อนุทิน 109150

วิรัตน์ คำศรีจันทร์

๒๓๑. การเป็นฆราวาสเพื่อช่วยพระให้ได้ปฏิบัติเอื้อเฟื้อต่อพระธรรมวินัยและร่วมปกป้องพระศาสนา ตามกาลเทศะและอัตภาพของตน

เมื่อไม่กี่วันมานี้ผมได้ทำบุญถวายทานครั้งหนึ่งด้วยความรู้สึกระคนกันทั้งการได้ความทุกข์ใจและความสบายใจ โดยวันหนึ่ง ผมเสร็จจากไปทำธุระต่างจังหวัดและเดินทางกลับบ้านที่เชียงใหม่โดยรถไฟชั้นตู้นอน ตื่นเช้าก็พบว่าผู้โดยสารที่นั่งและนอนในที่นั่งติดกันคู่ปีกซ้ายขวานั้น ที่นั่งหนึ่งเป็นภิกษุรูปหนึ่ง อีกที่นั่งหนึ่งเป็นชายสูงวัย พระภิกษุนั้นอยู่ในวัยไม่มาก ดูแล้วไม่งามและชวนให้ไม่สบายใจเมื่อได้พบเห็นหลายประการด้วยกัน นับแต่กริยาอาการที่ไม่สำรวม การเดินทางโดยลำพังรูปเดียว และการแสดงความสนใจชวนผู้โดยสารคนอื่นคุย

ส่วนชายสูงวัยนั้นดูภายนอกก็พอรู้ว่าเป็นคนทำงานและอยู่ในวัยเกษียณแล้ว ดูสุภาพและเป็นผู้ใหญ่ ทราบภายหลังว่าเคยทำงานเป็นมัคคุเทศน์และเป็นอาจารย์พิเศษของมหาวิทยาลัยเอกชนแห่งหนึ่ง ผมนั่งคนเดียว พระภิกษุปลีกตัวไปนั่งกับชายสูงวัยและชวนคุยเรื่องศัพท์ภาษาอังกฤษ แสดงความสนใจเรียนรู้ศัพท์ภาษาอังกฤษจากชายสูงวัยที่เป็นฆราวาส

เมื่อพนักงานจากตู้เสบียงเดินรับการสั่งอาหารเช้า โดยนำรายการอาหารไปให้พระภิกษุกับฆราวาสผู้สูงวัย แล้วก็ยืนรอให้ทั้งสองท่านเลือกสั่งอาหารก่อน ทั้งฆราวาสและพนักงาน ต่างก็ช่วยกันนำเสนอรายละเอียดของอาหารให้พระภิกษุท่านเลือก ระหว่างนั้นก็สนทนากันเรื่องอาหารและต่างเลือกไปตามความชอบใจกันไป ดูเหมือนคนกำลังหิว ซึ่งหลังจากนั้นแล้วก็จะต้องมีรายละเอียดอีกหลายอย่างตามมาที่จะทำให้พระท่านต้องอยู่ในสภาพที่จะรักษาวัตรปฏิบัติอันเหมาะสมต่อสมณสารูปได้ลำบาก นับแต่ขาดจากกิจของผู้ขอมากลายเป็นผู้ซื้อหาอาหารเอง* ขาดจากการพิจารณาและอนุโมทนาให้ผู้อื่นได้สำเร็จเจตนาในการทำทานมาเป็นการเลือกรสชาติอาหารเพื่อบริโภคตามอาการความชอบ ซึ่งลดวัตรปฏิบัติการยังชีพด้วยจตุปัจจัยเพื่อเจริญในธรรมของพระภิกษุอันสูงส่งให้เหลือเพียงเป็นกลไกสนองตอบความหิว ซึ่งอยู่ในขั้นที่ไม่กอปรด้วยธรรมที่ดี และอีกหลายหมวดปฏิบัติก็จะบกพร่องต่อเนื่องกันไปเป็นชุด ซึ่งแม้นไม่ผิดและเสียหายมากต่อพระธรรมวินัย แต่ก็ไม่งามและสังคมรอบข้างนำเอาไปติเตียนให้เกิดความสั่นคลอนทั้งต่อพระและพระศาสนธรรมได้ จัดอยู่ในกลุ่มของโทษต่อการล่วงพระธรรมวินัยในหมวดโลกวัชชะ หรือไม่ผิดมากและไม่ก่อความเสียหายโดยตรง แต่เป็นสิ่งที่ไม่งาม ทำให้โลกติเตียนตนเองและหมู่คณะได้

เพื่อไม่ให้เสียความเหมาะสมเกินไป แทนการให้พระท่านนั่งเลือกและถกกับฆราวาสแบบเป็นลูกค้าเสมอกัน ผมจึงลุกไปขอปวารณาต่อพระสงฆ์ว่าผมขอถวายภัตตาหารเช้าเป็นข้าวต้มและชุดอาหารเช้าแบบฝรั่งที่ท่านอยากฉัน พร้อมกับขอสั่งอาหารของผมเองไปด้วย จึงดูไม่จาบจ้วงเพ่งโทษต่อพระและสร้างบรรยากาศแปลกแยกให้เกิดขึ้นบนสิ่งที่ผู้คนทั่วไปมองอย่างเป็นเรื่องที่เกิดขึ้นอย่างเป็นปรกติในสังคม

