอแนะนำให้อ่านตั้งแต่ตอนที่ 1
- [ Click ]
...
ที่มา
- กราบขอบพระคุณ > ท่านพระอาจารย์ธัมมานันทมหาเถระ อัครมหาบัณฑิต (สมณศักดิ์พม่า) และท่านพระอาจารย์ชนกะ วัดท่ามะโอ ลำปาง
- นพ.วัลลภ พรเรืองวงศ์ นักเรียนภาษาพม่า > 22 พฤศจิกายน 2551 > 27 พฤศจิกายน 2551.
...
- สงวนลิขสิทธิ์บทความในบล็อก "บ้านสุขภาพ" และ "บ้านสาระ"
- ยินดีให้ท่านผู้อ่านนำไปใช้ส่งเสริมสุขภาพ หรือเผยแพร่ความรู้ได้ ห้ามนำไปใช้เพื่อการค้า
...
ความเห็น (10)
Thasin Myint
เสยาหวุ่น เน-เกา-ลา-ซิน (ขึ้นเสียงสูง และทำตาโตเหมือนลูกสิงโตแล้วนะคะ )บล็อกของท่านได้ทั้งความรู้รอบตัว โดยการเรียนภาษาพม่าน่ารักและขำมาก เวลาอ่านแล้วสารสุขหลั่งทำให้จิตและกายมีพลังคะ
-อ่านตั้งแต่ตอน1-5 ได้ทบทวน เมียนม่าร์-สกา ต้องขอบคุณท่านมากรู้สึกมีหลักที่จำได้ง่ายและเข้าใจเพราะภาษาพม่าต้องท่องจำ แต่เวลาพูดเป็นประโยคต้องมีหลัก ก็ขอสมัครเป็นลูกศิษย์ ด้วย ขอคารวะล่วงหน้าเพราะมั่นใจว่าท่านเป็นผู้เปี่ยมด้วยเมตตาและกรุณา เจซูติน-บา-แด-ซิน
Thasin Myint
ขอขอบคุณ... คุณ Thazin Myint
- เหน่ เกา แด = สบายดีครับ
ดูเหมือนชื่อคุณน่าจะเขียนด้วยตัว 'Z' เนื่องจาก 'Thazin' / ตะซิน (เสียงขึ้นจมูก หรือนาสิกแบบตัวแซดอังกฤษ) แปลว่า ดอกไม้ที่ใช้ประดับ
- เดิม "ตะซิน(z)" ใช้ในรั้วในวัง ต่อมาใช้ประดับส่วนหัวในงานะพิธี เช่น รับปริญญา ฯลฯ ด้วย
คนที่ไม่ค่อยได้ใช้ภาษาพม่า...
- ถ้าหาโอกาสหัดอ่านหนังสือได้จะช่วยให้มี "ชั่วโมงบิน" เพิ่มขึ้น
- ตอนนี้ผมกำลังหัดตัวอักษรอยู่ครับ
แวะเข้ามาอ่านเรื่องพม่าค่ะ คุณหมอวัลลภ
ขอขอบคุณ... คุณ tukky ครับ
สนใจมากสำหรับภาษาพม่าแต่ยากจะไปเที่ยวที่ประเทศพม่ามากเลยครับพอจะพูดภาษาพม่าเป็นเพราะเป็นครูอยู่ที่แม่สอดครับถ้าว่าง ๆ จะเข้ามาเรียนใหม่นะครับขอบคุณครับมีอะไรก็ส่งเมล์มาให้ก็ได้นะครับ
อาจารย์เป็นครูอยู่แม่สอด...
แถวนั้นน่าจะหาทางเรียนได้ง่ายกว่าลำปางแยะเลยครับ เรียนที่วัดกะเหรี่ยงพุทธก็น่าจะได้
ดีจังเลยค่ะ..ที่มีคนให้ความรู้แบบนี้..ภาษาอื่นจะหาอ่านง่ายแต่ภาษาพม่ารู้สึกจะน้อยค่ะ..แต่อยากให้มีแบบว่าเป็นภาษาไทย-คำอ่าน-คำแปลเยอะๆหลากหลายสำหรับนักท่องเที่ยวน่ะค่ะ เช่นเวลาซื้อของ ต่อลองราคา ถามทาง หาข้าวกินอะไรประมาณนี้น่ะค่ะ..ขอบคุณนะคะ
ชอบภำษาพม่าได้เรียนรู้หลายภาษามันมีสวนช่วยสมองเปิดทักทายเพื่อนพม่าได้หลายคนเพราะข้างบ้านมีโรงงานอิฐแดงมีคนงานพม่ามากผมขายของครราวนี้ได้ใช้ภาษาพม่าไม่มากก็ยังดีขอขอบคุณมากครับผมอยู่ยะลา
อยากถามว่า คำว่า วิศวกร ภาษาพม่า เรียกว่าอะไร
ศรีศุกร์ นิลกรรณ์
สวัสดีค่ะคุณหมอ พบกันอีก แสดงว่ายังวนเวียนอยู่ในวัฎฎะอยู่นะคะ