ภาษาพาม่วน 1 นำ ที่แปลว่า ตาม

นำ ที่แปลว่า ตาม หรือพร้อมกัน ไม่แปลว่าออกหน้า

การ "นำ" ที่แปลว่าการ "ตาม" คำที่มีความหมายกลับกันของภาษาไทย-อีสาน-ลาว

                ภาษาไทยกลางกับภาษาไทยอีสานมักมีหลายคำที่มีความหมายผกผันกันอย่างน่าฉงน  ปนน่ารัก  คนภาคอีสานเองบางครั้งถ้าไม่สังเกตก็แทบไม่รู้สึกตัว  เช่น  คำว่า “นำ” ซึ่งพวกเราเข้าใจได้ทันทีว่าหมายถึง  นำหน้า  อยู่ส่วนหน้า  ผู้นำก็หมายถึง  หัวหน้า  ผู้อยู่ส่วนหน้าขององค์คณะ    

               แต่ “นำ” ในภาษาอีสานนั้น  กลับหมายถึง การตาม  ถ้าเป็นการเดินก็คือการเดินตามหลังคนเดินหน้า  เช่นคำว่า  “ควายน้อยย่างนำก้นแม่มัน” ซึ่งหมายถึง ลูกควายเดินตามหลังแม่ 

              หรืออย่างมากก็หมายถึงการเดินไปพร้อม ๆ กันไม่ล้ำไปข้างหน้า เช่น  เฮาสองคนสิไปนำกัน  (เราสองคนจะไปด้วยกัน)  “อีแม่ข้อยไปนานำแหน่” (แม่ครับผมขอไปนาด้วย) ไม่มีความหมายว่านำหน้า    

              “นำ” ที่ยิ่งมีความหมายถึงการทำตาม เช่น  การพูดว่า “ลอกการบ้าน” จะพูดอีสานว่า “นำการบ้าน”  เมื่อครูจะห้ามไม่ให้นักเรียนลอกคำตอบในแบบฝึกหัดกัน ผมเคยได้ยินครูเก่าผมพูดว่า "ห้ามบ่ให้นำกันเด้อ..แหล่งน้อยเอ้ย" (แหล่งแปลว่า เด็ก ๆ /ลูกน้อง/ผู้รับใช้)

            ปัจจุบันคำว่า "นำ" ยังใช้กันปกติครับ  อย่างการขอกินด้วยคน  ขอร่วมด้วย  ขอตามไปด้วยคน  คนที่สนิท ๆ กัน ก็มักพูดว่า  นำแหน่  นำแหน่ (ขอด้วย ขอกินด้วย ขอไปด้วย) ครับ 

มีหลายคำที่มีความหมายกลับกันระหว่างภาษาไทยกับอีสาน  ที่เลิกใช้ไปแล้วเช่น คำว่า “แพ้” ภาษาอีสานโบราณแปลว่า “ชนะ” (ออกเสียง ซะนะ) ดังภาษิตอีสานโบราณ “บาปบ่แพ้บุญ -- ----” มิได้หมายถึงบาปชนะบุญนะครับ  แต่หมายถึง "บาปไม่ชนะบุญ" นั่นเอง (ส่วนตรงที่ขีดละไว้ชาวอีสานเท่านั้นที่รู้ดีว่าหมายถึงอะไร...)  

อีกคำที่น่าสนใจก็คือ "คู" ซึ่งภาษาไทยหมายถึงร่องน้ำเป็นทางยาว และมีความลึก แต่อีสานกลับตรงข้ามครับ คู หมายถึง การพูนดินเป็นทางยาว เช่น ขอบดินของสระน้ำที่สูง ๆ เรียก คูสระ เขื่อนดินสูง ๆ เรียกว่า คูดิน คันนาก็ว่า คูนา-คันแทนา หรือแม้แต่ถ้าพูดว่า คูน้ำ คนในชนบทอีสานที่มีแหล่งน้ำใหญ่ก็หมายถึง ลอนสูงของคลื่นน้ำ  เป็นต้นครับ

    ยังมีอีกหลายคำที่มีความหมายกลับทางกัน แบบแปลก ๆ อย่างนี้ครับ

 

[naree suwan]

• แวะมาเรียนพาษาคะ
• การพูดและฟังภาษาถิ่นได้เป็นสิ่งที่ดีคะ
• การศึกษาด้านชาติพรรณวรรณา จะทำให้ทราบวิธีคิดและวิถีชีวิตนะคะ

[นาย สมพงศ์ ศรีวิศาล]

ได้เรียนภาษาอีกภาษาหนึ่งครับท่าน

[ครูมวล]

รู้ไว้ใช่ว่า เข้าใจภาษา ดีดี

[ubol]

•  ครูชาอย่านำข้อสอบวิชาทฤษฎีและหลักบริหาร จากหมู่เด้อ
• อยากให้ครูชาพูดถึงเรื่องประวัติศาสตร์อีสานค่ะ  เคยฟังท่านเล่าบ้างบางส่วนน่าติดตามดีค่ะ

[ชาตรี เสงี่ยมวงศ์ (ครูชา เปิงบ้าน)]

1. ขอบคุณทุกท่านที่แวะมา ม่วนสนุก กับ ภาษาพาม่วน ที่ยกมาครับ

2. เรื่องประวัติศาสตร์อีสานหรือเรื่องที่เกี่ยวเนื่อง  ผมเห็นคุณออต  เล้าข้าวศึกษา  บันทึกไว้ยังตามอ่านไม่ทั่วเลยครับ...  ถ้าเราทำใจกว้าง ๆ ใหญ่ ๆ ไว้จะสามารถอ่านรู้เรื่องประวัติศาสตร์ที่เกี่ยวกับเราได้สนุกมาก  อันดับแรกเราจะต้องกล้ายอมรับว่า  อะไรคือ "แนว" อะไรคือ "ซุม" ของเรา และต้องแยกแยะว่าไม่เกี่ยวข้องกับหลักการปกครองกับบ้านพี่เมืองน้องในปัจจุบัน  เพราะคำว่าอีสานถูกเรียกมา 100 ปีเล็กน้อยมานี่เอง...  

[ubol]

เรียนครูชา   การเรียนรู้ประวัติศาสตร์ของอิสานก็คือการเรียนรู้ความเป็นมาของตนเอง  หรือ แนวของตนเอง  ว่ามีความเป็นมาอย่างไร  ตอนนี้ดิฉันกำลังอ่านหนังสือประวัติเมืองชลบถ  ของอาจารย์สนอง  คลังพระศรี  อยู่ค่ะ  ก็ได้ความรู้และสนุกดีค่ะ  เดี่ยวอ่านจบแล้วจะนำมาแลกเปลี่ยนนะคะ

[ชาตรี เสงี่ยมวงศ์ (ครูชา เปิงบ้าน)]

ขอบคุณ.. ผมจะคอยอ่านจาก ผอ.บล ด้วยความระทึกในดวงหทัยพลัน(สำนวนมติชน) ครับผม...

[นาย วรชัย หลักคำ]

    คนเมืองยศขอแจมด้วยนะครับ มีประวัติเมืองนี้อยู่เล็กๆ น้อยๆ

    นัมแหน่...นำแหน่..

    ภาษาพาม่วนจริงๆ ครับ

[ชาตรี เสงี่ยมวงศ์ (ครูชา เปิงบ้าน)]

อยากอ่านเรื่องเมืองยศ  ความเป็นมาปรากฎไฉน

เอาเลยท่านวรชัย     ผมจะเตรียมใจรอ...

 

[cha]

ขอบคุณครับ สนุกและได้ความรู้ครับ

[ชาตรี เสงี่ยมวงศ์ (ครูชา เปิงบ้าน)]

ขอบคุณท่าน 10. cha
เมื่อ อา. 25 พ.ย. 2550 @ 01:31  ครับที่แวะเยี่ยม