สวัสดีครับทุกท่าน
สบายดีไหมคร้าบบบบ(ภาษาบ๊องแบ๊วครัีบ)
หายไปหลายวันครับ มีใครคิดถึงบ้างครับ ชูนิ้วก้อยหน่อยครัีบ อิๆ
วันนี้ไม่มีอะไรมากครับ พอดีนึกถึงบ่อและสระปลาที่บ้านครับ
สระน้ำขนาดเกือบสองไร่ครับ และผมเคยเขียนเรื่อง แผนที่ปลา
เลยเอามารื้อกันอีกรอบครับ
สระดังภาพด้านล่างนี้นะครับ
สระน้ำสระนี้พื้นเพเองคือทุ่งนานะครับ
แต่ได้มีโครงการหลวงเข้ามาหาที่เพื่อจะขุดสระ ขุดให้ฟรี
ให้เป็นเจ้าของสระดูแล ตามนโยบายทางองค์กรรัฐในขณะนั้น
คือให้เจ้าบ้านดูและจัดการบริหารน้ำเองโดยในหน้าแล้งมีการแบ่งปันน้ำให้เพื่อนบ้านในชุมชนด้วย
มีอายุ เกือบสามสิบปีแล้วครับ ใช้รถในการขุดอยู่หลายวันกว่าจะเสร็จ
ตอนนั้นผมคงมีอายุประมาณสักห้าหรือหกขวบได้ครับ
เมื่อเวลาผ่านไปสระก็เริ่มมีน้ำขังจากน้ำฝน
ฝนตกอยู่นานครับว่าน้ำจะเต็มสระ น้ำในสระยังขุ่นๆ เป็นสีน้ำนม
แต่เมื่อเวลาผ่านไป ตะกอนเริ่มจัดเรียงระเบียบจมลงไปนอนก้นสระ
มีตะไคร่น้ำ พืชน้ำเริ่มขึ้น เริ่มมีการเปลี่ยนสีของน้ำ
ที่บ้านก็เริ่มเอาปลามาปล่อย ในสระใบนี้มีปลาเพียบครับ
มาจากแหล่งต่างๆ เช่นจากทุ่งนาบ้าง จากตอนหน้าแล้งบ้าง
หรือจับมาจากสระอื่นๆ บ้าง ตลอดจนที่ญาติให้กันมาครับ
นับว่าปลาในสระใบใหญ่ครับ แน่นอนว่ามี ปลาช่อน ปลาหมอ ปลาดุก
ปลากระดี่ ปลาซิว ปลาไหล ปลาโอน ปลาขลุด ปลาหลาด
มันจะรักษานิเวศกันแบบธรรมชาติกันเอง แน่นอนว่าไม่ใช่สระเชิงเดี่ยว
เลี้ยงปลาเิชิงเดี่ยวอย่างแน่นอนครับ
ชีวิตของปลาที่ใส่ลงไป
เป็นสระบูรณาการเลยล่ะครับ หรือว่ามีปลาอะไรก็ใส่ลงไปครับ
มีทั้งปลากินพืช ปลากินสัตว์ครบเครื่อง เอาล่ะครับ
ระบบนิเวศนี้ครบวงจรได้ระดับหนึ่งครับ มีการไล่ล่ากัน
ก็ต้องหาที่หลบภัยกันครัีบ
มีครั้งหนึ่่งแม่เอาปลาสลิดมาใส่หลายปี๊บครับ
แต่เหมือนว่ามันเงียบมากๆ ครับ มีการให้อาหารบ้างเป็นบางครั้ง
ก็ไม่ได้สูตรอะไรครับ เป็นรำข้าว ที่ได้จากโรงสีข้าวนะครับ
ก็มีปลาขึ้นมากินกันอย่างสนุกสนานครัีบ บ้างก็สนใจบ้าง บ้างก็ไม่สนใจ
ก็คงแล้วแต่พฤติกรรมของปลาแต่ละชนิดครับ
เมื่อเวลาผ่านไป ปลาใหญ่โต แต่จับเอายากครับ
พูดได้ว่าคงต้องใช้กระบวนการจัดการความรู้เอาเองในการจับปลา(แหมว่าไปยังกะการทำ
KM นะครัีบ) เวลาฝนตกหนักน้ำปริ่มสระปลาก็สนุกสนานขึ้นมาเ่ล่นน้ำ
ที่บ้านก็ต้องปล่อยให้น้ำไหลและเอาตาข่ายไปดักไว้ครัีบ
เดี๋ยวผมเล่าเรื่องการจับปลาดีกว่าครัีบ
การจับปลามีหลายวิธีนะครับ เช่น
- ใช้แห (ทางใต้เรียกว่าทอดแห ไม่ต้องใช้น้ำมันนะครับ)
วิธีการนี้ปลาไม่ตายครัีบ จับแล้วปลายังเป็นๆ
เอาไปปล่อยที่อื่นต่อได้ครับ
- ใช้กัด(ตาข่าย) ดักปลาเลือกได้ตาถี่ตาห่าง จับแล้วทิ้งไว้นาน
