บรรยายการจัดการความรู้ศูนย์อนามัยที่ 8

              เมื่อวันที่ 14 ธันวาคม ที่ผ่านมา ทางศูนย์อนามัยที่ 8 นครสวรรค์ ได้มาทำกิจกรรมพัฒนาองค์กรที่เขื่อนภูมิพล และได้แวะเยี่ยมเยียนแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับโรงพยาบาลบ้านตากในช่วงเช้า แต่ผมไม่ได้อยู่ต้อนรับเนื่องจากต้องไปประชุมที่กระทรวงสาธารณสุข จึงได้มอบหมายให้พี่ปุ๋ย รองผู้อำนวยการและพี่เกศ ผู้จัดการศูนย์คุณภาพ เป็นผู้ต้อนรับทีม ได้ทราบข่าวว่าบรรยากาศในการแลกเปลี่ยนทั้งช่วงในห้องประชุมและในกลุ่มผู้ปฏิบัติเป็นไปด้วยดี ลึกๆในใจแล้ว ผมก็อยากอยู่ต้อนรับทีมดูงานเองทุกคณะที่มาเพราะถือว่าทีมดูงานได้ให้เกียรติกับทางโรงพยาบาลบ้านตาก แต่ก็ด้วยมีภารกิจเสริมที่จำต้องไปมาแบบไม่ได้รู้ก่อนก็เลยทำให้พลาดการต้อนรับไปหลายคณะ ก็ต้องขออภัยมา ณ ที่นี้ แต่คิดในอีกมุมการที่ผมไม่อยู่ จะทำให้ทีมงานได้พูดมากขึ้น เป็นุมมมองจากคนที่ทำจริงๆ

                วันที่ 15 ธันวาคม วันนี้ ช่วงเช้า ผมได้รับเกียรติให้ไปเล่าเรื่องการจัดการความรู้ให้ทีมงานของศูนย์ฟัง ตั้งแต่ 9 โมงเช้าถึงเที่ยง ผมราวน์วอร์ดเสร็จประมาณ 8 โมงเช้าแล้วขับรถไปถึงที่เขื่อนช้าไป 10 นาที(เป็นตัวอย่างที่ไม่ดีที่ไม่ตรงเวลา) ละเริ่มบรรยายตั้งแต่ 9 โมง 20 นาที ก็ได้รับความสนใจเป็นอย่างดีเพราะสังเกตดูแล้วมีคนหลับไม่น่าจะเกิน 5 คน และโชคดีมากที่ได้ห้องประชุมใหญ่ของเขื่อนที่มีความพร้อมเรื่องระบบโสตทัศนูปกรณ์ ทำให้เสียงดีมาก ปกติผมเป็นคนเสียงดัง ฟังชัดอยู่แล้วก็เลยอาจทำให้คนไม่ค่อยหลับ

                ผมได้เล่าให้ฟังทั้งในส่วนของแนวคิดและ 5 ขั้นตอนตามLKASA Model ซึ่งคุณกนกพร กลีบบัว จากวารสารProductivity world ได้แนะนำให้ใช้ว่าเป็นการจัดการความรู้แบบบูรณาการ ผมก็ได้ใช้มาตลอด นอกจากผมจะไปช้าแล้ว ผมยังใช้เวลาของเขาเกินไปอีกครึ่งชั่วโมง เลิกเที่ยงครึ่ง (แต่เวลารวมแล้วจะถือได้ว่าบรรยายได้ครบ 3 ชั่วโมงเต็ม) ผมห่างเหินจากการบรรยายเรื่องKMไปเกือบ 1 เดือน ก็รู้สึกตื่นๆเหมือนกัน แต่พอเริ่มไปได้ครึ่งชั่วโมงเครื่องก็ติดไปได้ตามปกติ ซึ่งผมเองเวลาบรรยายหรือนำเสนอไม่ชอบที่จะใช้โพย เพราะพูดตามประสบการณ์ที่ทำจริง คราวนี้ผมได้เปรียบเทียบว่า KM เป็นเหมือนน้ำ ที่ต้องสามารถปรับไปตามภาชนะที่บรรจุได้ ภาชนะที่บรรจุนั้นคือองค์การหรือหน่วยงานแต่ละแห่ง ขอบเขตของภาชนะนั้นคือบริบท (Context)ขององค์การนั้นๆซึ่งจะแตกต่างกันไปตามแต่ละแห่ง  KMหรือน้ำจะไม่ตายตัว ปรับไปได้เรื่อยๆ เพื่อให้เหมาะสมกับที่อยู่ของมัน ขอเพียงแต่ว่าคนเอาน้ำไปใช้อย่างเอาน้ำไปแช่ช่องฟรีชเพราะมันจะแข็งแล้วเอาไปปรับตามภาชนะอื่นอีกไม่ได้ คำว่าเอาไปแช่ช่องฟรีชก็คือการยึดติดรูปแบบหรือFixed Idea นั่นเอง

