ปัตตานีในประวัติศาสตร์สมัยใหม่
ปัตตานีเป็นจังหวัดที่มีชื่อเสียงที่สุดในจังหวัดใต้ที่สุดของประเทศไทย ในขณะที่ประชากรโดยส่วนใหญ่เป็นชาวมาเลย์มุสลิม ประวัติศาสตร์ของปาตานีใหญ่ (Greater Patani—สะกดตามภาษามาเลย์) สามารถย้อนกลับไปได้ถึงในศตวรรษที่ 19 ที่ตอนนั้นวัฒนธรรมเป็นแบบฮินดูและพุทธศาสนา ประชากรเปลี่ยนมาถืออิสลามประมาณศตวรรษที่ 14 ปาตานีได้กลายมาเป็นรัฐข้าราชบริพารจากอาณาจักรอยุธยา มุสลิมมาเลย์สุหนี่ในภาคใต้ไม่เคยกลืนกลายเป็นสยามหรือไทยได้เลย ซึ่งแตกต่างจากมุสลิมชีอะห์ พวกนี้จะมาจากอาราเบียและเปอร์เซียในศตวรรษที่ 17 โดยมากจะค้าขายและติดต่อกับชาวเมือง และได้กลายเป็นชนชั้นสูงของสยามได้สำเร็จ โดยการแต่งงาน และให้บริการแก่กษัตริย์สยามจากอยุธยาในศตวรรษที่ 17 มาจนถึงอาณาจักรกรุงเทพฯเมื่อศตวรรษที่ 18 กษัตริย์สยามมักจะแต่งตั้งหัวหน้าของชุมชนมุสลิมเป็นไปจุฬามนตรี เพื่อดูแลกิจกรรมของมุลิมไทยในอาณาจักร