ขอตอบคำถามแรกก่อนค่ะ

คำถามข้อที่ 1.ศูนย์ควบคุมโรคติดต่อนำโดยแมลง  หรือชื่อย่อ ศตม.    หมายถึงหน่วยงานที่ทำหน้าเกี่ยวการเฝ้าระวังป้องกันควบคุมโรคที่มีแมลงเป็นพาหะนำโรค  

ลักษณะงานเป็น 2 แบบ คือ  ปฏิบัติการควบคุมโรคนั้นๆเอง  กับสนับสนุนในการปฏิบัติงานควบคุมโรคแก่หน่วยงานเครือข่าย  (ในอนาคต ลักษณะงานจะปรับเปลี่ยนเหลือเพียงสนับสนุนฯเพียงอย่างเดียว)

ขออธิบายความหมายของโรคติดต่อนำโดยแมลงก่อนว่าคืออะไร

โรคติดต่อนำโดยแมลงเป็นพาหะ ก็อาทิเช่น 

- ไข้มาลาเรียหรือที่เรารู้จักกันว่าไข้จับสั่น คนจะเกิดอาการป่วยเป็นไข้นี้ต่อเมื่อถูกยุงก้นปล่องที่มีเชื้อมาลาเรียระยะติดต่อ (infective stage) กัดและปล่อยเชื้อเข้าสู่ร่างกาย  ซึ่งปกติคนจะไม่สามารถป่วยเองได้ถ้าไม่ถูกยุงกัด  (ยกเว้นกรณีอื่นๆ เช่น  รับเลือดจากผู้ป่วยที่มีเชื้อติดมาเป็นต้น)     และคนจะป่วยเป็นไข้มาลาเรียได้ก็เกิดการจะติดต่อจากคนป่วยสู่คนไม่ป่วยอีกคนหนึ่งได้ก็ต้องมียุงก้นปล่องดูดเลือดคนที่ป่วย จากนั้นก็มากัดและปล่อยเชื้อมาลาเรียสู่คนอีกคนหนึ่งที่ยังไม่ป่วย ทำให้เกิดป่วยขึ้น   นี้เรียกว่าโรคติดต่อกันระหว่างคนสู่คนโดยมียุงก้นปล่อง(แมลง)เป็นพาหะ

-ไข้เลือดออก  ซึ่งเกิดจากถูกยุงลายที่นำเชื้อไวรัสเดงกี กัดคนป่วยแล้วนำเชื้อไปปล่อยสู่คนไม่ป่วย ให้เกิดการป่วย(คล้ายๆกับไข้มาลาเรีย)

-โรคเท้าช้าง  ซึ่งเกิดจากยุงเสือ ยุงลายป่า กัดแล้วปล่อยหนอนพยาธิตัวกลม ระยะ L3 (filaria) เข้าสู่ร่างกาย อุดตันท่อน้ำเหลือง ทำให้เกิดอาการเท้าบวมโต เป็นต้น

-อื่นๆ เช่น ลิชมาเนีย สครับไทฟัส  West nile virus เป็นต้น

ภารกิจหลักๆ ที่ทำ คือ

1.สนับสนุนการเฝ้าระวังป้องกันควบคุมไข้มาลาเรีย ไข้เลือดออก โรคเท้าช้าง และโรคนำโดยแมลงอื่นๆ ที่อาจอุบัติใหม่ หรืออุบัติซ้ำ

2.สนับสนุนด้านวิชาการการป้องกันควบคุมโรคแก่หน่วยงานเครือข่าย อันได้แก่ สาธารณสุขจังหวัด สถานีอนามัย  องค์การปกครองส่วนท้องถิ่น ที่ต้องการความช่วยเหลือ

3.ศึกษา วิจัย และพัฒนาเทคโนโลยีด้านการป้องกันควบคุมโรคติดต่อนำโดยแมลง

โดยมีวัตถุประสงค์ ของงาน ดังนี้

1. เพื่อลดอัตราป่วยของประชาชนในพื้นที่จากโรคติดต่อนำโดยแมลงต่างๆ

2.เพื่อเป็นแหล่งถ่ายทอดองค์ความรู้ และเทคโนโลยีด้านการป้องกันควบคุมโรคติดต่อนำโดยแมลงให้แก่หน่วยงานเครือข่าย ได้มีความรู้ความเข้าใจอย่างถูกต้องคำถามข้อที่ 2 เจ้าหน้าที่กีฏะวิทยา คือเจ้าหน้าที่อะไร ภาษาอังกฤษคืออะไร

-ชื่อภาษาอังกฤษ เรียก Entomologist 

-คือเจ้าหน้าที่ปฏิบัติงานเกี่ยวข้องกับแมลง โดยการเฝ้าระวังและประเมินผลด้านแมลง   เช่น การเก็บตัวอย่าง  จัด จำแนกสกุล-ชนิดของระยะตัวอ่อน ตัวเต็มวัยของแมลงเพื่อดูว่าแหล่งใดมีระยะตัวอ่อนตัวแก่ของยุงพาหะอยู่  ย่อมจัดเป็นพื้นที่เสี่ยงต่อการเกิดโรค  หรือการผ่าพิสูจน์ประวัติการวางไข่ของยุงตัวเมียเพื่อประเมินผล  (ยุงถ้ามีการวางไข่จะหมายถึงผ่านการดูดเลือดมาแล้ว ซึ่งหมายถึงยุงตัวนั้นได้กัดและดูดเลือด ปล่อยเชื้อสู่คน ดังนั้นจึงมีโอกาสเกิดผู้ป่วยเป็นไข้มาลาเรีย ณ แหล่งนั้นๆ นั่นเอง ) ลักษณะงานกีฎวิทยา ต้องใช้เจ้าหน้าที่ที่มีความชำนาญเฉพาะทาง  รู้จักวิธีการเก็บตัวอย่าง  จัดจำแนกชนิดยุงได้แม่นยำ  (การจำแนกชนิดผิด ย่อมวินิจฉัยโรคผิดด้วย)

ไม่แน่ใจว่าได้คำตอบชัดเจนหรือไม่ หากมีคำถามเพิ่มเติม  ติดต่อได้ทาง e-mail :[email protected] หรือด่วนที่ 055-511-171 วัน-เวลาราชการ