หลังจากนั้น ก็นั่งคุยกับฆราวาสผู้สูงวัย ด้านหนึ่งก็คุยด้วยความสนใจเพราะท่านดูมีประสบการณ์ชีวิต มีความรอบรู้ต่อสังคมวัฒนธรรมทั้งของไทยและต่างประเทศ ขณะเดียวกัน อีกด้านหนึ่ง ก็เป็นการฝืนใจจากการชอบนั่งดูบรรยากาศยามเช้านอกหน้าต่างรถไฟมานั่งคุยเพื่อไม่ให้พระท่านชวนโยมคุยเรื่องหาข้อมูลท่องเที่ยวและเรียนรู้ศัพท์ภาษาอังกฤษในสภาพแวดล้อมอย่างที่กำลังเป็น ในใจก็ต้องเฝ้าระวังความรู้สึกนึกคิดของตนเองอย่างที่สุดเพื่อละวางและไม่ให้ตำหนิพระ พิจารณาอยู่เสมอไปด้วยว่าท่านอยู่ในวัยลูกหลาน ต้องให้ความเมตตา และสภาพสังคมของเรามันก็เป็นอย่างนี้ ชาวบ้านและประชาชนอย่างเราๆนี่เองก็มีส่วนที่จะสร้างให้พระดีหรือไม่ดี จึงทำให้ใส่ใจไปที่การทำหน้าที่ของฆราวาสและการเป็นอุบาสกในสถานการณ์เฉพาะหน้า

ในใจนั้น ผมอยากจะขอรับใช้และเสนอที่จะนำท่านไปจำวัดที่วัดแห่งใดแห่งหนึ่งในเชียงใหม่แล้วถวายค่ารถเดินทางกลับ ไม่อยากให้เดินทางไปยังที่อื่นๆด้วยจุดมุ่งหมายเพื่อไปเที่ยวแต่โดยลำพังต่อไปเลย แต่เหตุปัจจัยที่มีต่อกันคงทำให้ทำได้เพียงแค่นี้

นับว่าเป็นประสบการณ์ในการทำบุญถวายทานครั้งหนึ่ง ที่ดำเนินไปด้วยความรู้สึกระคนกันทั้งการได้ความทุกข์ใจต่อสภาพสังคมและความสบายใจต่อโอกาสได้ปฏิบัติที่มาถึงตนเอง สบายใจที่ได้ปกป้องพระศาสนาให้พระท่านได้อยู่ในท่ามกลางสภาพแวดล้อมที่มีการปฏิบัติให้เอื้อเฟื้อต่อพระธรรมวินัยได้ครั้งหนึ่งซึ่งเชื่อมโยงอยู่กับระบบความเป็นส่วนรวมในหน่วยสังคมย่อยๆ แม้ท่านและโยมรอบข้างจะรู้หรือไม้รู้ก็ตาม.

..................................................................................................................................................................

*ภิกขุ แปลโดยความก็คือ 'ผู้ขอ' ที่ต้องเลี้ยงชีพด้วยการบำรุงเลี้ยงดูของชาวบ้าน เพื่อเป็นให้ดูอยู่ให้เห็นชีวิตที่จะสามารถพัฒนาได้อย่างสูงสุดตามศักยภาพและอัตภาพแห่งตนของมนุษย์ ด้วยการดำเนินชีวิตที่ขึ้นต่อปัจจัยภายนอกและการสั่งสมทางวัตถุที่น้อยที่สุด อีกทั้งเป็นองค์ธรรมให้ชาวบ้านได้อยู่กับการปฏิบัติกล่อมเกลา บริจาค ทำทาน ลดความเป็นตัวกูของกูพร้อมกับสร้างสุขภาวะส่วนรวมให้งอกงามเข้มแข็งขึ้นบนกระบวนการที่ปัจเจกมุ่งน้อมตนกระทำให้แก่ผู้อื่นในสังคมอย่างไม่เจาะจง ดังนั้น จึงต้องทำหน้าที่ทางสังคมโดยการเดินสัญจรบิณฑบาตร หรืออยู่ให้ชาวบ้านปวารณาถวายทาน ชาวบ้านที่รู้เจตนารมย์ที่อยู่เบื้องหลังการทำบุญทำทานและการบิณฑบาตร รวมทั้งเบื้องหลังความเป็นพระภิกษุอย่างนี้แล้ว เมื่อมีโอกาสก็ควรได้ช่วยกันรักษาไม่ให้ท่านต้องขาดจากความเป็นผู้ขอและเป็นนาบุญให้ชาวบ้านได้ปฏิบัติทาน ซึ่งจะทำให้วัตรปฏิบัติของท่านและอานิสงค์การทำบุญกุศลของชาวบ้าน ไม่มีพลังบริสุทธิคุณอย่างเต็มที่ วิธีหนึ่งดังที่ผมได้ประสบนี้ ก็คืออย่าให้ท่านต้องถึงกับขวนขวายหาปัจจัยที่ต้องการเอง ซึ่งจะทำให้กิจของท่านหย่อนลงไป หากเราได้พบเห็นแล้วละก็ ต้องรีบขอปวารณาตนเองเป็นผู้ถวายสิ่งที่ต้องการ ซึ่งจะทำให้เกิดองค์ประกอบที่ครบถ้วนต่อการที่พระสงฆ์จะได้เอื้อเฟื้อเกื้อกูลต่อพระธรรมวินัยในสถานการณ์อย่างนี้

ความเห็น (6)

พระมหาแล อาสโย ขำสุข

เขียนเมื่อ 6 มิถุนายน 2012 15:14 น. ()

อนุโมทนาบุญด้วย
ที่ช่วยเป็นหูเป็นตา
ทำหน้าที่พุทธบริษัทในฐานะผู้ใหญ่

แสงแห่งความดี...

เขียนเมื่อ 6 มิถุนายน 2012 16:16 น. ()

เดินถือย่ามตามพระอาจารย์มหาแล อาสโย ขำสุข มานั่งฟั่งอาจารย์เล่าบางสิ่งบางอย่างที่ผ่านเข้ามาในชีวิตอาจารย์วิรัตน์ครับ

ขอบคุณครับ