                แม้ศูนย์จะมีความเชี่ยวชาญในการรักษาโรคมากกว่า เก่งกว่า แต่ก็ถือว่าเข้าวงการHA,KM ทีหลัง การมาดูงานหรือฟังจากผมซึ่งอยู่โรงพยาบาลเล็กกว่า แสดงว่าไม่ถือยศถืออย่าง ซึ่งถือเป็นสิ่งที่น่าชื่นชม เพราะการที่ใครทำอะไรได้ก่อน ก็ไม่ได้หมายความว่าเก่งกว่าคนที่ทำได้ทีหลัง แต่คนทำก่อนย่อมจะรู้ทีหนีทีไล่มากกว่า ก็เลยดูเหมือนเก่งกว่า แต่จริงๆอาจไม่ใช่ก็ได้ เพราะเรามักจะพบเสมอว่า พี่ที่เรียนได้เกรดหรือคะแนนน้อยกว่าน้อง แต่ก็สามารถสอนน้องที่ได้คะแนนดีกว่าได้ เพราะพี่เรียนก่อน การทำเรื่องคุณภาพก็เช่นกัน คนที่ผ่านทีหลังอาจจะเก่งกว่าคนที่ผ่านก่อนก็ได้ แต่ที่สำคัญการเปิดใจรับฟังคนอื่นแม้จะดูด้อยกว่าถือเป็นสิ่งที่น่าชื่นชมมาก

                ผมก็มีโปรแกรมที่จะไปเล่าเรื่อง HA ที่ศูนย์อีกในสัปดาห์หน้า ( 22 ธันวาคม)   ซึ่งผมเองถือว่าศูนย์อนามัยที่ 8 นี่มีบุญคุณกับผมมาก ตอนที่ทำเรื่องHPHก็ได้ทางศูนย์ช่วยเป็นพี่เลี้ยงให้จนผ่าน  ก็ได้เรียนรู้เรื่องการสร้างเสริมสุขภาพจากศูนย์มาก และได้ทำอัลตร้าซาวด์ในหญิงตั้งครรภ์เป็นก็ด้วยความอนุเคราะห์เรียนรู้จากพี่ๆที่ศูนย์เขต 8 ทำให้สามารถให้การดูแลหญิงตั้งครรภ์ในเขตอำเภอบ้านตากได้ดีขึ้น

                สำหรับในเรื่องการแลกเปลี่ยนเรียนรู้เกี่ยวกับKMนี้ ผมก็มีโอกาสดีที่จะได้ไปร่วมแลกเปลี่ยนที่คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ที่หาดใหญ่ ในวันจันทร์ที่ 19 ธันวาคมนี้และกลับมาเล่าเรื่องKMให้ทีมงานของ สสจ.พระนครศรีอยุธยาฟังที่โรงพยาบาลบ้านตากในบ่ายวันที่ 20 ธันวาคมด้วย ช่วงนี้ก็ชีพจรลงเท้าบ่อยเหมือนกัน