อาจารย์จิรพร สุเมธีประสิทธิ์
ความไม่แน่นอนและการเปลี่ยนแปลงของความคาดหวังของสังคมและประชาคมโลก เป็นความเสี่ยงใหม่ที่เป็น Social Risk ที่สร้างความท้าทายรูปแบบใหม่แก่กิจการ ซึ่งหากกิจการเริ่มรับรู้และตื่นตัวแต่หลายกิจการยังไม่รับรู้และเห็นว่าไม่ส่งผลกระทบต่อการดำเนินงานของกิจการ
หนึ่งในความเปลี่ยนแปลงของความคาดหวังของสังคมและประชาคมโลกที่เป็น Social Risk ของกิจการคือความวิตกเกี่ยวกับปัญหาสิ่งแวดล้อมและหวังว่าแต่ละกิจการจะต้องเพิ่มบทบาทและความรับผิดชอบต่อเรื่องนี้อย่างจริงจังเพื่อให้เกิดผลที่ยั่งยืน (Sustainable Way)
ความจำเป็นในการปรับตัวของกิจการในการบริหาร Social Risk ด้วย CSR Program ได้พัฒนาไปสู่การตั้งเป้าหมายที่จะให้กิจกรรม CSR ช่วยสร้างมูลค่าแก่กิจการด้วย ไม่ใช่แก้ไขความเสี่ยงทางสังคมเพียงด้านเดียว
ซึ่งการใช้ CSR ในการสร้างมูลค่าแก่กิจการจะเป็นไปได้ก็ต่อเมื่อ กิจการสามารถทำกิจกรรม CSR ในลักษณะที่เป็นการตอบสนองต่อโอกาสทางธุรกิจหรือสร้างกิจกรรมทางบวก หรือคิดแบบมีนวัตกรรมเท่านั้น
ประเด็นที่จะทำให้กิจการฉกฉวยโอกาสทางธุรกิจจากกิจกรรม CSR ได้อาจจะต้องพิจารณาในสิ่งต่อไปนี้
ประการที่ 1 |
กิจกรรม CSR เป็นพันธกิจที่ต้องมุ่งมั่นหรือเป็นเพียงกิจกรรมเสริมระหว่างปี หากกิจกรรม CSR ยังเป็นกิจกรรมชั่วครั้งชั่วคราว กิจการก็อาจจะทำกิจกรรมCSRแบบปิดหูปิดตา ไม่สนใจใคร หรือทำแบบไม่มีจุดมุ่งหมายหรือหวังผลชัดเจน โอกาสทางธุรกิจจะเกิด CSR ได้กิจการจะต้องยกระดับกิจกรรม CSR ขึ้นมาในระดับที่สำคัญลำดับต้นๆก่อน และไม่ต้องสงสัยเคลือบแคลงต่อไปอีกว่า CSR มีความสำคัญสูงหรือไม่ มาสู่การตั้งคำถามว่าจะทำกิจกรรม CSR ให้สมกับที่มีความสำคัญอย่างไร กิจการขนาดใหญ่ที่เป็นผู้นำทางธุรกิจในระดับโลกล้วนแต่ยึดมั่นและมุ่งมั่นที่จะดำเนินกลยุทธ์ด้าน (1) CSR และ (2) ความยั่งยืน (Sustainable) ของกิจการ สังคม และสิ่งแวดล้อม กิจกรรม CSR จึงเป็นกิจกรรมที่สำคัญตั้งแต่ขั้นของการวางแผนการดำเนินงานตามแผนและการบูรณาการ CSR เป็นส่วนหนึ่งของการดำเนินงานประจำวันของกิจการ และส่วนหนึ่งของกลยุทธ์ขององค์กร |
ประการที่ 2 |
แม้ว่าCSRจะเริ่มจากกิจการขนาดใหญ่ เพราะคำว่า Corporate เป็นคำที่เป็นที่มาของคำว่า “C” ตัวแรกของ CSR แต่ตามมาตรฐาน ISO 26000 ได้ตัดคำว่า “C” ออกเหลือเพียงคำว่า Social Responsibility ซึ่งหมายความว่าผู้ประกอบการและผู้บริโภคก็ต้องมีส่วนรับผิดชอบต่อสังคมเหมือนกัน เพราะทุกคนมีส่วนสร้างอากาศเสีย สร้างน้ำเสียและสร้างขยะที่ย่อยสลายยากเหมือนกัน ผู้ประกอบการในที่นี้จึงไม่ได้หมายถึง บริษัท ห้างร้านเท่านั้น หากแต่รวมถึงองค์กรที่ไม่มุ่งหวังกำไร หน่วยงานภาครัฐ สถาบันการศึกษา NGOsด้วย |
ประการที่ 3 |
กิจกรรมของ CSR ยังแบ่งออกเป็น 3 กลุ่มใหญ่คือ (1) กลุ่มที่ลักษณะการดำเนินกิจการ สร้างผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมซึ่งกิจการลักษณะนี้จะต้องแก้ไขผลกระทบที่เกิดจากการดำเนินกิจการของตนเองก่อนจนผลกระทบ=0 แล้วค่อยหาทางเพิ่มพูนผลกระทบทางบวกให้เพิ่มขึ้น (2) กลุ่มที่ลักษณะการดำเนินกิจการ ไม่ได้สร้างผลกระทบทางลบโดยตรงต่อสิ่งแวดล้อมแต่มีส่วนที่ทำให้กิจการอื่นไปสร้างผลกระทบทางลบต่อสิ่งแวดล้อม หน้าที่และบทบาทหลักของกิจการเหล่านี้ คือ ทำให้กิจการที่เกี่ยวข้องแสดงความรับผิดชอบต่อผลกระทบทางลบต่อสิ่งแวดล้อม เช่นเดียวกับกลุ่ม (1) (3) กลุ่มที่ลักษณะการดำเนินกิจการไม่ได้สร้างผลกระทบทางลบต่อสิ่งแวดล้อมไม่ว่าทางตรงหรือทางอ้อม |
ประการที่ 4 |
ไม่ว่ากิจการจะจัดกลุ่มตัวเองอยู่ในกลุ่มใดระหว่าง 1 ใน 3 กลุ่มข้างต้นกิจการก็จะต้องทำการเปิดเผยอย่างโปร่งใส ยินดีให้มีการตรวจสอบได้ เพื่อยืนยันว่าการดำเนินงานของกิจการเป็นความจริงตามที่ระบุและรายงานต่อบุคคลภายนอก สิ่งที่กิจการเปิดเผยต่อบุคคลภายนอกนี้ ยังรวมถึงประเด็นของจริยธรรมที่เกี่ยวข้องในการปฏิบัติต่อสังคมและสิ่งแวดล้อมด้วย |
ประการที่ 5 |
การทำกิจกรรม CSR เป็นการเริ่มจากวงในออกไปหาวงนอกหรือจากผู้ที่มีความเกี่ยวข้องอย่างมีนัยสำคัญ ออกไปหาคนที่ไม่รู้จัก คนไม่คุ้นเคย (1) คนที่อยู่วงใน ได้แก่ ลูกค้า คู่ค้า คู่สัญญา พนักงาน Outsourcing ชุมชนที่แวดล้อม (2) คนที่อยู่วงนอก ได้แก่ พื้นที่ที่เดือนร้อน คนที่เดือนร้อน สิ่งแวดล้อมที่เป็นอันตราย |
ประการที่ 6 |
ต้นทุนที่สำคัญของการทำกิจกรรม CSR ที่กิจการส่วนใหญ่ยังต้องลงทุนเพิ่มเติม คือ (1) ต้นทุนของการจัดเก็บรวบรวมผลลัพธ์ที่เกิดจากกิจกรรม CSR (2) ต้นทุนของการพัฒนาเงื่อนไขหลักเกณฑ์การวัดผล ตีค่าผลลัพธ์ที่เกิดจากกิจกรรม CSR (3) ต้นทุนของการค้นหานวัตกรรมในการทำกิจกรรม CSR (4) ต้นทุนของการรายงานผลที่เกิดจากการทำกิจกรรมCSR การเปิดเผยและการสื่อสารผลงานของการทำกิจกรรม CSR (5) ต้นทุนของการวิเคราะห์ผลกระทบของการดำเนินกิจกรรมต่อสิ่งแวดล้อมเพื่อใช้ประกอบการทำแผนงานและกิจกรรม CSR โดยใช้มาตรฐานสากลเป็นเกณฑ์ |
ประการที่ 7 |
ในอนาคตความรับผิดชอบต่อสังคม หรือกิจกรรม CSR ของกิจการจะต้องสอดคล้องกับประเด็น 2ประเด็นที่ต้องดำเนินการให้เพียงพอและครบถ้วน (1) CSR ที่สอดคล้องกับมาตรฐานที่เป็นกฎเกณฑ์หรือข้อบังคับ (Compliance) ซึ่งถือว่าเป็นการฝ่าฝืนกฎหมาย หากกิจการไม่สามารถปฏิบัติตามได้อย่างครบถ้วน (2) CSR ที่สอดคล้องกับความคาดหวังซึ่งอยู่นอกเหนือจากส่วนที่เป็นกฎเกณฑ์หรือข้อบังคับซึ่งกิจการจำเป็นต้องปฏิบัติตาม เพื่อให้ได้รับการยอมรับ ปกป้องชื่อเสียงและภาพลักษณ์และปกป้องมูลค่าของกิจการ ดังนั้นกิจกรรม CSR จึงไม่ได้เป็นเพียงกิจกรรมด้านบริหารความเสี่ยงเท่านั้น หากแต่ยังเป็นไปเพื่อการสร้างมูลค่าแก่กิจการ ในการเพิ่มพูนโอกาสทางธุรกิจและนวัตกรรมและเป็นโมเดลธุรกิจใหม่ที่เพิ่มเติมหรือทดแทนโมเดลธุรกิจเดิมของกิจการ |
ประการที่ 8 |
ความรู้ความเข้าใจในแนวคิด CSR และการนำแนวคิด CSR มาใช้เป็นทางปฏิบัติในระหว่างการดำเนินงานตามปกติของกิจการ ถือว่าเป็นสมรรถนะองค์กรและสมรรถนะบุคลากรที่ทุกกิจการจะต้องมีแผนงานในการพัฒนาที่ชัดเจนและเพียงพอ เพื่อให้เกิดความคิด การปฏิบัติที่เป็นระบบและมีบรรทัดฐาน |
ประการที่ 9 |
นอกเหนือจากการสร้างมูลค่าของกิจการ (Value Creation) ผ่านการฉกฉวยโอกาส ความได้เปรียบทางธุรกิจ และการคิดค้นนวัตกรรมแล้ว กิจกรรม CSR ยังอาจจะสร้างมูลค่าแก่กิจการได้ด้วยการพัฒนาเครือข่ายความร่วมมือและพันธมิตร ให้แวดวงของผู้ที่เกี่ยวข้องกับทางธุรกิจเป็นผู้ที่ใส่ใจในปัญหาของสิ่งแวดล้อมด้วย เครือข่ายความร่วมมือและพันธมิตรมีความสำคัญเพราะเชื่อว่าเป็นคำตอบของความยั่งยืนของกิจการ ความยั่งยืนของสังคม และความยั่งยืนของสิ่งแวดล้อม แทนที่จะพิจารณากิจกรรม CSR เพียงกิจการใดกิจการหนึ่งเป็นรายกรณีแยกออกจากกิจการอื่นๆ โดยสิ้นเชิงซึ่งอาจจะทำให้มองไม่เห็นการสร้างมูลค่าแก่กิจการ (สังคมและสิ่งแวดล้อม) ในองค์รวมอย่างครบถ้วน เพราะลำพังเพียงกิจการเดียวคงยากที่จะทำให้เกิดความยั่งยืนได้สำเร็จต้องพิจารณาทุกระดับชั้นอย่างครบถ้วน |
ประการที่ 10 |
มิติสำคัญอีกประการหนึ่งของการวัดและประเมินผลของกิจกรรม CSR ที่ถือได้ว่าเป็นการสร้างมูลค่าแก่กิจการ คือการพิจารณาผลลัพธ์ของกิจกรรม CSR ตลอดวงจรชีวิตของผลิตภัณฑ์ (Product Life Cycle) หากผลลัพธ์ที่ออกมาสามารถสอดคล้องและส่งผลดีจริง ต้องไม่เกิดผลกระทบไม่ว่าจะเป็นช่วงเวลาใดของวงจรชีวิตของผลิตภัณฑ์ หรือตั้งแต่การจัดหาวัตถุดิบ การผลิต การใช้งาน การทิ้ง การกำจัดและการรีไซเคิ้ลต้องมีการบริหารด้วยกิจกรรม CSR แทรกอยู่ด้วย |
ไม่มีความเห็น