อนุทิน 165091

ประวัติศาสตร์เลสเบี้ยนในประเทศไทย: คุณค่าในร่องรอย ตอนที่ 3

บางคราวในช่วงทศวรรษที่ 1960 กะเทยถูกทำให้แคบลง และผู้หญิงที่แสดงท่าทางอย่างชายจะถูกจัดประเภทให้ใหม่ (new sex/gender categories) เรียกว่า ทอม (มาจากภาษาอังกฤษว่า tomboy) งานวิจัยจำนวนมากบ่งชี้ว่ายุคนี้คือยุคการสร้างประเภทใหม่และอาจเรียกได้ว่าเป็นประวัติศาสตร์ของเพศสภาวะของไทย (histories of Thai sexuality) อย่างไรก็ตาม การคิดเกี่ยวกับเรื่องนี้น่าตื่นเต้น ทั้งการศึกษาเพศสภาพ (gender study) และประวัติศาสตร์ไทยโดยทั่วไป เพราะความผันผวนของการจัดแบ่งประเภทแสดงให้เห็นถึงประสบการณ์เชิงเพศภาพและทางเพศ (sexual and gender experience) จนนำมาสู่ความไม่แน่นอนเชิงประวัติศาสตร์ และการแข่งขันมากกว่าหยุดนิ่ง

คำว่าเลสเบี้ยน (lesbian) โดยตัวของเองแล้วมีประวัติศาสตร์การกระจายออก และการเลือกเข้ามาที่น่าสนใจ (circulation and adoption) คำว่าเลสเบี้ยนในภาษาอังกฤษ แปลเป็นไทยว่า เลสเบี้ยน ครั้งแรกใช้ในการเกิดขึ้นอย่างไม่ตั้งใจในทศวรรษ 1960 โดยการทำให้เป็นหนังโป๊เพื่อผู้ชายที่เป็นชายจริงๆ (heterosexual men) การเชื่อมที่ไม่สุภาพกับคำว่าเลสเบี้ยนกับเพศเพื่อการค้า หมายถึงการที่มันไม่ได้ต้อนรับกับผู้หญิงหลายคน เพราะแทนที่มองว่าตนเองที่ยังติดกับการมองเพศสภาพที่เป็นคู่อย่างทอม (ผู้ชาย) และดี้ (ผู้หญิง) Peter A. Jackson ซึ่งเป็นผู้บุกเบิกเรื่องประวัติศาสตร์ของเควียร์ในประเทศไทย (history of queer) ได้ค้นหาว่าการพูดเชิงสาธารณะของความเป็นเลสเบี้ยนโดยตัวของมันเอง (self-defined lesbian subjecthood) เกิดขึ้นในปลายทศวรรษที่ 1970 และคอลัมน์ลุงโก๋ ปากน้ำ (the Uncle Go Paknam) ในนิตยสารแปลก (Plaek) (คำนี้แปลว่าแปลกประหลาด, แปลกประหลาดมาก, หรือ queer ในภาษายุคเก่า)

ในทศวรรษต่อมา กลุ่มเสียงที่เล็กๆ (vocal community) ของนักกิจกรรมเลสเบี้ยนไทย ก่อให้เกิดกลุ่มอัญจารีขึ้น (Anjaree Foundation) ในปี 1986 และเป็นองค์กรสิทธิ LGBTQ แห่งแรกด้วย การที่ต้องต่อสู้กันระหว่างคำว่าเลสเบี้ยน ซึ่งเป็นคำภาษาต่างประเทศ มีนัยยะทางเพศสูง เป็นคำที่ทำลายหลักศีลธรรม ต่อมามีการศึกษาพวกนี้ในระดับนาๆชาติและชุมชนมากกว่า

แปลและเรียบเรียงจาก

Emily Donald. Lesbian history in Thailand: value in traces.