ป้าเจี๊ยบ
น้อง พี่ อา ป้า ครู อาจารย์ คุณ นางสาว ดร. รศ. ฯลฯ รสสุคนธ์ โรส มกรมณี

ทำไมโต๊ะจีนจึงกลม?


"เรื่อง..บนโต๊ะกลมแบบจีน..ในนิตยสาร Gourmet&Cuisine"

     คนจีนคนไทยใช่อื่นไกลพี่น้องกัน   ธรรมเนียมจีนในไทยหลายๆ อย่างกลายเป็นลูกผสมไปแล้ว   ลูกไทยลูกจีนก็แยกไม่ค่อยจะถูก  

     ธรรมเนียมการกินแบบจีนแท้ๆ  ไม่ใช่จีนปนไทยครั้งนี้   รู้ไว้ใช้เวลาไปฮ่องกง หรือ   ปักกิ่ง อะไรทำนองนั้น

     เคยมีบทความหนึ่งเขียนว่า  งานอดิเรกของคนจีนคือการกิน   แสดงถึงการให้ความสำคัญในเรื่องกินของคนจีน    คิดแล้วก็คล้อยตาม  เพราะคนจีนมีธรรมเนียมและความเชื่อเกี่ยวกับเรื่องกินมากมาย   นัยที่แฝงอยู่ก็น่าสนใจ  

    ทำไมคนจีนถึงนิยมโต๊ะอาหารแบบวงกลม? 

    คำอธิบายที่พบคือ โต๊ะกลมสามารถนั่งได้มากคนกว่า   ทุกที่นั่งสามารถมองเห็นหน้าค่าตากันได้ทั่วถึงกว่า   และที่สำคัญคือ ไม่แสดงความเหลื่อมล้ำในสถานภาพของผู้นั่ง  

    อันนี้ตรงกันข้ามกับธรรมเนียมตะวันตกที่นิยมโต๊ะสี่เหลี่ยม  และแสดงความแตกต่างของสถานภาพผู้นั่งโดยคนที่เป็นหัวหน้าครอบครัว  ประธาน หรือเจ้าภาพจะได้นั่งที่ “หัวโต๊ะ” 

    คนจีนใช้โต๊ะกลมเพื่อแสดงว่า  เวลาของการกินไม่มีความแตกต่างกันในเรื่องชนชั้นทางสังคม   เถ้าแก่กับลูกจ้างคนงานล้อมวงกันกินอาหารกลางวันยังคงมีให้เห็นได้ตามบริษัทต่างๆ 

    แม้ว่าโต๊ะกลมจะแสดงถึงความเท่าเทียมกัน   แต่ธรรมเนียมในการนั่งก็ยังต้องมี...  

    คนจีนจัดที่นั่งในโต๊ะกลมกันอย่างไร?

    ในการกินแบบมีพิธีรีตรอง  แขกเกียรติยศจะถูกเชิญให้นั่งตรงที่อยู่ห่างจากทางเดิน หรือประตูทางเข้า หรือประตูครัวมากที่สุด   ส่วนเจ้าภาพจะนั่งหันหลังให้ประตู     ทั้งนี้เพราะตำแหน่งที่อยู่ห่างจากเส้นทางสัญจรของพนักงานเสริฟหรือบุคคลอื่นๆ ที่เดินไปเดินมา   ถือว่าเป็นที่ที่ดีที่สุด 

    หากคุณเป็นแขกและถูกเชิญให้นั่งตรงที่เกียรติยศดังกล่าว  คุณจะปฏิเสธก็ได้  เพื่อยกที่นั่งนั้นให้เจ้าภาพ   ถ้าเป็นการกินในทางธุรกิจ   คุณอาจจะต้องคะยั้นคะยอเจ้าภาพมากกว่าหนึ่งครั้ง  แม้จะรู้ว่าคุณจะได้นั่งที่ตรงนั้นอยู่ดี   เพราะส่วนใหญ่เจ้าภาพจะปฏิเสธ     ในเชิงจิตวิทยาแล้ว  การที่คุณให้เกียรติแก่เจ้าภาพเช่นนั้น   จะทำให้เป็นที่จดจำและชื่นชม   เรียกว่ารู้ธรรมเนียม   อย่างนี้ใครเล่าจะไม่ชอบ

    บนโต๊ะกลมมีอะไรบ้างที่ทำได้และอะไรที่ไม่ควรทำ?

    กิริยาหลายอย่างที่เราถือว่าแย่มากสำหรับธรรมเนียมไทยหรือตะวันตก   แต่ยอมรับปฏิบัติได้เวลากินอาหารจีน   อาทิ  การคายกระดูกลงบนโต๊ะอาหาร   การซดน้ำซุปเสียงดัง  การสูบบุหรี่ไปพร้อมๆกับการกินอาหาร  และการพุ้ยข้าวจากชามที่จ่อตรงริมฝีปากแบบโซ้ยเอาๆ 

    การดื่มอวยพรให้กันและกัน  เป็นกิจกรรมหนึ่งในโต๊ะอาหารจีน   โดยปกติ  ก่อนดื่มแก้วแรกของตัวเอง  คุณควรยกแก้วเชิญชวนดื่มอวยพรให้ผู้อื่นก่อน   จะเป็นเจ้าภาพหรือแขกคนใดคนหนึ่งก็ได้   คำอวยพรที่พูดควรจะแตกต่างจากที่คนอื่นๆ พูดไปแล้ว   ฉะนั้น เตรียมคำอวยพรเก๋ๆไว้เยอะๆ หน่อย  หรือไม่ก็รีบพูดซะก่อนที่คนอื่นจะพูด

