ตีความ คุณภาพของใจ ถ้อยคำของครูอึ่ง
การเจอครูอึ่งและคณะครูจากมงคลวิทยาที่สวนป่าเมื่อสัปดาห์ที่แล้ว ยังคงเป็นการเจอกันที่สุดแสนจะประทับใจ โดยเฉพาะหัวหน้าคณะที่การมาคราวนี้ได้ช่วยให้ผมเอาสิ่งที่ครูอึ่งพูดมาคิดต่อ คิดๆๆๆ จนตอนนี้ยังคงคิดอยู่
ที่คิดขนาดนี้ จะว่าคิดมากก็คงใช่ แต่ความจริงในใจตั้งใจอยากให้ความคิดนี้มันตกผลึกก็เท่านั้นเอง โดยเฉพาะประเด็นเรื่อง คุณภาพของใจ ถ้อยคำนี้เป็นถ้อยคำที่ครูอึ่งหยิบมาเป็นประเด็นให้น้องนักศึกษาครูพันธุ์ใหม่ได้นำไปคิดทบทวนและคิดต่อ
เมื่อเจอคำถามว่าทำไม เลือกเรียนวิชาชีพครู นักศึกษามักตอบว่าเพราะใจรัก นี่จึงเป็นการย้อนถามกลับแบบให้คิด ผมคิดว่าครูอึ่งไม่ได้ต้องการคำตอบ ณ ปัจจุบันขณะ แต่ต้องการให้น้องนักศึกษาคิดต่อ คิดทบทวน คิดวิเคราะห์เรื่องใจรักที่น้อง ๆ ว่า ว่ามีคุณภาพของใจขนาดไหน
ผมไม่เก่งเรื่องใจคนอื่นสักเท่าไหร่ ในวิชาชีพด้านศิลปะมุ่งให้นักศึกษาประโลมใจตนเอง ไม่ค่อยให้คิดถึงใคร แม้แต่คนดูงานศิลปะของตนเอง แต่ทุกวันนี้หลายสถาบันได้เปลี่ยนแนวคิดด้านการสอนศิลปะไปบ้างโดยให้มีดุลยถาพระหว่างการคิดสร้างสรรค์และคิดถึงคนอื่นในฐานะคนดูงานศิลปะของเรา
ผมเองแม้จะผ่านมาหลายวันแต่ก็ไม่ตกผลึกเรื่องคุณภาพของใจสักเท่าไหร่ ใจหนึ่งมัวนั่งคิดเรื่องเครื่องมือวัด(เฉพาะตัว) ว่าตัวเองมีใจกับสิ่งนั้นขนาดไหน(สิ่งที่ทำ สิ่งที่เกี่ยวเนื่อง) แต่ถึงอย่างไรก็พบว่าตนเองได้ใช้มาตราฐานอย่างหยาบ ๆ เช่น มีใจเล็กน้อย ก็พอมีใจ มีใจมาก มีใจมากที่สุด ซึ่งเมื่อมาประมวลแบบนี้ก้พบว่าตนเองมีใจต่อสิ่งต่าง ๆ ไม่เท่ากัน
เมื่อได้คิดแบบนี้ก็พอจะทำให้เห็นคุณค่าของถ้อยคำของครูอึ่งที่มุ่งให้พินิจคุณภาพใจของตนเอง เอ้อแบบนี้น่าคิดนะครับว่าเราทุกคนมีคุณภาพของใจต่อสิ่งต่าง ๆ เพียงไรและเราจะปรับ ลด ใจต่อสิ่งต่าง ๆ แบบใด ผมว่านี่เป็นการบริหารจัดการใจของเราเอง
อิอิ ไม่รู้ผิดรู้ถูกหรือเปล่านะครับเพราะแต่ละวิชาชีพมุ่งสอนเรื่องใจที่ต่างกัน แต่ผมว่าก็ไม่แตกต่างกันในเรื่องคุณค่า
ความเห็น (6)
- มายิ้มๆๆคุณภาพของใจ
- คุณภาพใจของคนต่างกัน แต่คุณภาพแบบนี้ฝึกฝนได้
- มีหลายบริบทและปัจจัยที่ทำให้มีคุณภาพ
- อยากรู้กระจ่าง
- ต้องเชิญพี่ครูอึ่ง มาอีก
- อิอิๆๆ
พี่ครูอึ่งยังไม่มา "น้องครู Handy" จะขอว่า ขัดตาทัพไปพลางๆ ดังนี้
- การ มีใจ หรือ ใส่ใจ กับสิ่งที่กระทำนั้น มีได้หลายระดับจริงๆ และนั่นคือเหตุผลที่ทำให้เรามีระดับของ ความจริงจัง ที่ให้กับเรื่องต่างๆ ไม่เท่ากัน
- เมื่อเรา มีใจ ให้กับเรื่องใดก็แปลว่ามีความ รัก-พอใจ ในเรื่องนั้น หรือการกระทำอย่างนั้น
- ทำไมถึง รัก-พอใจ .. ก็เพราะเรา เห็นประโยชน์หรือ คุณค่า ของมันนั่นเอง รัก-พอใจ ในการกระทำ คือ ฉันทะ
- ตามความคิดของพี่ ฉันทะ มีทั้ง แท้ และ เทียม
- รัก-พอใจ อันเกิดจากเครื่องล่อตื้นๆ เช่นขยันเรียนเพื่อเกรดสูงๆ - ได้เกียรตินิยม หรือทำงานวิจัยเพราะอยากได้ รศ. เอาสื่อสวยๆ สนุกๆมาล่อ ให้เด็กอยากเข้ามาเรียน ฯลฯ ทั้งหมดนี้ล้วนแล้วแต่เป็น ฉันทะเทียม ทั้งนั้นครับ ทำเพื่อสนองกิเลสเป็นหลัก พอได้รับสิ่งที่เป็นเครื่องล่อ ความ รัก-พอใจ ที่เคยมีก็มอดดับลง เข็นเท่าไรก็ไม่ไป
- รัก-พอใจ อันเกิดจากเห็นคุณค่าอย่างแท้จริงของสิ่งที่ทำ เห็นชัดว่าผลจากการกระทำนั้น จะเป็นประโยชน์เกื้อกูลทั้งตนเองและผู้อื่น .. ตนเอง เป็นเรื่องเล็ก เพราะมีคนเดียว ส่วนเพื่อคนอื่นนั้น เรื่องใหญ่ เพราะมีอยู่มาก จึงไม่แปลกที่เห็นคนไม่น้อย ทำอะไรอย่างมุ่งมั่น ต่อเนื่องแบบไม่รู้จักเหน็ดเหนื่อย ก็เห็นว่าผู้อื่นจะได้ประโยชน์นั่นเอง .. แล้วคนทำก็เป็นสุข .. สุขจากการให้ ไม่ใช่การรับ สรุปก็คือทำไปด้วยใจที่ "รักผู้อื่น" นั่นเอง จะโดยรู้ตัวหรือไม่ก็ตาม นั่นแหละ "ฉันทะแท้" ที่ผมพูดถึง
- ถ้าไม่มีตัว"ฉันทะแท้" นี้ นักศึกษา ว่าที่ครูพันธุ์ใหม่ 21 คน ไม่มีทางได้พบ ท่านทั้งหลาย ในเครือข่ายเฮฮาศาสตร์ ที่กระเสือก กระสน ดิ้นรน เดินทางมาสวนป่าในระหว่าง 15-17 มีค. ที่ผ่านมาเป็นแน่นอน
- มีอีก แต่เอาไว้แค่นี้ก่อนดีกว่า .. เทะ แค นะ.. ตัวเอง.
