ประสบการณ์ทีมงานตลาดนัดความรู้ เบาหวาน ครั้งที่ ๒

เมื่อได้รับหน้าที่ให้เป็นผู้ประสานงานจัดกิจกรรม “ตลาดนัดความรู้การดูแลผู้ป่วยเบาหวาน” อีกเป็นครั้งที่ 2 เราสองคน ได้แก่ คุณสุภาพรรณ ตันติภาสวศิน และดิฉัน อาฬสา หุตะเจริญ ต่างก็รู้สึกเหมือนกันว่าจะทำงานให้ดีกว่าครั้งแรกที่เคยได้รับมอบหน้าที่ แต่คราวนี้มีภารกิจมากกว่าครั้งก่อน ที่เป็นเพียงผู้ประสานงานในส่วนของการเตรียมการและมีวิทยากร 2 ท่านจาก สคส. มาเป็นผู้ดำเนินกิจกรรมหลัก

ส่วนในครั้งที่ 2 นี้ เราต้องดำเนินการเองทั้งหมด โดยมี ดร.วัลลา ตันตโยทัย เป็นวิทยากรหลัก และมีคุณธวัช หมัดเต๊ะ จาก สคส. เป็นวิทยากรรับเชิญ

ในครั้งนี้ ดร.วัลลา ขอให้มีการตักอาหารแสดงสัดส่วนทางโภชนาการ ควบคู่ไปกับมีป้ายชื่อที่แสดงปริมาณพลังงานที่เจ้าของป้ายชื่อแต่ละท่านควรจะได้รับพลังงานในแต่ละวันด้วย วัตถุประสงค์เพื่อเสริมการเรียนรู้ด้านการแลกเปลี่ยนสัดส่วนอาหาร

หน้าที่ของเรา นอกจากการจัดทำป้ายชื่อที่มีความซับซ้อนมากขึ้นแล้ว ก็คือการรับมอบเป็นผู้ดำเนินกิจกรรมช่วง “เปิดตัวเปิดใจ” เพื่อแนะนำสมาชิกให้รู้จักกันด้วย

การจัดทำป้ายชื่อที่ว่ามีความซับซ้อนมากขึ้น คือ คุณสุภาพรรณจะโทรศัพท์สอบถามสมาชิกทุกท่าน ถึงส่วนสูงและน้ำหนักตัว เพื่อนำไปให้นักกำหนดอาหารคำนวณค่า BMI หลังจากนั้นจึงจะจัดทำตารางแยกสัดส่วนสารอาหารที่ควรรับประทานในแต่ละมื้อ
การจัดทำป้ายชื่อเริ่มตั้งแต่เตรียมหาเชือกสำหรับผูกร้อยคล้องคอ และเตรียมพลาสติกสำหรับเคลือบบัตร โดยในการเคลือบบัตรจะต้องดูให้แน่ใจว่าป้ายชื่อและคำแนะนำปริมาณพลังงานที่ควรบริโภคจะต้องตรงกับป้ายชื่อ ห้ามใส่สลับคนกัน

ในครั้งนี้ นอกจากจะมีการแบ่งกลุ่มแลกเปลี่ยนเรียนรู้กันแล้ว ก็ยังมีการเรียนรู้เรื่องการใช้ webblog โดยแบ่งกลุ่มย่อยตามหน่วยงาน วิธีหนึ่งที่สะดวกในการระบุกลุ่มที่แตกต่างกันนี้ คือการระบุไว้ในป้ายชื่อ คราวนี้เราจึงขอความช่วยเหลือจากคุณณัฐพงศ์ รุ่งเรือง ผู้เชี่ยวชาญด้านการผลิตสื่อประจำ รพ.เทพธารินทร์ แล้วได้ป้ายชื่ออย่างที่ทุกคนได้เห็นกันไปแล้วค่ะ เป็นการแบ่งงานให้ผู้ร่วมทีมได้แสดงฝีมือและลดปริมาณงานที่เราทำเองไม่ได้ หรืออาจจะทำได้แต่ต้องเรียนรู้จากผู้เชี่ยวชาญเป็นตัวอย่างก่อนค่ะ