    ถ้าคุณเป็นคนที่ผู้อื่นดื่มอวยพรให้ แต่ไม่อยากจะดื่ม  ก็ให้ยกถ้วยแตะริมฝีปาก  ไม่จำเป็นต้องดื่ม  ทำแบบนี้ถูกต้องตามธรรมเนียม   อย่าผงกหัวหรือยิ้มรับเฉยๆ

    เจ้าภาพชาวจีนมักจะปรนเปรอแขกให้กินและดื่มให้มากที่สุด  ฉะนั้นคุณจะพบว่าจะมีการสั่งอาหารมาไว้บนโต๊ะเกินความจำเป็น    ซึ่งแน่นอนว่าต้องมีอาหารเหลือ    ฉะนั้นไม่ต้องรู้สึกอาย หรือรู้สึกผิดที่กินทิ้งกินขว้าง  

    ไม่ต้องพยายามกินอาหารบนโต๊ะให้เกลี้ยงทุกจาน    ถ้าคุณอิ่มแล้วก็หยุดกิน   ไม่ถือว่าผิดมารยาทแต่อย่างใด   เพราะอย่างที่รู้ๆกัน  อาหาร 10 อย่างเวลาเลี้ยงโต๊ะจีนถือว่าปกติ

    ผู้สันทัดการกินโต๊ะจีนบอกว่า  รายการอาหารแบบโต๊ะจีนมืออาชีพ  จะมีการคำนวณล่วงหน้าในเรื่องปริมาณและคุณค่าทางโภชนาการไว้เรียบร้อยแล้ว   ต้องกินครบทุกอย่างตามที่จัดจึงจะเกิดความสมดุลของหยินและหยางในอาหาร    วิธีกินคือ ตักอาหารเพียงอย่างละ 1 ครั้ง  จะกินได้ครบทุกรายการอย่างอิ่มพอดี  

    อุปกรณ์ในการกินคือ ตะเกียบ    ตะเกียบจีนต่างกับตะเกียบญี่ปุ่นตรงที่ปลายไม่แหลม    แต่ธรรมเนียมเกี่ยวกับการใช้ตะเกียบก็คล้ายๆ กัน   

    ตะเกียบไม่ได้มีไว้สำหรับเล่น  ฉะนั้นการเอาตะเกียบมาเคาะหรือตีโต๊ะเล่นแบบไม้ตีกลองเป็นมารยาทที่น่าชัง    รวมไปถึงการใช้ตะเกียบชี้โน่นชี้นี่

    การปักตะเกียบทิ่มลงในชามข้าว  เป็นกิริยาต้องห้าม  คนจีนเชื่อว่าจะทำให้โชคร้าย  เพราะเหมือนปักธูปไหว้คนตาย

    การใช้ตะเกียบคุ้ยอาหารเพื่อเลือกหาชิ้นที่จะคีบ     ก็อย่าทำ   เมื่อหมายตาชิ้นไหนไว้  เล็งแล้วก็คีบมาเลย   หากจะต้องยืนขึ้นเพื่อคีบอาหารชิ้นที่คุณต้องการก็สามารถทำได้   ไม่ผิดมารยาทอันดีแต่ประการใด   

    การที่อาหารเสริฟด้วยการวางกลางโต๊ะแล้วให้ตักเอง   จึงควรใช้ช้อนกลางในการตักอาหารเสมอ  อย่าเผลอเอาช้อนที่ใส่เข้าไปในปากแล้วตักอาหาร

    ธรรมเนียมอีกอย่างที่ตรงกันข้ามกับธรรมเนียมตะวันตกคือ  เรื่องของการเก็บจาน  คนจีนจะเก็บจานอาหารทันทีที่กินเสร็จ   เพื่อแสดงถึงประสิทธิภาพในการเสริฟ   จานสำหรับใส่กระดูก (ถ้ามี) จะเก็บออกไปและเปลี่ยนใหม่ให้หลายครั้งในระหว่างการกิน  แต่สิ่งที่ไม่เปลี่ยนให้คือตะเกียบ

    การกินโต๊ะจีนแบบมีพิธีรีตรองมักจะกินเวลาหลายชั่วโมง  และมีอาหารมากกว่า 20 ชนิด  แต่เมื่อเจ้าภาพยืนขึ้นเพื่อดื่มปิดรายการ  หรืออาหารจานสุดท้ายถูกจัดการเรียบร้อยแล้วแสดงว่าการกินสิ้นสุด   ทุกคนจะต้องลุกจากโต๊ะทันที   ประเภทนั่งเอ้อระเหย ดื่มกาแฟ  คุยต่อที่โต๊ะโดยที่ไม่มีอาหาร  ไม่ใช่ธรรมเนียมจีน

    กินโต๊ะจีนในเมืองไทยเป็นอย่างไร  ลองเปรียบเทียบดูเองก็แล้วกัน

หมายเลขบันทึก: 12748เขียนเมื่อ 19 มกราคม 2006 13:56 น. ()แก้ไขเมื่อ 21 มิถุนายน 2012 20:49 น. ()สัญญาอนุญาต: จำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (1)

ขอบคุณค่ะ

จะเอาไปทำรายงาน

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท