ขลุ่ยเป็นเครื่องดนตรีดั้งเดิมของไทยชนิดหนึ่ง
แต่จะเป็นเครื่องดนตรีที่คนไทยคิดประดิษฐ์ขึ้นใช้เอง
หรือได้รับอิทธิพลจากชาติอื่นไม่มีหลักฐานปรากฏแน่ชัด
เพราะชาติอื่นก็มีเครื่องเป่าซึ่งมีลักษณะคล้ายกับขลุ่ยของคนไทยเหมือนกัน
เช่น ขลุ่ยของญี่ปุ่นเรียก
ซากุฮาชิ
ซึ่งใช้เป่าเหมือนกับขลุ่ยไทย
ขลุ่ยของอินเดียเรียก
มุราลี
ส่วนของจีนก็มีก็มีขลุ่ยเช่นเดียวกันแต่ใช้เป่าด้านข้างเรียกว่า
ฮวยเต็ก
ถ้าเป็นแบบที่ใช้เป่าตรงแบบขลุ่ยไทยจะเรียกว่า
โถ่งเซียว
แต่จะต่างกันตรงที่ขลุ่ยของจีนไม่มีดาก
การเป่าต้องใช้การผิวลมจึงจะเกิดเสียง
ปัจจุบันขลุ่ยเป็นเครื่องดนตรีที่มีบทบาทสำคัญ
วงดนตรีหลายประเภทจึงขาดขลุ่ยไม่ได้เลยทีเดียว เช่น วงมโหรี
วงเครื่องสายชิดต่างๆ วงปี่พาทย์ไม้นวม วงปี่พาทย์ดึกดำบรรพ์
เป็นต้น
เอกลักษณ์ที่สำคัญของขลุ่ยไทย
คือการทำลายบนเลาขลุ่ยให้เป็นลวดลายต่างๆ
ซึ่งการทำลายนั้นอาจมาจากใช้ความร้อนจากตะกั่วที่หลอมละลาย
หรือการลนไฟ เป็นต้น เพื่อให้ขลุ่ยมีความสวยงามมากยิ่งขึ้น เช่น
ลายน้ำไหล ลายหกขะเมน ลายหิน ลายกระจับ ลายผ้าปูม ลายดอกจิก เป็นต้น
แต่ถ้าผิวของไม้ไผ่ที่นำมาทำขลุ่ยสวยอยู่แล้วอาจไม่ต้องทำลวดลายก็ได้
ใครมีโน๊ตเพลงดาวดวงเดือนขอหน่อย