ปลาอาจจะห่อตัวเองจนปลาตายได้ครัีบกว่าเจ้าของบ้านจะมาเจอ
- ใช้เบ็ดผูกกับเชือกเสียบหัวปลาหมึกจากตลาดกลิ่นคาวๆ
หน่อยเหวี่ยงทิ้งลงไปในสระ
แล้วผูกเชือกอีกปลายด้านหนึ่งไว้กับกิ่งไม้ที่อ่อนโยน
สำหรับปลาช่อน หรือใช้ไส้เดือน สำหรับจับปลาดุก
ไข่มดแดงสำหรับปลาหมอ เป็นวิธีที่ทำให้ปลาที่กินเบ็ดไม่ตึงเกินไป
ก็จะมีการโยกไปมาครับ เราก็สังเกตเอาที่กิ่งไม้ที่โยกไปมา
หากปลากินเบ็ดแล้วนะครับ
- ตกเบ็ด อันนี้แล้วแต่จะใช้เหยื่ออะไรครับ ขึ้นกับผู้ตกถนัดครับ
คันเบ็ดต้องพอเหมาะ แรงไปก็ปลาปากขาดได้
อาจจะไม่สามารถกินอาหารได้ชั่วชีวิต วิธีการในการตวัดเบ็ดก็สำคัญครัีบ
เพราะบางครั้งตวัดแรงมาก ไปเกี่ยวตาทำให้ตาหลุดออกมาได้
หากเบ็ดขาดปลาตัวนั้นคงตาบอดหนึ่งข้างไปชั่วชีวิตเช่นกันครับ
เหลืออยู่ข้างเดียว
- วิธีอื่นๆ ลองคิดกันดูนะครับ
คุณเคยจับปลาแบบไหนบ้างครับ?
ในการจับปลา ตามแต่วิธีนะครับ บางทีวิธีเบาครับ
แหก็มีข้อดีคือเลือกได้ว่าจะตาถี่ ตาห่างแค่ไหนในการจับปลา
จับแล้วไม่ต้องการก็ปล่อยคืนลงสระได้ครับให้ชีวิตใหม่กับเค้าได้
แต่บางตัวที่เข้าเกณฑ์ก็จับเอาไปแจกจ่าย ทำอาหารความเหมาะสมครัีบ
ตามประสบการณ์ผม ผมนิยมใช้แห
เพราะเวลาจะจับปลาด้วยแห เราก็ต้องจัดแบ่งแหออกเป็นสามส่วน
ส่วนหนึ่งไว้ที่ข้อศอก ส่วนหนึ่งไว้ในมืออีกข้างหนึ่ง
และอีกส่วนปล่อยห้อยไว้ แล้วก็สังเกตครับ
ว่าปลาขึ้นมาหายใจตรงไน ก็เหวี่ยงแหได้เลยครัีบ
เวลาเหวี่ยงแหแต่ละครั้งน้ำจะกระเพื่อมทั่วสระ ปลาตัวอื่นๆ
ได้ัรับผลกระทบทางตรงและอ้อม ต่างก็เงียบจมตัวเองลงไปอยู่ใต้ผิวน้ำ
บ้างก็แอบๆ หลบๆ ที่ขอบสระ บ้างก็อยู่ตามมุมสระ
บ้างก็อยู่ที่ผิวท้องก้นบ่อ จะกว่ารู้สึกปลอดภัย จึงขึ้นมาที่ผิวน้ำ
แล้วกระโดดงับเหยื่อกันต่อไปครับ
หากเมื่อไหร่มีแหเหวียงลงมาอีกก็เงียบไปอีกครับ
เป็นแบบนี้อยู่ร่ำไป..... นี่ล่ะชีวิตของปลาในสระบูรณาการ
ภัยจากการกัดกินกันเองแล้ว ก็ยังมีภัยจากเจ้าของบ่อที่มาจับปลา
ตอนนี้ที่บ้านบอกว่าีการใช้ไฟช็อตด้วยครับ แบบนี้ยิ่งโหดหนักครับ
เพราะจิ้มไฟลงไปปั๊บปลาจะหมดสติตรงนั้น ปลาตัวเล็กตายเกลี้ยง
แต่การใช้ไฟช๊อตจึงทำลายหนักแต่ในวงแคบๆ เพราะกระแสไฟไม่แรงมาก
ส่วนใหญ่จะเกิดจากการขโมยจากผู้ไม่หวังดีครับ....
(เป็นภาพนกเป็ดน้ำที่มาหาปลาที่สระ
จับภาพขณะที่บินจากสระใหญ่ไปยังสระเล็กข้างบ้านอีกสระ)
แล้วคุณล่ะจะเลือกจับปลาด้วยวิธีการใด?
โดยที่สังคมปลายังเป็นสังคมสันติสุขในสระบูรณาการ
แห เบ็ด ตาข่าย ฉมวก สุ่ม
ลัน ไซ หลอน และอื่นๆ
ปล. คำว่าบูรณาการ ภาษาใต้ อาจจะเรียกว่า สมรม ผสม
คลุก ฯลฯ ครับ
กราบขอบพระคุณมากครับ
เม้ง
