หนังสือบุดของสุราษฎร์ธานี หนังสือบุดหรือหมุด คือหนังสือซึ่งทำด้วยกระดาษย่านปริหนา ซึ่งพับเป็นชั้น ๆ ภาคกลาง เรียกหนังสือชนิดนี้ว่า "สมุดไทย" หรือ "สมุดข่อย" ลักษณะตัวอักษรที่ใช้บันทึกมักเอนไปข้างหลัง หรือ ทางขวาประมาณ 30-40 องศา ที่เขียนด้วยตัวตรงนั้นพอ จะมีอยู่บ้างแต่น้อยกว่าการเขียนเอนไปข้างหลัง มักจะใช้บันทึกเรื่องทั่ว ๆ ไป เช่น นิทานเรื่องพระแสงสุริฉาย เล่ม 2 วรรณกรรมท้องถิ่นจากหนังสือบุดเรื่องพระแสงสุรีฉาย มีอายุประมาณ 100 กว่าปี แต่งขึ้น สมัยรัชกาลที่ 5 พ.ศ.2438 เนื้อเรื่องกล่าวถึงฤาษีตนหนึ่งพบทารกน้อยนอนอยู่ใกล้แม่น้ำ จึงเก็บมาเลี้ยงและตั้งชื่อว่า อุบลวันนา เพราะว่านางถือกำเนิด มาจากดอกบัว ฤาษีและพระแสงสุรีฉายซึ่งเป็นศิษย์จึงช่วยกันเลี้ยงดูนาง นางอายุได้ 14 ปี ฤาษีจึงให้นางอภิเษกกับพระแสงสุรีฉาย แล้วเนรมิตปราสาทให้ทั้งสองครองคู่กัน ทุกวันทั้งสองจะออกหาผลไม้ให้พระฤาษีทุกวัน อยู่มาวันหนึ่งพระแสงสุรีฉายออกเที่ยวป่า องค์เดียวเกิดหลงป่า หาทางกลับไม่ได้ จนค่ำก็พบช้างป่ามากมาย พระแสงสุรีฉายจึงแผงสรออกไป ทำให้สัตว์ทั้งหลายตกใจหนี ไปหมด เหลือแต่พญาช้างเผือกตัวเดียว พญาช้างเผือกเห็นพระแสงสุรีฉายจึงเกิดความรักใคร่ แล้วถามพระสุรีฉายว่าทำไมมาเดินป่า องค์เดียว พระแสงสุรีฉายตอบว่าตนหลงป่าให้พญาช้างสารช่วยบอกทาง กลับให้ที พญาช้างจึงให้พระแสงสุรีขี่หลังแล้วพาหายไป ขณะที่นั่งบนหลังพญาช้างพระแสงสุรีฉายได้กลิ่นหอมของดอกไม้ จึงถามพญาช้างว่ากลิ่นอะไร พญาช้างตอบว่าเป็นกลิ่นของ นางแสงแก้วธิดาของยักษ์วิจิตราช มีสิริโฉมงดงามมาก พระแสงสุรีฉายต้องการจะเห็นโฉมของนาง จึงให้พญาช้างพาไป พญาช้าง บอกว่าบิดาของนางดุร้ายมาก พระแสงสุรีฉายบอกว่าไม่กลัว พญาช้างจึงพาพระแสงสุรีฉายเหาะลงมาเมืองยักษ์พระแสงสุรีฉาย จึงได้ลักลอบเข้าในห้องของนางแสงแก้ว และได้นางแสงแก้วเป็นมเหสีอีกองค์หนึ่ง จนกระทั่งพ่อของนางแสงแก้วทราบเรื่อง จึงต่อสู้กับพระสุรีฉาย แต่สู้ไม่ได้จึงต้องยอมรับพระแสงสุรีฉาย หลังจากนั้นพระแสงสุรีฉายและนางแสงแก้วได้เดินทางกลับมายัง อาศรมฤาษีและเล่าความจริงให้นางอุบลวันนาฟัง พักอยู่กับฤาษี 15 วัน พระแสงสุรีฉายจึงลาฤาษีกลับเมืองและพานางแสงแก้วและ นางอุบลวันนากลับไปด้วย หนังสือบุดเล่มนี้ได้มาจาก นางเงิน อภัยสวัสดิ์ อำเภอท่าฉาง จังหวัดสุราษฎร์ธานี สภาพของหนังสือข้อนข้างสมบูรณ์ ชำรุดหน้าปลายเล็กน้อย

 

---