คุณภาพชีวิตคืออะไร?
คุณเคยคิดไหมว่าชีวิตของคุณมีคุณภาพ และสิ่งใดเป็นตัวกำหนดหรือชี้ว่าคุณภาพชีวิตคืออะไร? เป็นคำถามที่เราสามารถตอบได้อย่างมากมายและหลากหลายมิติ สิ่งหนึ่งที่เราไม่ละเลยที่จะนึกถึงคือ ปัจจัย 4 ของการดำรงชีวิต อันได้แก่ อาหาร เสื้อผ้า ยารักษาโรคและที่อยู่อาศัย ซึ่งนับว่าเป็นปัจจัยพื้นฐานเบื้องต้น และหลายคนมักจะกำหนดว่าเป็นตัวชี้วัดและคุณภาพชีวิตพื้นที่ควรจะเป็นจะต้องมีปัจจัย 4 เข้ามาเกี่ยวข้อง
และเมื่อคนมีปัจจัย 4 ที่พร้อมสรรพ สิ่งหนึ่งที่ตามมาคือ การศึกษา ก็นับว่าเป็นตัวชี้วัดหนึ่งของคุณภาพของคน ซึ่งทั่วโลกจะถือว่า ประเทศใดที่มีอัตราการศึกษาของคนภายในประเทศและระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานอยู่ในระดับสูง นับว่าคนในประเทศนั้นมีคุณภาพสูง เช่น แคนาดา อังกฤษ สหรัฐอเมริกา เป็นต้น ซึ่งการศึกษาอาจเป็นสิ่งหนึ่งที่ทำให้คนมีระดับวุฒิภาวะทางกายและใจที่ได้รับการยกระดับสูงขึ้น แต่ก็ไม่เสมอไป เมื่อในปัจจุบันมุมมองของการมีคุณภาพของชีวิตมองในระดับที่ลึกลงไปถึงจิตใจของคน
เฉกเช่นบางประเทศอันได้แก่ ประเทศภูฏาน โดยใช้ “ความสุขมวลรวมประชาชาติ (Gross National Happiness-GNH)” เป็นตัวกำหนดการดำเนินนโยบายภายใต้กรอบความคิด GNH ด้วยการสร้างความสมดุลระหว่างขนบธรรมเนียมประเพณีและความทันสมัย วัตถุนิยมกับจิตวิญญาณ ระหว่างความมั่นคงทางทรัพย์สินกับคุณภาพชีวิต ที่สำคัญคือ การให้ความสำคัญของ ความสุขมวลรวมประชาชาติ มากกว่าผลิตภัณฑ์มวลรวมประชาชาติ (Gross Nation Product) โดยมีแนวความคิดที่ว่า ความเจริญทางเศรษฐกิจมิได้มีความหมายเช่นเดียวกับความเจริญก้าวหน้าเสมอไป เมื่อพ้นจากสภาพความยากจน คนมีระดับรายได้มากขึ้น ความสุขสำราญเพิ่มขึ้นไปด้วย เนื่องจากสามารถตอบสนองความต้องการทางวัตถุและความมั่นคงซึ่งไม่เคยได้รับมาก่อน และเมื่อถึงระดับหนึ่ง ความสุขก็ไม่จำเป็นที่จะเพิ่มขึ้นตามระดับรายได้อีกต่อไป สังคมถูกชี้นำด้วยการตลาด ได้เพาะบ่มวัฒนธรรมละโมบอย่างมากมาย ผ่านสื่อมวลชน เพื่อมุ่งกำไรสูสุด ด้วยการบริโภค ผลที่ตามมาคือ คนใช้ชีวิตที่อิจฉาริษยาซึ่งกันและกัน ต่อสู้ เอารัดเอาเปรียบอย่างไม่มีที่สิ้นสุด เพิ่มขึ้นของผู้ที่มีอาการซึมเศร้า จิตวิญญาณที่ย่อหย่อนลง และความเสื่อมสภาพของสังคม
คำตอบก็คือ การส่งเสริมปรัชญาการพัฒนาที่อยู่บนพื้นฐานของจริยธรรม ซึ่งสร้างสมดุลที่งดงาม ระหว่างประโยชน์ของโลกาภิวัฒน์ และบทบาทของรัฐในการดูแลการจัดการบริการสังคมพื้นฐาน “ หัวใจสำคัญของตัวชี้วัดตามแนวคิด GNH คือ 1. จิตใจ 2. การศึกษา 3. สุขภาพ”