มาถึงการเตรียมรายชื่อสมาชิก เราพบว่าแตกต่างจากครั้งที่แล้วอย่างสิ้นเชิง เพราะเราไม่ต้องโทรศัพท์ติดตามจดหมายเรียนเชิญ แต่กลับได้รับโทรศัพท์จากทุกโรงพยาบาลตอบรับมาภายในเวลาที่กำหนด รู้สึกได้ถึงความกระตือรือร้นจากสมาชิกทุกคน เป็นสัญญาณเตือนเราให้เร่งรีบเตรียมความพร้อมต่างๆ แต่น่าเสียดายที่กิจกรรมในครั้งนี้ มีกำหนดวันงานต่อเนื่องจากกิจกรรมอื่นๆ อีกหลายงาน ทำให้ผู้เตรียมงานค่อนข้างล้า ดิฉันเป็นคนหนึ่งที่ให้ความช่วยเหลือคุณสุภาพรรณน้อยกว่าครั้งที่แล้วมาก เรียกได้ว่าคุณสุภาพรรณเตรียมงานในส่วนของเราแต่เพียงผู้เดียว

มาถึงการเตรียมจัดทำป้ายแสดงสัดส่วนอาหารที่จะตั้งคู่กับอาหารจานที่ตักเป็นตัวอย่างเพื่อแสดงสัดส่วนสารอาหารตามรายการในแต่ละมื้อ คุณสุภาพรรณขอให้นักกำหนดอาหารคำนวณค่าให้เช่นกัน โดยติดต่อกับศูนย์ประชุมสถาบันวิจัยจุฬาภรณ์ ขอรายการอาหารที่ระบุเครื่องปรุง จนออกมาเป็นป้ายแสดงสัดส่วนอาหารอย่างที่สมาชิกทุกท่านได้เห็นใน 3 มื้อ คือมื้อกลางวัน เย็นของวันแรก และมื้อกลางวันของงานวันที่สอง

การเตรียมงานที่สำคัญไม่ยิ่งหย่อนกันในครั้งนี้ คือการเลือกกิจกรรมนำร่องก่อนเข้าสู่กิจกรรมหลัก โดยเราสองคนได้โจทย์ 3 ประเด็นคือ 1. เป็นกิจกรรมเพื่อให้สมาชิกทุกท่านได้แนะนำตนเอง ได้รู้จักกัน 2. เป็นกิจกรรมเพื่อให้สมาชิกทุกท่านรู้สึกอบอุ่นเป็นกันเอง สร้างความคุ้นเคย 3. เป็นกิจกรรมเพื่อเตรียมสมาชิกให้เข้าสู่บรรยากาศการเรียนรู้ใน session ต่อไป พร้อมที่จะพูดคุยแลกเปลี่ยนความรู้กัน หรืออีกนัยหนึ่งคือให้ละทิ้งความคิดถึงงานที่ยังทำค้างอยู่ การปล่อยให้ใจล่องลอยไปถึงเรื่องอื่นๆ หรือยังง่วงหงาวหาวนอน เป็นกิจกรรมเรียกหัวใจทุกดวงให้มารวมกันนั่นเอง

จากโจทย์ 3 ข้อ ด้วยเวลาเพียง 45 นาทีนั้น ค่อนข้างลำบากมากสำหรับสมาชิกกว่า 60 คน เพราะถ้าหารเวลาออกมาแล้ว คนหนึ่งจะใช้เวลาได้ไม่ถึง 1 นาทีในการแนะนำตัวเอง
เราสองคนเริ่มต้นคัดเลือกกิจกรรมจากคู่มือการจัดกิจกรรมกลุ่ม ที่เขียนและเรียบเรียงโดย อาจารย์สำเนียง และ รศ.ศิรินภา จามรมาน หัวหน้าภาควิชาจิตวิทยา มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ จากผู้มีประสบการณ์จริงในการใช้เทคนิคพลังกลุ่ม และเราสองคนได้มีโอกาสเรียนรู้จากการเป็นสมาชิกกลุ่มในทุกกิจกรรมมาแล้ว ซึ่งกิจกรรมกลุ่มนี้มีเกมส์อยู่ 2 รูปแบบ ได้แก่ เกมส์ “ละลายพฤติกรรม” และเกมส์ “เนื้อหา”

เกมส์ “ละลายพฤติกรรม” มีวัตถุประสงค์ เพื่อเตรียมสมาชิกให้พร้อมเรียนรู้ในเกมส์ “เนื้อหา” และมุ่งเน้นให้สมาชิกลด “กำแพง” ของตนเอง (self) และสร้างความคุ้นเคย ให้สมาชิกทำความรู้จักกัน

เกมส์ “เนื้อหา” มีวัตถุประสงค์เพื่อเป็นเครื่องมือให้สมาชิกเกิดการเรียนรู้ในเนื้อหานั้นๆ เช่น “การทำงานเป็นทีม” “การสื่อสาร” “การบริการ” “การเป็นผู้นำและทักษะในการบริหารบุคคล” เป็นต้น