- ตามมาค่ะ
- คุณภาพใจ...ถ้าคิดแบบพี่..พี่มองที่การรู้ใจตัวเองว่าขณะนั้นมีความยินดีต่อสิ่งที่อยู่ตรงหน้า สิ่งที่ได้ทำ กับสิ่งที่เกื้อกูล อย่างไรและมากน้อยแค่ไหน
- เช่นว่า ที่น้องๆเขาช่วยทำกับข้าวเตรียมอาหาร ขณะทำเขามีปิติต่อการที่จะได้ "ให้"กับคนอื่นได้แก่ครูบาอาจารย์ และอยากให้ออกมาดีที่สุด ก็คือการที่เขามีคุณภาพของใจในทางที่ดี แต่ถ้าเขาทำไปทุกข์ไป ทำไมต้องเป็นฉันนะที่ต้องมาทำแม่ครัวทำไมไม่ทำ ทำไมคนนั้นไม่ทำคนนี้ไม่ทำ แล้วเกี่ยงกันทำ หรือว่าทำแล้วก็อยากได้แต่คำชม ใครไม่ชมก็โกรธ คุณภาพของใจก็จะด้อยลงไป
- และถ้าทำแล้ว ก็มองเห็นความดีงามของคนอื่นที่มาช่วยกัน ขอบคุณคนที่ไปจ่ายตลาดให้ ยินดีกับคนที่ปลูกผักไว้ให้ ฯลฯ ก็จะยิ่งพัฒนาคุณภาพของใจขึ้นไปอีก จิตใจก็จะสูงขึ้น ถ่อมตัวมองเห็นความสัมพันธ์ของคนกับสรรพสิ่งในธรรมชาติและโลกมากขึ้น ลดความหยิ่งผยองที่ผิดๆลง
- บางเรื่องเป็นสิ่งเล็กๆน้อยๆ ที่คนทำรู้คนเดียว แต่เกิดความสุขที่ได้ทำ พี่ก็คิดว่าดีแล้วค่ะ ...
- สำหรับพี่แล้ว คุณภาพของใจตัวเองเกิดได้จากการที่ตั้งคำถามกับตัวเองบ่อยๆ ว่ากำลังคิดกำลังทำอะไรอยู่ ขณะนั้นใจเรารู้สึกอย่างไร ...ถ้าหลุดบ่อยๆ ก็คงไม่ค่อยดีแล้วต้องรีบทบทวน...
น้องออตมาเชียงใหม่บอกพี่ด้วยนะคะ จะพาไปดูโรงเรียนพี่อึ่ง และไปนั่งคุยยาวๆ กับพี่อึ่งและคุณครู...ดีไหมคะ
- ซึ่งเมื่อมาประมวลแบบนี้ก็พบว่าตนเองมีใจต่อสิ่งต่าง ๆ ไม่เท่ากัน
- ทำไมงานที่เราชอบ เราทุ่มเท งานที่เราไม่ชอบก็เลยทำไปแกนๆ แล้วทำไมเราไม่ชอบทุกๆงานที่เราทำ
- ทำไมคนที่เรารัก เราเทใจให้ คนที่เราไม่รัก เราไม่อยากเข้าใกล้ ไม่อยากคุยด้วย ไม่อยากทำอะไรให้ ทำไมเราไม่รักทุกๆคนเหมือนกัน
- อ. สร้อยมาสวนป่า ล้างจานก็ตั้งใจล้าง ผ้กผักก็ตั้งใจผัด เวลาคุยกับน้องๆหรือกลุ่มเฮฮาศาสตร์ก็ตั้งใจคุย อิอิอิ ทำอะไรๆก็เหมือนปฏิบัติธรรม
- สวัสดึค่ะน้องออต
- มาช้าหน่อยนะคะ
- พี่ใช้คำว่า "คุณภาพของใจ" เป็นคำกว้างๆ ที่จะชวนให้น้องๆ ได้สังเกตตนเองและสังเกตสรรพสิ่งรอบตัว ด้วยเชื่อว่า การสังเกตที่ละเอียดอ่อน ชัดเจน จะนำไปสู่การเรียนรู้และการเชื่อมโยงความรู้สู่ชีวิต