สิ่งที่ประเทศนี้ให้ความสำคัญนั้น เป็นประเด็นที่น่าสนใจอย่างยิ่ง นั่นคือ ความสุข ต้องเป็นอันดับแรก และมีการเน้นย้ำว่า ความสุขไม่ใช่เพียงผลจากสภาพร่างกายที่มีผลต่อจิตใจ แต่เป็นตัวการสำคัญที่สุดในการกำหนดสุขภาวะโดยรวม รวมทั้ง การวางแผนเป็นองค์รวม และการบริหารนโยบายร่วมกับระหว่างภาคส่วนต่างๆ (multi-sectoral) ทุกภาคส่วนมีการพึ่งพิงกัน เพื่อประโยชน์สูงสุดสำหรับสังคม เป็นการทำงานเพื่อส่วนร่วมและในชาติอย่างแท้จริง มุ่งผลประโยชน์ของคนส่วนใหญ่ มากกว่าคนส่วนน้อย เพื่อคนทั้งชาติ และมีการพัฒนาบนพื้นฐานของหลักการสำคัญห้คือ ความเติบโตทางเศรษฐกิจ การพิทักษ์สิ่งแวดล้อม การพัฒนาอย่างสมดุลในระดับพื้นที่ การกระจายอำนาจและการเสริมพลังชุมชน การอนุรักษ์และส่งเสริมวัฒนธรรม ซึ่งเป็นบทบาทสำคัญในการจัดบริการสุขภาพ
และ คงไม่ต้องเอ่ยสิ่งใดนอกจากความรู้สึกที่ว่า ถึงแม้ประเทศไทยจะเป็นประเทศที่ก้าวหน้ามากแค่ไหน แต่สิ่งที่เราลืมไปในขณะนี้คือ “ความสุขที่มาจากจิตใจ” ย่อมเกิดคำถามในใจว่า แล้วในขณะนี้ ช่วงเวลานี้คนไทยมีความสุขแล้วหรือยัง? แหละนี่คือการฉายภาพสุดท้ายของการมีคุณภาพชีวิตของคนในสังคม คือการที่ทุกคนมีความสุขจากภายในฉายออกสู่ภายนอกนั่นเอง
ความเห็น (11)
สวัสดีค่ะตอบค่ะ
“ความสุขที่มาจากจิตใจ” ย่อมเกิดคำถามในใจว่า แล้วในขณะนี้ ช่วงเวลานี้คนไทยมีความสุขแล้วหรือยัง?
ถ้าสุขใจในบ้าน มีความสุขค่ะ
ถ้าสัคมในภาพรวม ไม่สุขใจค่ะ
ขอบคุณ sasinanda ที่แวะมาเยี่ยมชมและแลกเปลี่ยนเรียนรู้กัน....
- หวัดดีครับคุณจ๊ะจ๋า
- ผมทราบมาจากเพื่อนๆว่า เดี๋ยวนี้มีปัจจัย ที่ 5 ที่ 6 กันแล้วครับ ไม่ทราบจริงเท็จแค่ไหน
- แต่ที่แน่ๆ อยาก ได้ GNH มากกว่าครับ
อธิชาติ บุญญยศยิ่ง
สุขทุกข์อยู่ที่ใจ
ใจยึดมั่นถือมั่นเกินไป ภาษาพระท่านว่า ตัวเรา ของเรา (อหังการ มะมังการ)
สิวขึ้นหน้า หน้าใคร หน้าเรา เราจึงทุกข์ ทุกข์เพราะยึดถือว่า ขึ้นที่หน้าเรา
แต่ขึ้นหน้าคนอื่นล่ะ มิใช่หน้าเรา เราไม่ทุกข์เลย จะทุกข์ก็ต่อเมื่อคุณเชื่อมความเป็นเราเข้าไปต่างหาก สิวแม้ไม่ขึ้นหน้าเรา แต่ขึ้นที่หน้าของลูกสาว อาจเป็นทุกข์ เพราะเป็นหน้าลูกสาวเรา
ตัดความยึดมั่นได้ หรือให้เบาบางลง คุณจะรู้สึกว่าไม่มีทุกข์ หรือทุกข์น้อยลงครับ
ฝากคำกลอนไว้เตือนใจว่า
สุขทุกข์อยู่ที่ใจมิใช่ ใจยึดถือก็เป็นทุกข์ไม่สุขสรรค์
ไม่ยึดถือถือก็เป็นสุขไม่ทุกข์กัน เพราะฉะนั้นอย่ายึดถือเราเขาเอย.
สบายดีไหมค่ะ คนสวยเองจำได้ไหมจ๊ะ
หวัดดีค่ะคุณจ๊ะจ๋า กิ๊บเอง
ชีวตคืออะไร
ศรลดา ศรีวราสกุล
คุณภาพชีวิต หมายถึง ชีวิตมีคุณภาพ เช่น จิตใจดี สุขภาพดี ครอบครัวดี สิ่งแวดล้อมดี อาหารดี สังคมดี ฯลฯ
ศรลดา ศรีวราสกุล
คุณภาพชีวิต หมายถึง การจัดการชีวิตให้ดี มีคุณค่าต่อตนเอง สังคม สิ่งแวดล้อม ฯลฯ
ที่สำคัญที่สุด คือ มีสติหรือศ๊ล มีสมาธิ และปัญญา แล้วคุณจะอยู่ในโลกนี้อย่างเป็นสุข
ถึงแม้ขณะนั้นคุณกำลังมีทุกข์ คุณก็จะ มีความสุขกับทุกข์นั้นๆ ดีมากค่ะ...ให้กำลังใจนะคะ
คุณภาพชีวิต เป็นอย่างไร
แล้วคุณภาพชีวิตของวัยรุ่น หมายถึงอะไรครับ