แน่นอนว่า เราสองคนต้องเลือกกิจกรรมจาก เกมส์ “ละลายพฤติกรรม” เพื่อให้เข้าโจทย์ทั้ง 3 ข้อ และด้วยเวลาที่จำกัดเพียง 45 นาที เราจึงเลือกเกมส์ “นับจำนวน” โดยให้สมาชิกนับจำนวน 2 คน ตามลำดับ แล้วคนที่ 3 ไม่ต้องนับแต่ให้แนะนำตัวเองแทน โดยสามารถยืดหยุ่นปรับเกมส์ให้สอดคล้องได้ตามสถานการณ์ มีกติกาหลักคือต้องมีคนได้แนะนำตัวเองสลับกับการนับ ทั้งนี้การนับจะทำให้สมาชิกมีใจจดจ่อกับตัวเลข และเกิดสมาธิ ส่วนการแนะนำตัวเองจะทำให้สมาชิกได้มีโอกาสรู้จักกันและกัน จากกิจกรรมนี้เราพบว่าสมาชิกทุกท่านสามารถแนะนำตัวได้ครบทุกคน และสมาชิกมีความรู้สึกเป็นกันเองมากขึ้นหลังจบกิจกรรม สังเกตได้จากการที่สมาชิกพยายามพูดคุยและไปนั่งรับประทานอาหารร่วมกับคนอื่นๆ ที่มิได้อยู่โรงพยาบาลเดียวกัน แตกต่างจากการจัดตลาดนัดครั้งแรก ที่ในวันแรกไม่มีเกมส์ “ละลายพฤติกรรม” สมาชิกยังคงจับกลุ่มพูดคุยและนั่งรับประทานอาหารกับกลุ่มที่อยู่โรงพยาบาลเดียวกัน

ช่วงกิจกรรม “แลกเปลี่ยนเรียนรู้” ของการจัดตลาดนัดทั้งสองครั้งก็มีความแตกต่างกันในเรื่องความเป็นกันเองของสมาชิก เพราะใช้เวลาอุ่นเครื่องนานแตกต่างกันด้วยค่ะ ขอความกรุณาสมาชิกที่อยู่ในวงล้อมและเป็นคนหนึ่งที่ได้นับขณะเล่นเกมส์ “ละลายพฤติกรรม”ช่วยให้คำแนะนำหรือบอกความรู้สึกของตนเองเพิ่มเติมด้วยค่ะ เราอยากได้เสียงสะท้อนเพื่อทีมงานจะได้ปรับปรุงในครั้งต่อไป

และแน่นอนสำหรับท่านสมาชิกที่มิได้อยู่ในวงล้อมมิได้มีโอกาสยืนนับเลข ก็ช่วยบอกความรู้สึกด้วยนะคะ เพราะความรู้สึกของผู้เล่น กับผู้สังเกตการณ์ย่อมแตกต่างกันค่ะ
ที่ดิฉันเล่าถึงเรื่องเกมส์ค่อนข้างละเอียดเพราะการจัดกิจกรรมครั้งนี้ ดิฉันมีเป้าหมายที่จะให้สมาชิกรู้สึกได้ถึงความสำคัญของการใช้เกมส์ “ละลายพฤติกรรม” นำเข้าสู่การเรียนรู้อื่นๆ ซึ่งเป็นไปอย่างที่คาดหวัง เพราะสมาชิกมีความคุ้นเคย สามารถทำความรู้จักกันได้เร็วขึ้น และมีความพร้อมเข้าสู่กิจกรรมต่อไปด้วยดีค่ะ
ในครั้งต่อไป ดิฉันตั้งใจจะเตรียมกิจกรรม “เปิดตัวเปิดใจ” ให้มากกว่าเดิม และจะพยายามคัดเลือกเกมส์ให้สนุกสนาน
มีเป้าหมายว่าจะทำให้ การเรียนรู้โดยใช้ “พลังกลุ่ม” เป็นที่ยอมรับ ถูกนำไปใช้อย่างถูกต้อง และมีผู้สนใจให้ความสำคัญศึกษา “เทคนิคการจัดกิจกรรมกลุ่ม” ก่อนนำไปใช้จริง โดยคาดหวังไกลไปถึงว่า สมาชิกผู้ร่วมกิจกรรมจะนำไปประยุกต์ใช้กับผู้ป่วยเบาหวานเพื่อให้ได้มีโอกาสเรียนรู้จากการเล่นเกมส์ทดแทนการเรียนรู้แบบนั่งฟังบรรยายเพียงด้านเดียว มีทางเลือกใช้สื่ออื่นๆ ให้ผู้ป่วยได้เป็นศูนย์กลาง (Client Center) ในการเรียนรู้ค่ะ