- เพราะเป็นคำกว้างๆ จึงสามารถอธิบายได้หลายแง่มุม แล้วแต่จะนำมาใช้ในสถานการณ์ใดให้เกิดประโยชน์ต่อการพัฒนาความรู้ พัฒนาความเข้าใจซึ่งกันและกัน
- ใจที่พร้อมจะเรียนรู้ ย่อมจะยินดีรับฟังและคิดใคร่ครวญทั้งสิ่งที่เหมือนและแตกต่างจากสิ่งที่เคยรู้มาก่อน
- ใจที่อ่อนน้อม ย่อมพร้อมจะเรียนรู้จากทุกสรรพสิ่ง
- ใจที่อ่อนโยน ย่อมมองเห็นคุณค่าของทุกสรรพสิ่ง และพร้อมจะชื่นชมยินดีในความดีงามทั้งของผู้อื่นและของตนเอง
- ใจที่เพียงพอ ย่อมพร้อมที่จะลดในส่วนของตน เพื่อเพิ่มในส่วนของผู้อื่น ช่วยเหลือเกื้อกูลกันและกัน
- ใจที่เปี่ยมด้วยความรัก ย่อมพร้อมจะให้ พร้อมจะเข้าใจผู้อื่น
- ใจที่เปี่ยมด้วยความเข้าใจโลกและชีวิต ย่อมใช้ชีวิตอย่างเกิดประโยชน์และเป็นสุข
- และอื่นๆ อีกมากมาย
- พี่มักจะให้ความสำคัญกับการพัฒนาความเข้าใจตนเอง เข้าใจผู้อื่น และเข้าใจความสัมพันธ์ของสรรพสิ่งที่ล้วนเกี่ยวเนื่องสัมพันธ์กัน ซึ่งเป็นเรื่องของ"ใจ" ควบคู่ไปกับการพัฒนาความรู้เสมอ
- เชื่อว่า "ใจ" ที่มีคุณภาพเช่นนี้ สามารถจะเรียนรู้ และ พัฒนาความรู้ได้ไม่รู้จบ และจะเป็นความรู้ที่เชื่อมโยงกับการใช้ชีวิตอย่างแท้จริง
- ซึ่งในความเป็นครู จำเป็นต้องอาศัยความเข้าใจเหล่านี้อย่างมาก จึงใช้คำว่า "คุณภาพของใจ" เป็นถ้อยคำที่อยากนำให้เกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกัน
- เรื่องราวของชีวิต คงยากจะหาคำตอบที่เป็นสูตรสำเร็จ หรือมีคำตอบที่ถูกต้องสมบูรณ์เพียงหนึ่งเดียว คำตอบของพี่จึงเป็นเพียงอีกหนึ่งมุมมองของคนที่ยังอยู่ในระหว่างเส้นทางของการเรียนรู้เท่านั้นค่ะ
- มาสวนป่าครั้งนี้ พี่ได้รับประสบการณ์ และมีประเด็นการเรียนรู้ที่ยังต้องคิดใคร่ครวญต่ออีกเช่นกัน
- พี่จะยินดีอย่างยิ่ง หากออตมาเชียงใหม่และได้มาเยียมเยียนกัน แลกเปลี่ยนเรียนรู้จากกันและกันค่ะ
- ขอบคุณออต สำหรับคุณภาพของใจอันงดงามที่พี่สัมผัสได้ตลอดระยะเวลาที่อยู่ร่วมกันที่สวนป่านะคะ
- ขอบพระคุณทุกข้อคิดเห็นครับ
- ทุกข้อคิดเห็นล้วนแล้วแต่สร้างมุมมองใหม่ ๆ เติมเต็มมุมมองต่อ ใจ ให้สมบูรณ์ขึ้น
- จะค้นหาและตรวจสอบ คุณภาพของใจ ตนเองต่อไปครับ