ปล.ยังมีทีมงานอีกท่านหนึ่ง ภก.เอนก ทนงหาญ ที่ยังไม่ได้เล่าประสบการณ์ ขอเชิญชวน ภก.เอนกด้วยค่ะ

เล่าประสบการณ์โดย อาฬสา หุตะเจริญ (ตุ๊ก) และ คุณสุภาพรรณ ตันติภาสวศิน (พรรณ)

[supapan tantepaswasin]

เป็นทีมงานคนหนึ่งของการจัดการประชุมเชิงปฏิบัติการครั้งนี้ ดิฉันมีความมุ่งหวังเหมือนคุณอาฬสาในเรื่องของการจัดกิจกรรม "เปิดตัว เปิดใจ" และมีความมุ่งหวังมากกว่านั้น คืออยากให้งานที่จัดขึ้นออกมาดี ทุกคนที่มาร่วมงานมีส่วนร่วมในทุกกิจกรรมที่ทางทีมงานเตรียมไว้ให้ และได้รับความรู้ติดตัวกลับไปพัฒนาทีมงานที่โรงพยาบาลของตนเอง ซึ่งดิฉันคิดว่ากิจกรรมนี้เป็นไปตามที่ดิฉันคาดหวังไว้ระดับหนึ่ง คือ ดิฉันเห็นแววตาความตั้งใจเรียนรู้จากทุกคนที่ร่วมการประชุม ทุกคนร่วมมือกันให้กิจกรรมแต่ละกิจกรรมเป็นไปอย่างราบรื่น แต่สิ่งที่ดิฉันบรรลุความคาดหวังน้อย เกิดจากตัวดิฉันเอง คือดิฉันลืมที่จะแจกเอกสารเกี่ยวกับ Passion Plan (การวางแผนขับเคลื่อนของแต่ละโรงพยาบาล) ให้ผู้ร่วมกิจกรรมกรอกข้อมูล ดังนั้นดิฉันคาดว่าในการจัดครั้งต่อไป ดิฉันจะตั้งสติให้ดี และวางแผนกิจกรรมให้รอบครอบกว่านี้

[นิอายุบ]

      ที่แรกที่ทางผู้จ้ดมาถามนำหนัก ส่วนสูงก็ตกใจเหมือนกัน และขอขอบคุณที่ผมได้ป้ายปริมาณอาหารที่ควรบริโภคครับ ถึงแม้ผมไม่ค่อยไดใช้มันเท่าไหร่ แต่ก็ขอขอบคุณครับ

[อาฬสา หุตะเจริญ]

ขอบคุณสำหรับข้อคิดเห็นของคุณนิอายุบค่ะ

ป้ายปริมาณอาหารที่ควรบริโภค ถ้าไม่ได้ใช้กับตนเอง เก็บไว้ให้สมาชิกในทีมงานศึกษา เผื่อว่าจะเป็นจุดเริ่มต้นให้ความรู้แก่ผู้ป่วยเบาหวานก็ได้นะคะ

[นายรุ่งศักดิ์ ศิรินิยมชัย]

เรียนอาจารย์ ดร.วัลลา

สวัสดีคุณอาฬสาและคุณสุภาพรรณ

ผมดีใจที่เห็นความสำเร็จของอาจารย์และทีมงานของโรงพยาบาลเทพธารินทร์ครับ  ผมจะนำไปแนะนำนักศึกษาในอนาคตให้เห็นความสำคัญของการแบ่งปันความรู้และผมจะคอยติดตามผลงานของอาจารย์และทีมงานโรงพยาบาลเทพธารินทร์ตลอดไปครับ

มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนดุสิต

[เอนก ทนงหาญ]

ขอบคุณทีมงานครับ ที่เตือนสติว่าผมยังไม่ได้เล่า  หรือAAR งานนี้เลยครับ  ไม่ได้ลืมนะครับ  เพราะเข้าบ็อกทุกวัน อ่านเรื่องราวของ Cops อย่างสนุกสนาน  แต่ยังไม่ได้โอกาศซักที

เดี๋ยวจะเล่าแล้วครับ